Μια συμφωνία-πλαίσιο που περιγράφει την πρόσβαση των ΗΠΑ σε έσοδα από τους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας σε αντάλλαγμα για εγγυήσεις ασφαλείας έχει νομικά κενά που πρέπει να καλυφθούν σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις, είπαν ειδικοί στο Reuters μια ημέρα πριν από τη συνάντηση των ηγετών των χωρών στην Ουάσιγκτον.
Ένα προσχέδιο της συμφωνίας που περιήλθε στην κατοχή του Reuters περιγράφει τη δημιουργία ενός κοινού «Επενδυτικού Ταμείου Ανασυγκρότησης» υπό τη διαχείριση ΗΠΑ-Ουκρανίας. Περιέχει καθησυχαστική γλώσσα, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν προσφέρουν στο Κίεβο τις εγγυήσεις ασφαλείας που λαχταρούν.
Αναμένεται να υπογραφεί την Παρασκευή όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θα συναντήσει τον Ουκρανό Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η συμφωνία προβλέπει ότι η ουκρανική κυβέρνηση θα συνεισφέρει στο ταμείο το 50% της μελλοντικής χρηματοδότησης οποιωνδήποτε κρατικών περιουσιακών στοιχείων φυσικών πόρων. Αλλά δεν παρέχει ποσά, χρονοδιάγραμμα ή λεπτομέρειες σχετικά με τη διαχείριση του ταμείου. Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη και είναι αυτό που θα περίμενε κανείς από μια συμφωνία-πλαίσιο, δήλωσε ο Μπράιαν ΜακΓκάρυ, επίκουρος καθηγητής διεθνούς δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν, ο οποίος έχει συμβουλεύει τα αναπτυσσόμενα κράτη σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για τις συνθήκες.
«Δημιουργεί υποχρεώσεις αλλά δεν περιλαμβάνει δεσμεύσεις»
«Δημιουργεί υποχρεώσεις συνεργασίας, αλλά δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένες δεσμεύσεις αμυντικού χαρακτήρα. Αυτό ακριβώς βλέπουμε σε αυτή τη συμφωνία. Οι ΗΠΑ δεν έχουν δώσει συγκεκριμένες διαβεβαιώσεις», είπε ο ΜακΓκάρυ. Μια διπλωματική πηγή είπε ότι το έγγραφο «φαίνεται να είναι μια πολύ καλή συμφωνία και για τις δύο πλευρές». Παρά την απουσία εγγυήσεων ασφαλείας, οι όροι που περιγράφονται στο πλαίσιο μπορεί να είναι ανακούφιση για την Ουκρανία, με τον Τραμπ να εγκαταλείπει την αρχική του απαίτηση για αποζημίωση 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη στρατιωτική υποστήριξη που έχει ήδη παρασχεθεί.
Ο Ζελένσκι είπε την Τετάρτη ότι η επιτυχία της συμφωνίας για τα ορυκτά θα εξαρτηθεί από τις συνομιλίες με τον Τραμπ, επικαλούμενος την έλλειψη σταθερών εγγυήσεων ασφαλείας των ΗΠΑ. Το έγγραφο αναφέρει ότι τα κεφάλαια θα επανεπενδυθούν «για την προώθηση της ασφάλειας και της ευημερίας της Ουκρανίας» που θα εξεταστεί σε μια συμφωνία που θα εξετάζει τις μελλοντικές οικονομικές διανομές. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ «θα διατηρήσει μια μακροπρόθεσμη οικονομική δέσμευση για την ανάπτυξη μιας σταθερής και οικονομικά ευημερούσας Ουκρανίας», αναφέρει το έγγραφο, αλλά δεν διευκρινίζει τι σημαίνει αυτό.
Διπλός ο στόχος του Τραμπ
Ένα στοιχείο που ξεχώρισε σύμφωνα με τους ειδικούς είναι ότι το προσχέδιο αναφέρει ρητά ότι σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις για το ταμείο, η Ουκρανία και οι ΗΠΑ «θα προσπαθήσουν να αποφύγουν τις συγκρούσεις με τις υποχρεώσεις της Ουκρανίας» στην πορεία της για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Υπάρχει τουλάχιστον καταρχήν ενδιαφέρουσα πολιτική υποστήριξη για αυτή τη διαδικασία», είπε, εν μέσω της ολοένα και πιο ανταγωνιστικής στάσης της Ουάσιγκτον έναντι της ΕΕ.
Η Ουκρανία διαθέτει στο υπέδαφός της 22 από τα 34 ορυκτά που έχει χαρακτηρίσει η ΕΕ ως κρίσιμα, συμπεριλαμβανομένων βιομηχανικών και δομικών υλικών, σιδηροκράματος, πολύτιμων και μη σιδηρούχων μετάλλων και ορισμένων στοιχείων σπάνιων γαιών. Οι στόχοι του Τραμπ φαίνεται να είναι διπλοί. Να αποζημιωθεί η Ουάσινγκτον για την οικονομική και στρατιωτική υποστήριξή της στην Ουκρανία από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας πριν από τρία χρόνια και να περιορίσει την εξάρτηση των ΗΠΑ από τους κινεζικούς πόρους.
Άνευ προηγουμένου προσέγγιση
Η Κίνα, την οποία ο Τραμπ έχει απειλήσει με εμπορικό πόλεμο, είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός σπάνιων γαιών στον κόσμο, οι οποίες χρησιμοποιούνται για την κατασκευή μαγνητών που βρίσκονται σε ηλεκτρικά οχήματα, όπλων και ηλεκτρονικών ειδών. Η συμφωνία πλαίσιο δεν κάνει καμία αναφορά σε μηχανισμό διαφορών και το μερίδιο της Ουάσιγκτον σε ένα μελλοντικό ταμείο παραμένει επίσης ανοιχτό για συζήτηση, δήλωσε ο καθηγητής διεθνούς δικαίου του πανεπιστημίου Duke, Tιμ Μέγιερ.
«Η συμφωνία καταδεικνύει κάποια αβεβαιότητα από την πλευρά των ΗΠΑ σχετικά με το εάν η κυβέρνηση έχει την εξουσία να ενδιαφερθεί για το ταμείο που προβλέπει η συμφωνία», είπε, προσθέτοντας ότι μια συμφωνία για το υπό διαπραγμάτευση ταμείο πιθανότατα θα απαιτούσε την έγκριση του Κογκρέσου. Ο Γκιγιέρμο Κρίστενσεν, ειδικός σε θέματα εθνικής ασφάλειας και διεθνούς εμπορίου στην αμερικανική δικηγορική εταιρεία K&L Gates, είπε ότι το πλαίσιο προσφέρει «μια μοναδική και άνευ προηγουμένου προσέγγιση» που δεν παρατηρείται σε άλλες εθνικές συμφωνίες.