Ο Σι Τζινπίνγκ ενισχύει τη θέση του στην παγκόσμια σκηνή με μια σειρά από εκδηλώσεις υψηλού προφίλ. O Kινέζος ηγέτης εκμεταλλεύεται το κλίμα κατά του Τραμπ και μετατοπίζει την εσωτερική αφήγηση από τις έντονες ανησυχίες για την πορεία της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο.
Όταν ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ οργάνωσε την πρώτη του παρέλαση για να σηματοδοτήσει την επέτειο του τέλους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 2015, έβαλε τους δύο προκατόχους του στο πλευρό του σε μια επίδειξη σεβασμού και συνέχειας ηγεσίας. Δέκα χρόνια αργότερα και έχοντας εξαλείψει την εγχώρια αντιπολίτευση καθώς υπηρετεί μια άνευ προηγουμένου τρίτη θητεία στην προεδρία της Κίνας, ο Σι πλαισιώθηκε στην παρέλαση για την 80ή επέτειο από τον Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας και τον Κιμ Γιονγκ Ουν της Βόρειας Κορέας.
Οι ηγέτες του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος κάθισαν μεταξύ των ξένων προσκεκλημένων. Η παρέλαση ακολούθησε την υψηλού προφίλ Σύνοδο Κορυφής του Σι με τον Ινδό πρωθυπουργό Nαρέντρα Μόντι σε μια συνάντηση του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) το Σαββατοκύριακο στην Τιαντζίν, και την σπάνια επίσκεψη του Κινέζου ηγέτη στο Θιβέτ τον περασμένο μήνα.
Αυτή η επίδειξη διπλωματικής επιρροής, αντοχής και γεωπολιτικής φιλοδοξίας βοήθησε να εκτονωθούν οι ανησυχίες ορισμένων Κινέζων παρατηρητών σχετικά με τη ζωτικότητα του 72χρονου προέδρου, η οποία συνδέεται με σποραδικές απουσίες και – μέχρι στιγμής άγνωστα – σχέδια διαδοχής. Έχει επίσης βοηθήσει στην αποστροφή της εγχώριας προσοχής από την επιβράδυνση της ανάπτυξης, λένε οι ειδικοί.
Η μακροζωία ήταν στο μυαλό των ηγετών καθώς περπατούσαν προς το βήμα στην πλατεία Τιενανμέν του Πεκίνου -ο Σι και ο Πούτιν ακούστηκαν στο μικρόφωνο να συζητάνε για μεταμοσχεύσεις οργάνων και την πιθανότητα οι άνθρωποι να ζήσουν έως και 150 χρόνια.
Ο εθνικισμός ως αντίβαρο στα οικονομικά δεινά
«Αυτή η εβδομάδα θριαμβευτικής διπλωματίας για τον Σι δείχνει ότι παραμένει πλήρως υπεύθυνος για την πολιτική της ελίτ του Κομμουνιστικού Κόμματος», δήλωσε ο Νιλ Τόμας της Asia Society, μιας δεξαμενής σκέψης με έδρα τη Νέα Υόρκη. Ανίκανος να λάβει την ίδια νομιμοποίηση από την οικονομική ανάπτυξη όπως οι προκάτοχοί του, ο Σι στράφηκε στον εθνικισμό «για να προσπαθήσει να την αντισταθμίσει», είπε ο Τόμας.
«Είναι ένας τρόπος να αποσπάσει την προσοχή από τις οικονομικές προκλήσεις και να κάνει τους πολίτες του περήφανους που είναι Κινέζοι, ακόμα κι αν είναι πιο δύσκολο να το νιώσει κανείς αυτό από τις καθημερινές εμπειρίες της ανεργίας, της πτώσης των τιμών των κατοικιών και των στάσιμων μισθών».
Ο Σι υπογράμμισε την αρχηγική του εικόνα με επιλογές μόδας: ένα γκρι κοστούμι στο στυλ αυτών που φορούσε ο Μάο Τσε Τουνγκ, που ταιριάζει με τα γκρίζα μαλλιά του, σε αντίθεση με τα μαύρα κοστούμια των ομολόγων του και τη δική του μαύρη ενδυμασία μια δεκαετία νωρίτερα.
Ο δεύτερος στην ιεραρχία, ο πρωθυπουργός Λι Κιάνγκ του οποίου ο ρόλος έχει μειωθεί στο εσωτερικό, ανέλαβε σχετικά μικρές συναντήσεις με ηγέτες της Μαλαισίας και του Ουζμπεκιστάν. Οι υψηλού προφίλ συναντήσεις με τον Kιμ, τον Mόντι, τον Τούρκο πρόεδρο Tαγίπ Ερντογάν και αρκετούς άλλους ανέκυψαν στον Cai Qi, ο οποίος ηγείται της Κεντρικής Γραμματείας του κόμματος, υπεύθυνος για την εκτεταμένη διοίκησή του.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας τόνισε τις συνεργασίες της Κίνας με αναπτυσσόμενες χώρες και τόνισε ότι το Πεκίνο παραμένει δεσμευμένο στην ειρηνική ανάπτυξη και τη διεθνή συνεργασία. Πολλές χώρες που έστειλαν τους ηγέτες τους στην Κίνα την περασμένη εβδομάδα έχουν πληγεί από τους εμπορικούς δασμούς του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ φέτος, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας, η οποία παραμένει σημαντικός αγοραστής ρωσικού πετρελαίου, η οποία έχει πληγεί από κυρώσεις λόγω της εισβολής του Πούτιν στην Ουκρανία.
