Η σημερινή συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ αλλά και η μεθαυριανή επαφή του Τούρκου Προέδρου με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο αναμένεται να επηρεάσουν ουσιαστικά το μέλλον του ελληνοτουρκικού διαλόγου αλλά και τις ισορροπίες στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Ειδικότερα, η συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Turkish House στη Νέα Υόρκη θα πραγματοποιηθεί απόψε στις 9 ώρα Ελλάδος.
Η συγκεκριμένη τοποθεσία επιλέχθηκε, καθώς σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η περσινή συνάντηση είχε γίνει στον ΟΗΕ, σε χώρο που είχε προταθεί από την ελληνική πλευρά.
Μετά το τετ-α-τετ, θα ακολουθήσει διευρυμένη συνάντηση με τη συμμετοχή των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, καθώς και των διπλωματικών συμβούλων Μίλτου Νικολαΐδη και Τσαγατάι Κιλίτς.
Στην ατζέντα αναμένεται να τεθούν όλα τα ανοιχτά ζητήματα: η συμμετοχή της Ελλάδας στο SAFE, η ελληνική στάση απέναντι στο casus belli, το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου (GSI), καθώς και η πάγια διαφορά για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών (Υφαλοκρηπίδα / ΑΟΖ).
Ωστόσο, οι δύο ηγέτες συναντώνται στον απόηχο της έντασης στο Αιγαίο μετά την έκδοση της τουρκικής Navtex για τον απόπλου του ωκεανογραφικού Πιρί Ρέις, γεγονός που προκάλεσε έντονη αντίδραση της Αθήνας.
Ελληνοτουρκικός διάλογος: Όλα τα βλέμματα στραμμένα στη συνάντηση
Οι δύο χώρες βρίσκονται ξανά αντιμέτωπες με τα αδιέξοδα που εμποδίζουν την πρόοδο του διαλόγου, καθώς η Τουρκία επαναφέρει με έμφαση την αναθεωρητική πολιτική της στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας και προβάλλει το αφήγημα περί αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών.
Έτσι, όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στη συνάντηση που θα κρίνει αν υπάρχουν περιθώρια σύγκλισης στο πλαίσιο της Διακήρυξης των Αθηνών (2023) ή αν οι διαφορές θα οδηγήσουν σε νέο πάγωμα του διαλόγου.
Καμία πλευρά δεν επιθυμεί ένα ναυάγιο των συνομιλιών, ειδικά μετά από πολλούς μήνες αναβολών. Ωστόσο, είναι σαφές ότι η απόσταση για μια κοινή αντίληψη παραμένει μεγάλη και η έκβαση αβέβαιη.
Το τελευταίο διάστημα, Τούρκοι αξιωματούχοι –με πρώτο τον Χακάν Φιντάν– επιχείρησαν να αποδώσουν ευθύνες στην Αθήνα και ειδικότερα στον Νίκο Δένδια, κατηγορώντας τον ότι υπονομεύει τον διάλογο για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους.
Η κίνηση αυτή ερμηνεύτηκε από την ελληνική πλευρά ως προσπάθεια της Άγκυρας να εμφανιστεί διεθνώς ως η χώρα που επιδιώκει πρόοδο στις διαπραγματεύσεις.
Η Αθήνα δεν επιθυμεί να βρεθεί αντιμέτωπη με πιθανή ανατροπή συσχετισμών στο Αιγαίο
Για την Αθήνα, η συνάντηση Ερντογάν – Τραμπ θεωρείται εξίσου κρίσιμη. Μετά τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο μπορεί να προκύψουν σημαντικά νέα σχετικά με την προμήθεια F-16 στην Τουρκία.
Παράλληλα, θα συζητηθεί το ενδεχόμενο άρσης των κυρώσεων που κρατούν την Τουρκία εκτός του προγράμματος F-35, αν και αυτό κρίνεται δύσκολο λόγω της εμπλοκής του Κογκρέσου.
Η ελληνική πλευρά παρακολουθεί στενά, καθώς δεν θέλει να βρεθεί αντιμέτωπη με πιθανή ανατροπή συσχετισμών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Αντιπαραθέτει το δικό της πρόγραμμα εξοπλισμών και προβάλλει τη λεγόμενη ρήτρα μη ανταγωνισμού που έχει επιβληθεί στους συμμάχους.
Δηλώσεις Μαρινάκη: «Αφήγημα προπαγάνδας»
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης τόνισε ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να επιβάλει σε άλλες χώρες τις πωλήσεις εξοπλιστικών συστημάτων, ωστόσο είναι αυτονόητο –όπως είπε– ότι αυτοί οι εξοπλισμοί δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται εναντίον της.
Ερωτηθείς αν η συνάντηση στον Λευκό Οίκο προβληματίζει την Αθήνα, απάντησε ότι δεν υπάρχει θέμα συναγωνισμού για το ποιος συναντά πρώτος τον Αμερικανό πρόεδρο, χαρακτηρίζοντας τέτοιες αναφορές «αφήγημα προπαγάνδας» που θυμίζουν «παιδικές συζητήσεις».