Η Θεσσαλονίκη είναι δύο πόλεις. Στο πλαίσιο της δράσης Market Talks της Αγοράς Doc Market του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, δύο νέοι και αιχμηροί δημιουργοί, ο Σύλλας Τζουμέρκας και ο Χρήστος Πασσαλής, με φρέσκια την επιτυχία τους στην πρεμιέρα της ταινίας «Το Θαύμα της Θάλασσας των Σαργασσών» στο Πανόραμα του Φεστιβάλ Βερολίνου, ανακοίνωσαν το επόμενο πρότζεκτ τους.
Το «The City and the City» είναι ένα πολυπλατφορμικό καλλιτεχνικό εγχείρημα διάρκειας 70 λεπτών, που ισορροπεί ανάμεσα στην κινηματογραφική ταινία και το installation και παρουσιάζει 7 επεισόδια που σημάδεψαν την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης (1910-1965) και ανασυστήνονται κινηματογραφικά στο σύγχρονο αστικό τοπίο της πόλης.
Με commissioners τόσο το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης όσο και τον Μητροπολιτικό Οργανισμό Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (MOMus) το πρότζεκτ, που θα κάνει γυρίσματα το καλοκαίρι, θα φέρει στην επιφάνεια ένα κομμάτι σκοτεινής μνήμης.
Ντέμπρα Ζίμερμαν, παραγωγός και πρόεδρος του Women Make Movies
Οπως δήλωσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης, «πριν από 76 χρόνια, στην κυριολεξία λίγα μέτρα από το σημείο όπου βρισκόμαστε τώρα, συντελέστηκε ένα ειδεχθές έγκλημα: η εξόντωση της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Το “The City and the City” έχει στόχο να ανασυστήσει αυτές τις δραματικές στιγμές μέσα από επτά φιλμικά στιγμιότυπα».
21o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
«Σκοπός μας», εξήγησε ο Σύλλας Τζουμέρκας, «είναι να αναπαραστήσουμε τις δύο όψεις της πόλης, της πολυπολιτισμικής παρακαταθήκης και της σκοτεινής περιόδου των διωγμών και του φόβου, οι οποίες θα συνυπάρξουν και θα αποκτήσουν υπόσταση στο σύγχρονο αστικό τοπίο της Θεσσαλονίκης».
Περιγράφοντας τα επτά στιγμιότυπα του πρότζεκτ, ο Χρήστος Πασσαλής εξήγησε ότι θα διανύουν μια νοητή διαδρομή από τον Παράδεισο, την εποχή της άνθησης της εβραϊκής κοινότητας στην πόλη, στην Κόλαση της ναζιστικής κατοχής, στο Καθαρτήριο του σήμερα, «εδώ όπου τίθενται όλες οι άβολες ερωτήσεις που έμειναν επιμελώς και οδυνηρά αναπάντητες για τόσο καιρό».
Παρών στην παρουσίαση ήταν και ο πρόεδρος της Εβραϊκής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ, που εξέφρασε τη στήριξή του: «Εργα γύρω από την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης έχουν γίνει πολλά, με διάφορες αιτίες. Μιλώντας με τα παιδιά καταλαβαίνω ότι έχουν μια άλλη άποψη για το πώς αυτό το έργο θα γίνει. Θα μεταφέρουν στον θεατή όλη την ιστορία της κοινότητας και της Θεσσαλονίκης.
»Επομένως, εμείς είμαστε θετικοί και χαρούμενοι, πιστεύουμε σ’ αυτό το πρότζεκτ και η κοινότητα θα προσπαθήσει, με τα πενιχρά της μέσα, να συμμετάσχει, πρώτα για να γίνει κι έπειτα για να προβληθεί στην Ευρώπη και στην Αμερική ώστε η ιστορία της Σεφαραδίτισσας Θεσσαλονίκης, που δεν έχει ακουστεί αρκετά, να γίνει γνωστή».
Το πρώτο μέρος του φετινού American Film Showcase, του μεγάλου αφιερώματος στο αμερικανικό ντοκιμαντέρ που διοργανώνουν για δεύτερη χρονιά το Exile Room σε συνεργασία με την πρεσβεία των ΗΠΑ, πραγματοποιήθηκε αυτές τις μέρες στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, για να συνεχίσει από τις 6 έως και τις 21 Μαρτίου στην Αθήνα.
Το φετινό αφιέρωμα επικεντρώνει την προσοχή του στο θέμα της ισότιμης εκπροσώπησης των γυναικών στη βιομηχανία του θεάματος. Με αυτή την αφορμή ήρθε στο Φεστιβάλ μία από τις δυναμικότερες γυναικείες παρουσίες στην αμερικανική κινηματογραφική και τηλεοπτική βιομηχανία, η Ντέμπρα Ζίμερμαν, παραγωγός και πρόεδρος του Women Make Movies.
Σχετικά με το ρεύμα των τελευταίων ετών για την υποστήριξη της γυναικείας επαγγελματικότητας στο σινεμά και στην τηλεόραση, η Ζίμερμαν δήλωσε… κυνική και όχι: «Ξεκίνησα με μια εξαιρετικά κυνική αντιμετώπιση, απλώς επειδή δουλεύω πάρα πολλά χρόνια υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών στο Χόλιγουντ. Μετά συνειδητοποίησα ότι, πράγματι, αυτά τα τελευταία χρόνια και ειδικά το 2017-18 υπήρξε μια ιδιαίτερη δυναμική, μια ορμή, και ομολογώ ενθουσιάστηκα.
»Υπάρχει τόση ενέργεια ολόγυρα, στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, η Αγορά ανακοίνωσε ότι φέτος τα μισά Works in Progress υπογράφονται από γυναίκες. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθεί να μου φαίνεται αδιανόητο ότι ακόμα και με τόση δημοσιότητα οι αριθμοί δεν έχουν μετακινηθεί στην αμερικανική βιομηχανία.
»Οι περσινές στατιστικές είναι ίδιες μ’ εκείνες της δεκαετίας του ’80. Πιστεύω ειλικρινά ότι τα επόμενα λίγα χρόνια θα φανεί μια αλλαγή και το λέω αυτό γιατί το Χόλιγουντ ανταποκρίνεται αργά στις αλλαγές. Αλλά ήδη με ενθουσιάζουν τα επιτεύγματα των γυναικών στην τηλεόραση – εκεί τα πράγματα είναι πολύ πιο δυναμικά».
Οσο για τις γυναίκες που ξεκινούν τώρα την καριέρα τους στο σινεμά και στην τηλεόραση, η Ζίμερμαν θα τις συμβούλευε «να είναι αποφασισμένες, να διεκδικούν αυτά που θέλουν, να μην επιτρέπουν σε κανέναν να τους λέει ότι δεν μπορούν να κάνουν αυτό που θέλουν, γιατί είναι δεδομένο ότι θα έρθουν αντιμέτωπες με συγκατάβαση. Και επίσης, θα τους έλεγα ότι η δικτύωση είναι ένα σπουδαίο όπλο!»