Οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις εμφανίζονται «καθαρές» στο σύστημα της Τειρεσίας, με μόλις 2 στις 10 να καταγράφουν αθέτηση υποχρεώσεων και ακόμη λιγότερες να έχουν καθυστέρηση άνω των 90 ημερών. Παρά τα παράπονα ότι «οι τράπεζες δεν δανείζουν» και ότι «φταίει η μαύρη λίστα», η εικόνα αποδεικνύεται πιο σύνθετη.
Η απάντηση δεν είναι μονοδιάστατη. Ναι, οι τράπεζες χορηγούν δάνεια πιο δύσκολα από ό,τι πριν την κρίση. Ναι, το πιστωτικό ιστορικό παίζει σημαντικό ρόλο. Όχι, όμως, η Τειρεσίας δεν αποφασίζει για το αν θα εγκριθεί ή θα απορριφθεί ένα δάνειο· αυτό το κρίνει η κάθε τράπεζα, με βάση τη δική της πολιτική. Στην πράξη, πολλές επιχειρήσεις δεν έχουν πρόσβαση σε δανεισμό, αλλά οι λόγοι ξεπερνούν τα απλά αρνητικά στοιχεία.
Η εικόνα
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Τειρεσίας δείχνουν ότι η θεωρία περί «καθολικού αποκλεισμού» δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα: το 72,3% των επιχειρήσεων έχουν είτε ενήμερες χορηγήσεις είτε κανένα αρνητικό στοιχείο.
-
20,3% εμφανίζουν ενεργές Συμβάσεις Αθέτησης Υποχρεώσεων (ΣΑΥ).
-
3,7% έχουν ΣΑΥ οι οποίες έχουν πλήρως εξοφληθεί.
-
18,9% έχουν δάνεια με καθυστέρηση άνω των 90 ημερών.
Τα δεδομένα αυτά δεν είναι αμοιβαία αποκλειόμενα, αλλά αποδεικνύουν ότι η μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων παραμένει χωρίς σοβαρές εκκρεμότητες. Αυτό όμως αφορά την Τειρεσία. Το πώς θα αξιολογήσει μια τράπεζα τον κάθε φάκελο είναι άλλη υπόθεση.
Ο ρόλος της Τειρεσίας
Σύμφωνα με την ίδια την Τειρεσία, ο ρόλος των credit bureaus είναι καθαρά πληροφοριακός. Δεν εγκρίνουν ούτε απορρίπτουν αιτήματα δανείων. Η τελική απόφαση λαμβάνεται αποκλειστικά από τον πιστωτή, βάσει των δικών του κριτηρίων, των πολιτικών κινδύνου (risk appetite) και των επιταγών των εποπτικών αρχών.
Τα χρέη της κρίσης
Μία Σύμβαση Αθέτησης Υποχρεώσεων (ΣΑΥ) μπορεί να περιορίσει σοβαρά τις πιθανότητες δανεισμού, όμως διαγράφεται αυτόματα μετά από 10 χρόνια, ανεξαρτήτως αποπληρωμής. Έτσι, οι εγγραφές που δημιουργήθηκαν την περίοδο της κρίσης (2010–2015) έχουν ήδη απαλειφθεί από τα αρχεία.
Διαγραφή εξοφλημένων οφειλών
Οι οφειλές που έχουν εξοφληθεί αφαιρούνται από τη βάση δεδομένων της Τειρεσίας μετά από 5 έτη. Καμία εγγραφή προ του 2020 δεν παραμένει ενεργή. Αντίθετα, μόνο οι ανεξόφλητες οφειλές παραμένουν καταγεγραμμένες.
Το πιστωτικό σκορ
Το πιστωτικό σκορ είναι ένας τριψήφιος αριθμός (1–600) που αποτυπώνει την πιστοληπτική συμπεριφορά. Ένα υψηλό σκορ αυξάνει τις πιθανότητες έγκρισης και χαμηλότερου επιτοκίου, ενώ ένα χαμηλό μπορεί να οδηγήσει σε απόρριψη ή σε ακριβότερο δανεισμό. Ωστόσο, το σκορ από μόνο του δεν κρίνει την απόφαση· η κάθε τράπεζα εξετάζει παράλληλα και άλλα στοιχεία, όπως εισοδήματα, κλάδο δραστηριότητας, περιουσία και εγγυήσεις.
Το σκορ είναι δυναμικό και μεταβάλλεται ανάλογα με τα δεδομένα. Καθυστερήσεις ή υπερχρέωση το μειώνουν, ενώ η έγκαιρη αποπληρωμή το βελτιώνει.
Ο αποτελεσματικότερος τρόπος βελτίωσης ενός χαμηλού σκορ είναι η συνεπής αποπληρωμή. Η καθυστέρηση σε οποιαδήποτε δόση, είτε πρόκειται για στεγαστικό δάνειο είτε για πιστωτική κάρτα, επιβαρύνει το προφίλ του δανειολήπτη. Η μακροχρόνια συνέπεια ανταμείβεται με αύξηση του πιστωτικού σκορ, προσφέροντας καλύτερες πιθανότητες πρόσβασης σε νέο δανεισμό.