Νέα ένταση προκαλεί στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά η στάση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, το οποίο, με ανακοίνωσή του, αποφεύγει να καταδικάσει ευθέως το πραξικόπημα που εκδηλώθηκε κατά του ηγουμένου Αρχιεπισκόπου Δαμιανού, επιμένοντας κυρίως στην ανάδειξη της κανονικής του δικαιοδοσίας.
Η επίσημη τοποθέτηση, που εκδόθηκε μετά την επίσκεψη τριμελούς αντιπροσωπείας του Πατριαρχείου στη Μονή, θεωρείται από πολλούς ως ένδειξη πρόθεσης του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεοφίλου Γ΄ να διεκδικήσει ουσιαστικό έλεγχο στο μοναστήρι. Μέχρι σήμερα, η σχέση των δύο πλευρών περιοριζόταν στη χειροτονία του εκάστοτε νέου ηγουμένου, και σε περίπτωση άρνησης, αυτή γινόταν από τον Οικουμενικό Πατριάρχη.
Η ανακοίνωση συνοδεύτηκε από φωτογραφίες της αντιπροσωπείας με μοναχούς της Μονής, αλλά όχι από τη συνάντηση με τον ηγούμενο Δαμιανό, γεγονός που ερμηνεύεται ως πολιτική επιλογή. Οι κινήσεις αυτές, σύμφωνα με εκκλησιαστικούς και διπλωματικούς κύκλους, υπονομεύουν την προσπάθεια της Ελλάδας να προχωρήσει σε συμφωνία με την Αίγυπτο για την κατοχύρωση της Μονής ως νομικού προσώπου, προστατεύοντας τους χώρους λατρείας από τυχόν παρεμβάσεις της αιγυπτιακής διοίκησης ή αποφάσεις τοπικών δικαστηρίων.
Το Κάιρο φέρεται να μην επιθυμεί η Μονή, που έχει διεθνή ακτινοβολία, να περάσει υπό τον πλήρη έλεγχο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, το οποίο, αν και εκκλησιαστικός θεσμός, λειτουργεί εντός του πλαισίου του Ισραηλινού κράτους.
Η Αθήνα, μέσω διπλωματικών καναλιών, είχε προειδοποιήσει ότι η αποστολή αντιπροσωπείας στο Σινά θα περιέπλεκε την κατάσταση. Ο ηγούμενος Δαμιανός δέχθηκε την επίσκεψη, αλλά μόνο υπό την ιδιότητα των μελών της ως «προσκυνητών» – παρ’ όλα αυτά, εμφανίστηκαν στη Μονή ως ανώτερη εκκλησιαστική αρχή.
Αίσθηση προκαλεί ότι στην ανακοίνωση δεν γίνεται σαφής αναφορά στον σεβασμό του ρόλου του ηγουμένου Δαμιανού, με όλα να παραπέμπονται στη Γενική Συνέλευση της Μονής τον Σεπτέμβριο. Στο μεταξύ, οι «αντάρτες» μοναχοί έχουν αποστείλει επιστολές στις αιγυπτιακές αρχές δηλώνοντας ότι ο ηγούμενος δεν έχει πλέον ιδιότητα, ζητώντας παράλληλα τον έλεγχο των τραπεζικών λογαριασμών.
Κριτική έχει ασκηθεί και στον ίδιο τον Δαμιανό για τον τρόπο διαχείρισης της Μονής και για την παρουσία προσώπων εκτός εκκλησιαστικού κύκλου στο περιβάλλον του, κάτι που θεωρείται απαράδεκτο από αρκετούς μοναχούς.
Η κατάσταση έχει πλέον μετατραπεί σε πεδίο αντιπαράθεσης εξωτερικών και ενδοεκκλησιαστικών παραγόντων, με κίνδυνο να πληγεί η διεθνής ακτινοβολία της Μονής ως μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η ανακοίνωση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων
Κατόπιν Πατρικῆς μερίμνης τοῦ Μακαριωτάτου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου Γ΄ καὶ κατόπιν ἀνταποκρίσεως εἰς σχετικὴν παράκλησιν, ἀπεστάλη τριμελὴς Ἐπιτροπὴ ἐκ τῆς Ἁγιοταφιτικῆς Ἀδελφότητος, ἡ ὁποία ἀπὸ τῆς ἀφίξεώς της ἐπεδόθη εἰς ἐπαφὰς καὶ συζητήσεις ἐν τῷ Σινᾷ.
