Μια νέα μελέτη του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου φέρνει στο φως την ένταση του προβλήματος με τις ελλείψεις φαρμάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οποίες τα τελευταία δύο χρόνια έχουν φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα.
Μεταξύ 2022 και Οκτωβρίου 2024, στην ΕΕ καταγράφηκαν ελλείψεις σε 136 φάρμακα ζωτικής σημασίας για την υγεία των πολιτών. Το φαινόμενο κορυφώθηκε το 2023 και το 2024, με 48 και 46 κρίσιμες ελλείψεις αντίστοιχα. Τουλάχιστον 21 κράτη μέλη ανέφεραν σημαντικά προβλήματα από τις αρχές του 2024 έως τα τέλη Οκτωβρίου, με το Βέλγιο, την Ισπανία και τη Γαλλία να καταγράφουν τα σοβαρότερα κενά. Τον Ιανουάριο 2024, 19 χώρες του ΕΟΧ αντιμετώπισαν ελλείψεις σε χειμερινά αντιβιοτικά, ενώ 11 χώρες δήλωσαν κρίσιμη ανεπάρκεια.
«Η έλλειψη φαρμάκων παραμένει ένα χρόνιο πρόβλημα για την ΕΕ, αλλά η συχνότητα και η σοβαρότητά του αυξήθηκαν, φτάνοντας σε επίπεδα ρεκόρ τα τελευταία δύο χρόνια», τόνισε ο Klaus-Heiner Lehne του ΕΕΣ κατά την παρουσίαση της έκθεσης.
Γιατί παρατηρούνται οι ελλείψεις;
Οι ελλείψεις αποδίδονται σε συνδυασμό παραγόντων: αυξημένη ζήτηση, καθυστερήσεις στην κατασκευή, προβλήματα παραγωγικής ικανότητας και υψηλό ενεργειακό κόστος. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι το «χαμηλό επίπεδο ανταμοιβής» στις εθνικές διαδικασίες προμηθειών πιέζει περαιτέρω τις τιμές. Το κόστος παραγωγής στην ΕΕ είναι κατά 20%–40% υψηλότερο από την Ασία, με αποτέλεσμα η Ευρώπη να εξαρτάται σε 70% για τα δραστικά συστατικά και σε 79% για τα προδρόμα φάρμακα από την ασιατική αγορά, σύμφωνα με την IQVIA. Η κατάσταση αυτή επηρεάζει τους ασθενείς και επιβαρύνει οικονομικά τα εθνικά συστήματα υγείας.
Διαφορές στις αναφορές και στα αποθέματα
Η σύγκριση μεταξύ κρατών παραμένει δύσκολη, καθώς κάθε χώρα εφαρμόζει διαφορετικούς κανόνες για την αναφορά ελλείψεων. Στην Ιταλία, οι αρχές ενημερώνονται τέσσερις μήνες πριν από πιθανή διακοπή εφοδιασμού, ενώ στην Αυστρία υπάρχει υποχρέωση άμεσης ειδοποίησης μόνο για συνταγογραφούμενα φάρμακα όταν η έλλειψη διαρκεί πάνω από δύο εβδομάδες.
Αντίστοιχα, τα μέτρα αποθεματοποίησης ποικίλλουν: στη Δανία απαιτούνται έξι εβδομάδες αποθεμάτων, ενώ στη Γερμανία ισχύει υποχρέωση για έξι μήνες αποθεμάτων ασφαλείας.
Μεταξύ των σκευασμάτων που καταγράφηκαν στις κρίσιμες ελλείψεις στα τέλη του 2024 βρίσκονται η αμοξικιλλίνη, ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο αντιβιοτικό, και η βερτεπορφίνη, φάρμακο που χρησιμοποιείται στη θεραπεία πολλών οφθαλμικών παθήσεων.