O ελληνικής καταγωγής Τζέιμς Βλάχος είχε μία επιχειρηματική ιδέα που γεννήθηκε από την επιθυμία του να περάσει χρόνο με τον ετοιμοθάνατο πατέρα του. Έθεσε την τεχνητή νοημοσύνη στην υπηρεσία τη… θλίψης, στο πλαίσιο μίας βιομηχανίας που κερδίζει διαρκώς έδαφος.
Το 2016, ο ελληνικής καταγωγής Τζέιμς Βλάχος έλαβε μια τρομερή είδηση – ο πατέρας του διαγνώστηκε με καρκίνο σε τελικό στάδιο. «Αγαπούσα τον μπαμπά μου και τον έχανα, λέει ο απόγονος Ελλήνων μεταναστών στις ΗΠΑ με εδρα το Όκλαντ της Καλιφόρνια. Αποφασισμένος να αξιοποιήσει στο έπακρο τον χρόνο που είχε με τον πατέρα του, ξεκίνησε ένα έργο προφορικής ιστορίας μαζί του, όπου απλώς πέρασε ώρες και ώρες μόνο ηχογραφώντας την ιστορία της ζωής του.
Αυτό συνέπεσε με μια εποχή που ο ίδιος άρχιζε να εξερευνά μια καριέρα στην τεχνητή νοημοσύνη, οπότε το έργο του σύντομα εξελίχθηκε. «Σκέφτηκα, θεέ μου, τι θα γινόταν αν μπορούσα να φτιάξω κάτι διαδραστικό από αυτό;» θυμάται. «Έναν τρόπο να διατηρήσω πιο πλούσιες τις αναμνήσεις του και κάποια αίσθηση της προσωπικότητάς του, που ήταν τόσο υπέροχη, για να τα κρατήσω μαζί μας».
Ο πατέρας του Τζέιμς, Τζον, πέθανε το 2017, αλλά όχι πριν ο Τζέιμς μετατρέψει αυτό που είχε ηχογραφήσει σε ένα chatbot τεχνητής νοημοσύνης που μπορούσε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τη ζωή του μπαμπά του – με τη φωνή του ίδιου.
Η επιχείρηση HereafterAI
Ο Τζέιμς Βλάχος πέρασε ώρες καταγράφοντας τις αναμνήσεις του μπαμπά του Τζον
Αυτή η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης για την τεχνητή επαναφορά ανθρώπων στη ζωή έχει διερευνηθεί εδώ και καιρό στην επιστημονική φαντασία, αλλά οι εξελίξεις στην τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης το έκαναν πλέον εφικτό στην πραγματική ζωή. Το 2019, ο Τζέιμς μετέτρεψε το chatbot του σε μια εφαρμογή και επιχείρηση που ονομάζεται HereafterAI, η οποία επιτρέπει στους χρήστες να κάνουν το ίδιο για τα αγαπημένα τους πρόσωπα.
Προσθέτει ότι ενώ το chatbot δεν αφαίρεσε τον πόνο του θανάτου του μπαμπά του, του πρόσφερε «περισσότερα από όσα θα είχα διαφορετικά». «Δεν είναι πλέον κάποιος που υποχωρεί σε μία πολύ θολή μνήμη. Έχω αυτήν την υπέροχη διαδραστική σύνοψη στην οποία μπορώ να στραφώ» Ενώ οι χρήστες του HearafterAI μπορούν να ανεβάζουν φωτογραφίες του αγαπημένου τους προσώπου, για να εμφανίζονται στην οθόνη του έξυπνου τηλεφώνου ή του υπολογιστή τους όταν χρησιμοποιούν την εφαρμογή, μια άλλη εταιρεία που μετατρέπει τους ανθρώπους σε chatbots AI προχώρησε πολύ περισσότερο.
Η εταιρεία DeepBrain AI της Νότιας Κορέας δημιουργεί avatar ατόμων, με βάση βίντεο και ήχο για να καταγράψει το πρόσωπο, τη φωνή και το ύφος του. «Κλωνοποιούμε την ομοιότητα του ατόμου στο 96,5% της ομοιότητας του αρχικού προσώπου», λέει ο Michael Jung, οικονομικός διευθυντής της DeepBrain. «Έτσι, ως επί το πλείστον η οικογένεια δεν αισθάνεται άβολα να μιλάει με το αποθανόν μέλος της οικογένειας, παρόλο που πρόκειται για avatar AI».
50.000 δολάρια για το avatar του νεκρού
Η εταιρεία πιστεύει ότι μια τέτοια τεχνολογία μπορεί να είναι σημαντικό μέρος της ανάπτυξης μιας κουλτούρας «θανάτου» – όπου προετοιμαζόμαστε για τον θάνατό μας εκ των προτέρων, αφήνοντας οικογενειακές ιστορίες και αναμνήσεις ως μια μορφή «ζωντανής κληρονομιάς».
Ωστόσο, η διαδικασία δεν είναι φθηνή και οι χρήστες δεν μπορούν να δημιουργήσουν οι ίδιοι το avatar. Αντίθετα, πρέπει να πληρώσουν στην εταιρεία έως και 50.000 δολάρια για τη διαδικασία των γυρισμάτων και τη δημιουργία του avatar τους. Παρά το υψηλό αυτό κόστος, ορισμένοι επενδυτές είναι σίγουροι ότι θα είναι δημοφιλές και η DeepBrain συγκέντρωσε 44 εκατομμύρια δολάρια στον τελευταίο γύρο χρηματοδότησης.