Ἡ ἀποσταλεῖσα ὑπό τοῦ Μακαριωτάτου Ἐπιτροπὴ, ἔπειτα ἀπὸ τὴν συνάντησίν της μὲ τὸν Άρχιεπίσκοπον τοῦ Σινᾶ κ. Δαμιανόν, μετέβη (ὡς ὥφειλε εἰς τήρησιν τῆς ἐκκλησιαστικῆς τάξεως καὶ ἐφαρμογὴν τῶν ἱερῶν κανόνων), οἱ ὁποῖοι ὑπαγορεύουν τῆς ἐκ μέρους τοῦ Πατριαρχείου τῶν Ἱεροσολύμων ποιμαντικὴν μέριμναν εἰς τὸν χῶρον τῆς πνευματικῆς δικαιοδοσίας του), εἰς τὴν Ἱερὰν Μονὴν, ὅπου καὶ εἶχεν ἐκτενῆ συνομιλίαν μετὰ τῶν σεβαστῶν Πατέρων, οἱ ὁποῖοι ἐγκαταβιοῦν καὶ διακονοῦν εὐλαβῶς ἐπὶ μακρὰν σειράν ἐτῶν.
Ἐν πνεύματι ἀλληλοσεβασμοῦ, πνευματικῆς διακρίσεως καὶ βαθυτάτης ἐπιγνώσεως τῆς βαρύτητος τῶν ζητημάτων, καὶ μὲ τὴν χάριν τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, Προστάτιδος καὶ Ἐφόρου τῆς Μονῆς, ἔλαβον χώραν διεξοδικαὶ συζητήσεις περὶ τῆς πορείας τῶν τρεχουσῶν καὶ ἐπικειμένων ὑποθέσεων, μετ’ ἐκτιμήσεως τῆς διακριτικῆς καὶ πνευματικῆς παρουσίας τῆς Ἐπιτροπῆς καὶ τῆς κρισίμου ἀναλύσεως, τήν ὁποίαν αὕτη προσέφερεν πρὸς ἀντιμετώπισιν τῆς καταστάσεως.
Μὲ ἀφορμὴν τὸ θερμὸν Πατρικὸν ἐνδιαφέρον καὶ τὴν πρόνοιαν τοῦ Μακαριωτάτου, ὡς αὕτη ἐξεφράσθη διὰ τῶν Ἁγιοταφιτῶν ἀπεσταλμένων καὶ οἱ ὁποῖοι ἐγένετο δεκτοί μετὰ προθυμίας καὶ εὐγνωμοσύνης ἐκ μέρους τῶν Πατέρων, ἐτονίσθη ἡ σημασία τῆς συντονισμένης συνεργασίας μετὰ τῶν ἁρμοδίων Πολιτικῶν Ἀρχῶν πρὸς διατήρησιν πάντων τῶν ἐκ παραδόσεως ἀνεγνωρισμένων καθεστώτων καὶ ἰδιαιτέρων ρυθμίσεων, αἱ ὁποῖαι συνοδεύουσιν τὴν Ἱερὰν Μονήν καθ’ ὅλον τὸν διαχρονικὸν βίον αὐτῆς· ἐν ταυτῷ δὲ, κατέστη πρόδηλος ἡ ἐκ μέρους πάντων διάθεσις, ἐν τῇ σοφίᾳ τοῦ χρόνου, νὰ ἐπανεξετάζωνται, ἐφ’ ὅσον ἀπαιτηθῇ, αἱ ἀναγκαῖαι ἐνέργειαι πρὸς διατήρησιν ἢ καὶ διεκδίκησιν τῶν νομίμων δικαιωμάτων, ἐν πνεύματι ἠρέμου συνδιαλλαγῆς.
Οἱ Πατέρες δέ ἐξέφρασαν ὡσαύτως τήν διάθεσιν σταθερᾶς μερίμνης καί ἀγάπης αὐτῶν πρὸς τὸν Σεβασμιώτατον Ἀρχιεπίσκοπον Σινᾶ, ἡ προσωπικότης καὶ ἡ διακονία τοῦ ὁποίου ἀποτελοῦν ἀναπόσπαστον μέρος τῆς ζωῆς τῆς Ἀδελφότητος.
Ἡ κοινὴ βούλησις, ὡς ἐδηλώθη, εἶναι νὰ πορευθοῦν ἐν πνεύματι ἑνότητος καὶ συνειδητῆς εὐθύνης πρὸς τὴν ὡρισμένην ἡμερομηνίαν τῆς Γενικῆς Συνελεύσεως, κατά τήν ὁποίαν καὶ θὰ ἐξετασθοῦν τὰ προκαθωρισμένα θέματα, ὥστε νά ληφθῇ ἀπόφασις ἐπ’ ὠφελείᾳ τῆς Μονῆς, συμφώνως πρὸς τὴν κανονικήν τάξιν καὶ τὸ Τυπικὸν αὐτῆς, καὶ ἐν ἁρμονίᾳ πρὸς τοὺς κανόνας, οἱ ὁποῖοι διέπουν αὐτήν.