Το ανθρώπινο βλέμμα δεν είναι απλώς ένα μέσο παρατήρησης, αλλά ένα ισχυρό εργαλείο επικοινωνίας. Σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Royal Society Open Science, μια συγκεκριμένη ακολουθία κινήσεων των ματιών φαίνεται να αποτελεί το πιο αποτελεσματικό σήμα πρόθεσης για αλληλεπίδραση — χωρίς να χρειαστεί να ειπωθεί ούτε λέξη.
Η «γλώσσα» του βλέμματος
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το μοτίβο που ονομάζουν «Intervene-Same» — όταν δηλαδή κάποιος κοιτάζει πρώτα ένα αντικείμενο, έπειτα ένα άλλο άτομο και στη συνέχεια επιστρέφει στο αρχικό αντικείμενο — γίνεται αντιληπτό ως ξεκάθαρη πρόσκληση για επικοινωνία ή βοήθεια από το 96% των παρατηρητών.
Αντίθετα, όταν η οπτική επαφή προηγείται ή δεν υπάρχει καθόλου, η πρόθεση του αποστολέα παραμένει ασαφής: μόνο το 41% και 27% αντίστοιχα αντιλαμβάνονται επικοινωνιακή πρόθεση σε αυτά τα μοτίβα.
Μάτια που «μιλούν» σε ανθρώπους και ρομπότ
Στην έρευνα συμμετείχαν 137 άτομα, τα οποία παρακολούθησαν μέσω οθόνης διαφορετικά σενάρια σε εικονικό περιβάλλον, με πρωταγωνιστές τόσο ανθρώπινες μορφές όσο και ρομπότ. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η πρόθεση επικοινωνίας ερμηνεύεται το ίδιο, είτε προέρχεται από άνθρωπο είτε από μηχανή.
Παρότι οι συμμετέχοντες χαρακτήρισαν τους ανθρώπους πιο «ζωντανούς» και τα ρομπότ πιο «συμπαθητικά», ο τρόπος με τον οποίο ερμήνευαν το νόημα του βλέμματος δεν διαφοροποιήθηκε — κάτι που αποδεικνύει πως η κατεύθυνση του βλέμματος λειτουργεί ως καθολική γλώσσα.
Από την επιστήμη στην τεχνητή νοημοσύνη και την καθημερινότητα
Η μελέτη δεν περιορίζεται στο θεωρητικό επίπεδο. Οι ερευνητές τονίζουν ότι τέτοια ευρήματα έχουν πρακτικές εφαρμογές σε πολλούς τομείς:
-
Στην τεχνολογία: Η ενσωμάτωση φυσικών μοτίβων βλεμμάτων σε ρομπότ και ψηφιακούς βοηθούς θα μπορούσε να κάνει τις μηχανές πιο κατανοητές και “ανθρώπινες”.
-
Στην καθημερινή ζωή: Η συνειδητή χρήση του βλέμματος ως εργαλείο επικοινωνίας μπορεί να βελτιώσει τη μη λεκτική κατανόηση σε κοινωνικές, επαγγελματικές και εκπαιδευτικές καταστάσεις.
Τι μένει να μάθουμε
Η έρευνα βασίστηκε σε ψηφιακές προσομοιώσεις και όχι σε φυσική αλληλεπίδραση, γεγονός που αναγνωρίζεται ως περιορισμός. Οι επιστήμονες σχεδιάζουν επόμενες φάσεις έρευνας με φυσική παρουσία και διαπολιτισμικά δείγματα, ώστε να διαπιστωθεί αν αυτή η «γλώσσα των ματιών» είναι καθολική σε όλο τον κόσμο.
Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο:
Πριν μιλήσεις, κοίτα. Το βλέμμα σου μπορεί ήδη να έχει πει όλα όσα χρειάζονται.