Η ψυχολόγος Laverne Antrobus λέει ότι πρέπει να δίνεται μεγάλη προσοχή όταν χρησιμοποιείται τέτοια «τεχνολογία θλίψης» σε περιόδους έντονων συναισθημάτων. «Η απώλεια είναι κάτι που μας συντρίβει », λέει. «Μπορείς να νομίζεις ότι είσαι πολύ κοντά στην ίαση και ξαφνικά κάτι μπορεί να σε ρίξει». Η ιδέα ότι μπορεί να έχεις την ευκαιρία να ακούσεις τη φωνή του αγαπημένου σου νεκρού μπορεί να είναι αρκετά αποκαρδιωτική.
Οι άνθρωποι δεν πρέπει να βιάζονται να χρησιμοποιήσουν το chatbot ενός χαμένου αγαπημένου προσώπου. «Θα πρέπει να αισθάνεστε αρκετά σταθεροί πριν χρησιμοποιήσετε κάτι τέτοιο. Τα πράγματα πρέπει να πάνε πολύ, πολύ αργά» προσθέτει. Ο τρόπος που θρηνούμε είναι συγκεκριμένος για τον καθένα μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κοινές εμπειρίες.
Λύση στη μετά θάνατον γραφειοκρατία
Η γραφειοκρατία είναι ένα από αυτά. Τράπεζες, επιχειρήσεις και ιστότοποι μέσων κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιούσε το αγαπημένο πρόσωπο «ζητούν» από τους συγγενείς να ολοκληρώσουν μια σειρά από έγγραφα για να κλείσουν λογαριασμούς και να τερματίσουν τις άμεσες χρεώσεις, τις συνδρομές και άλλα παρόμοια.
«Έβλεπα περισσότερες από δύο δωδεκάδες εταιρείες και έπρεπε να τηλεφωνήσω σε κάθε μία από αυτές και να τους πω για την απώλειά μου», λέει η Eleanor Wood, 41 ετών, από το South Devon. Ο σύζυγός της Stephen πέθανε τον Μάρτιο του περασμένου έτους μετά από μια σοβαρή ασθένεια. «Ορισμένες από τις εταιρείες ήταν εξαιρετικές και ειλικρινείς. Κάποιες ήταν εντελώς ανίκανες και σκληρές. Προκαλούσαν περισσότερο άγχος και συναισθηματική δυσφορία σε μια εποχή που ήμουν ήδη χάλια»
Για να μειώσει το διοικητικό φόρτο των πρόσφατα πενθούντων, το Settld είναι μια διαδικτυακή πλατφόρμα του Ηνωμένου Βασιλείου που επικοινωνεί με οργανισμούς του ιδιωτικού τομέα για λογαριασμό τους. Ο χρήστης ανεβάζει τα απαιτούμενα έγγραφα και τη λίστα όλων με τους οποίους πρέπει να επικοινωνήσει κανείς. Στη συνέχεια γράφει και αποστέλλει αυτόματα τα email διεκπεραίωσης.
Συνεργάζεται με 950 φορείς που κυμαίνονται από τράπεζες, εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης και εταιρείες κοινής ωφέλειας. Ιδρύθηκε το 2020 από τη Vicky Wilson μετά το θάνατο της γιαγιάς της. «Όσο περισσότερα μπορούμε να κάνουμε για να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία για να άρουμε αυτό το διαχειριστικό βάρος, τόσο το καλύτερο», λέει.» Όταν κάποιος πεθαίνει, για να αντιμετωπίσουμε μία μέση περιουσία, χρειαζόμαστε περίπου 300 ώρες σε 146 εργασίες.
Τεχνολογία θανάτου: 100 δις λίρες παγκοσμίως
Ο τομέας της τεχνολογίας θλίψης, που ονομάζεται επίσης «τεχνολογία θανάτου», εκτιμάται πλέον σε περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια λίρες παγκοσμίως, σύμφωνα με τον ιστότοπο τεχνολογικών ειδήσεων TechRound, ανάπτυξη που τροφοδοτήθηκε από την πανδημία του κορονοϊού, λέει ο αρχισυντάκτης του, David Soffer.
«Αυτό που έκανε η πανδημία ήταν να τονίσει στους ανθρώπους τη σημασία της ζωής», λέει, τονίζοντας ότι βοήθησε να καταρριφθούν ορισμένα από τα ταμπού γύρω από το να μιλάμε για θάνατο. Αυτό με τη σειρά του οδήγησε στο να αποδεχόμαστε όλο και περισσότερο την τεχνολογία ως μέρος της διαδικασίας του πένθους.
«Το να μπορείς να ειδοποιείς πολλούς ανθρώπους ταυτόχρονα, να θυμάσαι ανθρώπους μέσω ηχογραφήσεων φωνής ή οπτικών μηνυμάτων είναι όλα σημαντικά», λέει. Αλλά η τάση έχει ακόμη πιο βαθύ νόημα. «Όταν η τεχνολογία εξελίσσεται για την επίλυση τεχνολογικών προβλημάτων, αυτό είναι καλό», λέει. «Αλλά όταν βοηθά στην επίλυση μη τεχνολογικών προβλημάτων, όπως η διαδικασία του πένθους, αυτός είναι ο πραγματικός σκοπός της τεχνολογίας».