Μια πολύ σημαντική απειλή για το μέλλον της χώρας θεωρούν οι Έλληνες το δημογραφικό πρόβλημα και τη μείωση του πληθυσμού. Αυτό προκύπτει από τη νέα μεγάλη δημοσκοπική έρευνα της διαΝΕΟσις «Τι πιστεύουν οι Έλληνες», η οποία πραγματοποιείται από το 2015. Η έρευνα εστιάζει με αρκετές ερωτήσεις στη ζωή και στα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι νέοι, αφού είναι βασικά εκείνοι που θα αντιμετωπίζουν τις συνέπειες του δημογραφικού προβλήματος. Τα αποτελέσματα της έρευνας προέκυψαν μετά από τηλεφωνικές και online συνεντεύξεις σε δείγμα 1.102 ατόμων, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 15 και 30 Ιανουαρίου 2024. Συνολικά, οι ερωτώμενοι απαντούν για πολλά και ενδιαφέροντα θέματα, όπως είναι η κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον, η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη, τα δικαιώματα των γυναικών και των ομόφυλων ζευγαριών, οι απόψεις για το δημογραφικό και για τους νέους, καθώς και η πολιτική συμμετοχή και η εμπιστοσύνη στους θεσμούς.
Νέοι και δημογραφικό πρόβλημα
Η έρευνα ζητάει από τον πληθυσμό (δεν απαντούν, φυσικά, μόνο οι νέοι σε αυτή την ερώτηση) να ξεχωρίσει τα πιο σημαντικά προβλήματα των νέων. Ως πιο σημαντικό φαίνεται ότι αναδεικνύονται οι χαμηλές αποδοχές (41,1%), ενώ ακολουθεί η ανεργία (39,6%) και το επαγγελματικό και ασφαλιστικό μέλλον (36,2%). Είναι ενδιαφέρον ότι στην αντίστοιχη έρευνα του 2022, η σειρά στην κορυφή ήταν αντίστροφη: μπροστά βρισκόταν η ανεργία με 66,5%, η οποία φαίνεται πλέον ότι στις αναφορές ως πρόβλημα των νέων μειώνεται κατά περισσότερες από 25 μονάδες. Οι χαμηλές αποδοχές μειώνονται και αυτές σε σχέση με το 2022 αλλά κατά πολύ λιγότερο, μόνο κατά περίπου 4 μονάδες, και από τη δεύτερη θέση περνούν στην πρώτη.
Άλλα προβλήματα που εμφανίζονται στη λίστα ως προβλήματα των νέων είναι η κακή ψυχική υγεία (23,4%), η στέγαση (13,2%) και η μοναξιά (6,8%).
Η έρευνα, ωστόσο, επαναλαμβάνει και μια καθιερωμένη σειρά ερωτήσεων προς τον πληθυσμό: πρώτα ρωτάει πόσα παιδιά έχουν και έπειτα πόσα παιδιά θα ήθελαν να κάνουν. Στην ερώτηση «Πόσα παιδιά έχετε;», ο μέσος όρος των απαντήσεων βρίσκεται πολύ κοντά στον δείκτη γονιμότητας της χώρας (που, ωστόσο, δεν μετράει ακριβώς το ίδιο πράγμα) όπως, φαίνεται στις επίσημες στατιστικές: 1,4 παιδιά. Όταν η έρευνα περνάει στο επίπεδο της επιθυμίας, οι απαντήσεις είναι κάπως… μαξιμαλιστικές: οι ερωτώμενοι απαντούν ότι κατά μέσο όρο θα ήθελαν να έχουν 2,6 παιδιά, δηλαδή πολύ πιο ψηλά από το 2,1 που αποτελεί το όριο αναπλήρωσης του πληθυσμού.
Γιατί, όμως, παρατηρείται αυτό το χάσμα; Γιατί οι νέοι του σήμερα δεν κάνουν όσα παιδιά θα ήθελαν; Στη σχετική ερώτηση για τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι νέοι στη δημιουργία οικογένειας, στις συνολικές αναφορές, προηγείται, επίσης, η οικονομική δυσκολία και η ανασφάλεια, με 80,2%. Σχεδόν 1 στους 3 αναφέρει την έλλειψη σχετικών υποδομών, όπως οι βρεφονηπιακοί σταθμοί (29,4% –αυξήθηκαν, όμως, σημαντικά από το 2019 που ήταν 21%) και 1 στους 4 τη δυσκολία συνδυασμού μητρότητας και επαγγελματικής ζωής, η οποία συνδέεται επίσης με την προηγούμενη απάντηση. Αντίστοιχα ποσοστά έχουν και εκείνοι που θεωρούν ότι «τα ζευγάρια σήμερα έχουν άλλες προτεραιότητες» (23,7%), αλλά και εκείνοι που θεωρούν ότι τα νέα ζευγάρια κάνουν λιγότερα παιδιά, επειδή φοβούνται σε τι κόσμο θα μεγαλώσουν αυτά τα παιδιά (24,4%).Πηγή