Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερα εμφανιζόμενος καρκίνος και αποτελεί ένα από τα βασικότερα αίτια θανάτου στο γυναικείο φύλο. Η ελαστογραφία είναι μια σχετικά νέα υπερηχογραφική τεχνική, η οποία συμβάλλει στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Είναι μια συμπληρωματική εξέταση, η οποία παρέχει επιπλέον πληροφορίες για βλάβες στον μαστό σε σχέση με τη μαστογραφία και την κλασική υπερηχογραφική εκτίμηση ενός ογκιδίου. Είναι μια μη επεμβατική, τελείως ανώδυνη μέθοδος μέτρησης της ελαστικότητας και της σκληρότητας των ιστών. Εφαρμόζεται κατά τη διάρκεια της κλασικής υπερηχογραφικής εξέτασης και, εκτός από τα μορφολογικά και αιμοδυναμικά δεδομένα μιας αλλοίωσης, λαμβάνουμε πληροφορίες και για την ελαστικότητα των ιστών.
Όταν μια βλάβη αναδειχθεί σκληρή σε σύσταση, παραπέμπει σε κακοήθεια, ενώ, αντιθέτως, όταν αναδειχθεί μαλακή, σε καλοήθεια.
Τι εξετάζουμε
Η ελαστογραφία μετρά την ιστική παραμόρφωση που προκαλείται ως απάντηση στη μηχανική πίεση. Η βασική αρχή της έγκειται στο γεγονός ότι η συμπίεση του ιστού που εξετάζεται, προκαλεί μικρότερο βαθμό παραμόρφωσης συγκριτικά με την παραμόρφωση που προκαλείται σε μαλακούς ιστούς.
Επιπλέον, οι σκληρές αλλοιώσεις, οι οποίες εμφανίζουν μειωμένη ελαστικότητα, απεικονίζονται μεγαλύτερες σε διαστάσεις στην ελαστογραφική μελέτη συγκριτικά με την κλασική υπερηχογραφία. Αυτό συμβαίνει λόγω της δεσμοπλαστικής αντίδρασης που δημιουργούν οι κακοήθεις όγκοι. Όταν ο λόγος της διαφοράς των διαστάσεων μεταξύ των δύο τεχνικών είναι ≥1, τότε η βλάβη παραπέμπει επίσης σε κακοήθεια.
Υπάρχουν δύο τύποι ελαστογραφίας: η Strain και η Shear Wave:
· Η Strain υπολογίζει την αξονική παραμόρφωση του ιστού που προκαλείται από μηχανική πίεση.
· Η Shear Wave βασίζεται στη διέγερση του ιστού με τη χρήση ακουστικού παλμού, ώστε να παραχθεί εντοπισμένη μετατόπιση, προκαλώντας με αυτόν τον τρόπο διάδοση των εγκαρσίων κυμάτων (shear waves).
Κατόπιν πρόσφατων συγκριτικών μελετών μεταξύ των δύο τύπων ελαστογραφίας, έχει διαπιστωθεί ότι η Strain έχει μεγαλύτερη ειδικότητα (93,7%), αλλά μικρότερη ευαισθησία (81,7%), ενώ η Shear Wave έχει μεγαλύτερη ευαισθησία (95,8%), αλλά μικρότερη ειδικότητα (84,8%).
Στον μαστό οι συνηθέστερες αλλοιώσεις αφορούν πιθανές καλοήθειες (Birads III). Αυτές αποτελούν μια κατηγορία βλαβών, που αρκετές φορές προβληματίζουν στη διαχείρισή τους και η εξεταζόμενη βρίσκεται υπό στενή παρακολούθηση. Η ελαστογραφία είναι ιδιαίτερα βοηθητική σε αυτήν την περίπτωση, γιατί εφόσον η βλάβη αναδείξει χαμηλό δείκτη σκληρότητας, τότε δύναται να καταταχθεί ως Birads II (τυπικά καλόηθες εύρημα) και τότε η γυναίκα αποφεύγει περιττές ιατρικές εξετάσεις.
Αντιθέτως, σε περίπτωση που μια Birads III αλλοίωση εμφανίσει υψηλό δείκτη σκληρότητας, τότε κατατάσσεται ως Brads IVa (πιθανή κακοήθεια) και η βιοψία είναι αναπόφευκτη.
H ελαστογραφία είναι επίσης ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο στην κατηγορία αλλοιώσεων που κατατάσσονται ως χαμηλής πιθανότητας κακοήθειας (Birads IVa). Όταν η συγκεκριμένη βλάβη εμφανίσει χαμηλό δείκτη σκληρότητας, τότε υποβαθμίζεται και κατατάσσεται σε Birads III και σε αυτήν την περίπτωση η γυναίκα μπορεί να αποφύγει τη βιοψία και απλά να έχει ένα συχνότερο follow up.
Τα πλεονεκτήματα
Συμπερασματικά η ελαστογραφία αποτελεί ένα ιδιαίτερα χρήσιμο μη επεμβατικό εργαλείο, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ειδικότητας και της ευαισθησίας στη διαφοροδιάγνωση των αλλοιώσεων του μαστού.
Τέλος, η εφαρμογή της στην καθημερινή πράξη έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση του αριθμού των βιοψιών.
Επιμέλεια: Μιχαήλ-Περικλής Αγγελόπουλος, Ακτινοδιαγνώστης