Σε μια από τις πιο αξιομνημόνευτες στιγμές στη σειρά των διπλωματικών συναντήσεων, ο Μόντι και ο Πούτιν πλησίασαν τον Σι για μια συνομιλία κρατώντας τα χέρια τους υπογραμμίζοντας τις προσωπικές εντάσεις μεταξύ Τραμπ και Μόντι, καθώς και την αποτυχία της Ουάσινγκτον να προσελκύσει την ιστορικά αδέσμευτη Ινδία για να αντιμετωπίσει τη Ρωσία και την Κίνα. «Τελικά, ένας από τους μεγαλύτερους κινητήριους παράγοντες της επίδειξης αλληλεγγύης του SCO ήταν η πολιτική των ΗΠΑ», δήλωσε ο Έβεν Πέι, διευθυντής της εταιρείας στρατηγικής συμβουλευτικής Trivium China.
Τραμπ: «Συνωμοτείτε εναντίον των ΗΠΑ»
Ο Τραμπ, ο οποίος χαρακτήρισε τη στρατιωτική παρέλαση «όμορφη» και «πολύ, πολύ εντυπωσιακή», έκανε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λέγοντας ότι η Κίνα συνεργαζόταν με τον Πούτιν και τον Κιμ για να «συνωμοτήσουν εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής». Το Κρεμλίνο απάντησε ότι δεν συνωμοτούν και υπονόησε ότι τα σχόλια του Τραμπ ήταν ειρωνικά.
Οι αναλυτές λένε ότι η έντονη δραστηριότητα του Σι υπογραμμίζει τη φιλοδοξία της Κίνας να παρουσιαστεί ως αξιόπιστος εταίρος στις αναπτυσσόμενες χώρες στην παγκόσμια σκηνή, προσφέροντας πλεονεκτήματα όπως επενδυτικές ευκαιρίες, ακόμη και μια νέα τράπεζα ανάπτυξης – ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για τον SCO, ο οποίος έχει επεκταθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες ώστε να συμπεριλάβει επίσης την Ινδία, το Πακιστάν και το Ιράν.
«Το μήνυμα της Κίνας ως μια πιο αξιόπιστη, σταθερή εναλλακτική λύση στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκει απήχηση σε μεγάλα τμήματα του κόσμου, ιδιαίτερα σε όλη την Ασία, η οποία βλέπει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως μια ολοένα και πιο επιθετική δύναμη στις παγκόσμιες υποθέσεις», δήλωσε ο Eρικ Ολάντερ, από τον ερευνητικό οργανισμό China-Global South Project.
«Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες και κράτη μεσαίας ισχύος μπορεί να εξακολουθούν να είναι λίγο αμφίθυμες σχετικά με αυτό που προτείνει η Κίνα με τις νέες πρωτοβουλίες διακυβέρνησης και ανάπτυξης, αλλά τουλάχιστον αυτό για το οποίο μιλάει η Κίνα είναι προσανατολισμένο στο μέλλον, κάτι που είναι κρίσιμο για τις οικονομίες με μεγάλους πληθυσμούς νέων που αναζητούν καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης», πρόσθεσε.
Ο Σι αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις στη διαχείριση αυτού του μεγάλου και συχνά διασπασμένου συνασπισμού, καθώς στοχεύει σε μια πιθανή τέταρτη θητεία το 2027 για να εδραιώσει περαιτέρω την κληρονομιά του ως ο πιο ισχυρός Κινέζος ηγέτης μετά τον Μάο. Οι εδραιωμένες θέσεις της Κίνας στην εξωτερική πολιτική, συμπεριλαμβανομένων των εδαφικών διαφορών και των βιομηχανικών επιδοτήσεων που έχουν κατακλύσει τις ξένες αγορές με φθηνές εξαγωγές, πιθανότατα θα παραμείνουν σημεία τριβής, λένε οι ειδικοί, ενώ η βαθιά δυσπιστία της Ινδίας προς την Κίνα δεν θα διαλυθεί λόγω μιας σύντομης συνάντησης.«Δεν πρόκειται απαραίτητα για μια συνολική στροφή προς μια διεθνή τάξη με επικεφαλής την Κίνα», δήλωσε ο Τόμας της Asia Society.