Μεθοδευμένα εμπόδια και προσχηματικές διαδικασίες φαίνεται να μπλόκαραν τους ελέγχους στον ΟΠΕΚΕΠΕ για εκατοντάδες ύποπτα ΑΦΜ που εισέπρατταν επιδοτήσεις εκατομμυρίων ευρώ για εκτάσεις και κοπάδια που ουδέποτε υπήρξαν. Σύμφωνα με καταγγελίες, το πρόβλημα κορυφώθηκε από το 2020 και μετά, με το ύψος των παράτυπων ενισχύσεων να φτάνει τα 32 εκατ. ευρώ.
Το 2024, η τότε επικεφαλής του εσωτερικού ελέγχου Παρασκευή Τυχεροπούλου απέστειλε επιστολή στον πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ Κυριάκο Μπαπμπασίδη, αποκαλύπτοντας πως παρότι οι έλεγχοι για τις δεσμεύσεις ΑΦΜ ολοκληρώθηκαν για το 2020, 2021 και 2022, τα αποτελέσματα παρέμεναν εκτός συστήματος. «Τα ευρήματα βρίσκονται στη διάθεση των υπηρεσιών του ΟΠΕΚΕΠΕ, ωστόσο δεν κατέστη δυνατή η καταχώρησή τους λόγω της έλλειψης μηχανογραφικής υποδομής», ανέφερε χαρακτηριστικά. Σε πολλά από αυτά τα ΑΦΜ έχουν ήδη ξεκινήσει έρευνες από την οικονομική αστυνομία και τις εισαγγελικές αρχές.
Οι πλασματικές μισθώσεις και οι καταγγελίες
Το 2021 υποβλήθηκαν τέσσερις καταγγελίες για 1.300 ΑΦΜ, με τους ελεγχόμενους να εμφανίζουν πλασματικές μισθώσεις και να δηλώνουν εκτάσεις χιλιάδων στρεμμάτων σε βοσκοτόπια εκτός Κρήτης, κυρίως στην Κοζάνη. Έτσι, δικαιούνταν σημαντικές επιδοτήσεις, οι οποίες καταβάλλονταν παρά τις εκκρεμότητες ελέγχων. Ενδεικτικά, επτά αιτούντες από την Κρήτη είχαν ήδη λάβει το 2019 και το 2020 περίπου 157.000 ευρώ ανά έτος, ενώ το ίδιο ποσό προγραμματιζόταν και για το 2021.
Παρότι είχε διαταχθεί έλεγχος στις 6 Οκτωβρίου 2020, αυτός ουδέποτε διενεργήθηκε, με αποτέλεσμα οι πληρωμές να συνεχιστούν κανονικά. Όπως προέκυψε, τα περισσότερα μισθωτήρια είχαν συνταχθεί εκπρόθεσμα, αλλά η νομική υπηρεσία του ΟΠΕΚΕΠΕ είχε γνωμοδοτήσει ότι η θεώρηση μετά την ημερομηνία έναρξης της μίσθωσης δεν καθιστά τη σύμβαση παράτυπη.
Το 2022 εσωτερική έρευνα κατέληξε ότι οι διαδικασίες «τηρήθηκαν ορθά», όμως πλέον σε αρκετές περιπτώσεις έχουν ασκηθεί ποινικές διώξεις.
Πολιτικές σκιές και παραιτήσεις
Η υπόθεση έχει προκαλέσει πολιτικές αναταράξεις. Μετά την παραίτηση του Μάκη Βορίδη και τριών υφυπουργών (Χατζηβασιλείου, Σταμενίτη, Μπουκώρου), στο επίκεντρο της κριτικής βρίσκεται και ο υφυπουργός Ανάπτυξης Χρήστος Κέλλας.
Στη δικογραφία περιλαμβάνεται συνομιλία του διευθυντή του πολιτικού του γραφείου με υπάλληλο του ΟΠΕΚΕΠΕ Λάρισας, το 2022, με αίτημα εξυπηρέτησης υπέρ ατόμου που είχε δηλώσει μη καλλιεργήσιμη έκταση. Παρότι ο Κέλλας τότε δεν ήταν υφυπουργός, η συνεννόηση προχώρησε και ο δικαιούχος τελικά πήρε την ενίσχυση, έστω με χαμηλότερο συντελεστή μοριοδότησης.
Σε χαρακτηριστικό απόσπασμα του διαλόγου, όταν ο υπάλληλος εξηγεί ότι η έκταση είναι «μέσα στο δάσος», ο συνεργάτης απαντά:
«Πού να ξέρω ρε γαμώτο. Δες το και πάρε με…»
Το περιβάλλον του Κέλλα υποστηρίζει ότι το τηλεφώνημα έγινε απλώς για να ενημερωθούν για τα μόρια ενός φτωχού αγρότη και όχι για άσκηση πίεσης.
Παράλληλα, ο παραιτηθείς υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Χρήστος Μπουκιώρος φέρεται να είχε στείλει επιστολή στον τότε υπουργό Ανάπτυξης, στην οποία αναφερόταν σε υπόνοιες κατασπατάλησης ευρωπαϊκών πόρων και καταγγελίες για «φανταστικές εκτάσεις» στη Λίμνη Κάρλα, με επιδοτήσεις ύψους 500.000 ευρώ ετησίως.
Συνδικαλιστικές αποκαλύψεις και το «κόλπο» με το Ε9
Την ίδια στιγμή, ο αγροτοσυνδικαλιστής της ΝΔ Χρήστος Σιδηρόπουλος δήλωσε ότι οι πολιτικοί προϊστάμενοι είχαν απόλυτη γνώση της κατάστασης. «Τους ενημερώναμε επανειλημμένα. Από το 2020 ξεκίνησε το μεγάλο πάρτι», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Όπως περιέγραψε, το σχήμα ήταν απλό:
-
Συντασσόταν ένα πλαστό Ε9, με ιδιοκτησίες σε δημόσιες εκτάσεις.
-
Ακολουθούσε ένα «εικονικό» ενοικιαστήριο σε τρίτο πρόσωπο.
-
Ο ενοικιαστής – ακόμα και αν ήταν άσχετος με την αγροτική παραγωγή – προχωρούσε σε δήλωση στον ΟΣΔΕ, κατοχυρώνοντας επιδότηση για χρόνια.
Οι καταγγελίες και οι δικογραφίες δείχνουν ένα εκτεταμένο δίκτυο παρατυπιών, που αξιοποίησε αδυναμίες ελέγχου, ανεπαρκή συστήματα καταχώρησης και πολιτική κάλυψη. Το σκάνδαλο φέρνει ξανά στο προσκήνιο την ανάγκη θεσμικής θωράκισης των ελέγχων στις επιδοτήσεις και διαφάνειας στη διαχείριση ευρωπαϊκών πόρων.