Η αστάθεια, όταν γίνεται επαναλαμβανόμενη, τείνει να μετατραπεί σε συνήθεια. Οι αλλεπάλληλες μετατοπίσεις στις θέσεις του Ντόναλντ Τραμπ γύρω από την πολιτική του για την Ουκρανία έχουν πλέον εδραιώσει μια νέα «κανονικότητα».
Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι η Ουκρανία μπορεί να ανακτήσει όλα τα κατεχόμενα εδάφη χάρη στα όπλα που παρέχει το ΝΑΤΟ, το υψηλό ηθικό της, αλλά και την οικονομική αδυναμία της Ρωσίας. Σύμφωνα με το CNN, τα λόγια αυτά προέρχονται από έναν ηγέτη που παλαιότερα υποστήριζε ότι η Ουκρανία θα έπρεπε να παραχωρήσει εδάφη στον Βλαντίμιρ Πούτιν και που είχε επιδείξει πρωτοφανή φιλοφρόνηση προς τη Μόσχα.
Οι συνεχείς ανατροπές του Τραμπ, αν και αρχικά έμοιαζαν σοκαριστικές, πλέον θεωρούνται σχεδόν αναμενόμενες. Αυτό το ασταθές τοπίο στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, το οποίο εκδηλώνεται σε ένα από τα μεγαλύτερα πολεμικά μέτωπα της Ευρώπης τις τελευταίες δεκαετίες, έχει γίνει σύνηθες φαινόμενο.
Τι σημαίνει η νέα στάση του Τραμπ για το Κίεβο;
Παρότι είναι δύσκολο να προβλεφθεί η επόμενη κίνηση, η τοποθέτηση του Τραμπ, με όλη της την ασάφεια και τις συνεχείς μεταβολές, εμπεριέχει θετικά στοιχεία για την Ουκρανία. Η υποστήριξή του ενισχύει την εικόνα της αντίστασης των Ουκρανών και συμβαδίζει με τις πιο ακραίες θέσεις της κυβέρνησης Ζελένσκι για την ανακατάληψη όλων των κατεχόμενων εδαφών.
Ωστόσο, η νέα προσέγγιση του Τραμπ συνοδεύεται από μια σημαντική επιφύλαξη: δεν δείχνει διάθεση για άμεση λήξη του πολέμου. Αντίθετα, αφήνει να εννοηθεί ότι η σύγκρουση θα συνεχιστεί έως ότου η Ουκρανία ανακτήσει κάθε περιοχή που σήμερα κατέχει η Ρωσία — μια προοπτική που μοιάζει ανέφικτη, δεδομένων των αργών και επίπονων αντεπιθέσεων του ουκρανικού στρατού.
Είναι πράγματι αδύναμη η ρωσική οικονομία;
Ο Τραμπ, επιμένοντας στην οικονομική δυσχέρεια της Ρωσίας, προβάλλει το επιχείρημα ότι το καθεστώς του Πούτιν δεν μπορεί να συντηρήσει τον πόλεμο για πολύ. Όμως, αυτή η θέση βασίζεται σε έναν εξαιρετικά εύθραυστο παράγοντα: την εκτίμηση ότι οι κυρώσεις και οι πιέσεις θα αναγκάσουν τη Μόσχα να υποχωρήσει, κάτι που δεν έχει ακόμη συμβεί.
Η Ρωσία, υπό τον Πούτιν, αντιμετωπίζει τον πόλεμο ως υπαρξιακή μάχη για το καθεστώς. Παρά τις ελλείψεις καυσίμων, τον πληθωρισμό και άλλες οικονομικές δυσκολίες, το Κρεμλίνο δείχνει ικανό να αντέξει, αξιοποιώντας ενδεχομένως και τη στήριξη της Κίνας.
Ανησυχία στην Ευρώπη για την αστάθεια της Ουάσινγκτον
Η ασυνεπής πολιτική του Τραμπ —από τη μια μιλά για ανακατάληψη εδαφών και από την άλλη αφήνει το ΝΑΤΟ να αποφασίζει για τις αποστολές όπλων— δεν παρέχει μια καθαρή στρατηγική γραμμή στη Δύση. Αυτή η αβεβαιότητα κρατά τους συμμάχους σε αναμονή, χωρίς σαφή κατεύθυνση.
Οι Ευρωπαίοι εταίροι των ΗΠΑ εμφανίζονται σε αμηχανία, προσπαθώντας να καταλάβουν πώς να ερμηνεύσουν τις συνεχείς στροφές της αμερικανικής πολιτικής σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή για την ασφάλεια της Ευρώπης.
Χωρίς σταθερή στρατηγική στο ουκρανικό
Η αντιφατική εξωτερική πολιτική του Τραμπ, όσο κι αν προκαλεί ερωτήματα, φαίνεται πλέον να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πραγματικότητας για την Ουκρανία και τη Ρωσία. Η Δύση, με αιχμή τις ΗΠΑ, παραμένει σε μια διαδικασία συνεχούς επαναπροσδιορισμού, με τον Τραμπ να βρίσκεται στο επίκεντρο, αν και αδυνατεί να προτείνει μια σταθερή και μακροπρόθεσμη στρατηγική για τη διευθέτηση της σύγκρουσης.
Το ανοιχτό ερώτημα παραμένει: θα συνεχιστεί αυτή η πολιτική αστάθεια ή θα υπάρξει κάποτε μια νέα στρατηγική συνεννόηση;