Στην Κοπεγχάγη, την ερχόμενη Πέμπτη, έχει προγραμματιστεί το κρίσιμο ραντεβού του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, με αντικείμενο την πιθανή συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE.
Θέμα της Συνόδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πραγματοποιείται στη Δανία, η οποία ασκεί καθήκοντα προεδρίας αυτό το εξάμηνο, είναι και το αίτημα της Άγκυρας να ενταχθεί στο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό εργαλείο SAFE, που θα διαθέσει δάνεια για αμυντικές δαπάνες ύψους 150 δισ. ευρώ. Το εργαλείο αυτό εντάσσεται στο ευρύτερο πρόγραμμα των 800 δισ. ευρώ, με την ονομασία ReArm Europe, το οποίο αφορά την αμυντική ενίσχυση των χωρών–μελών της ΕΕ.
Ο Μαρκ Ρούτε αναμένεται να πιέσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη, θεωρώντας ότι η Ευρώπη πρέπει να δείξει προθυμία για μεγαλύτερη εμπλοκή και διάλογο με την Τουρκία, αν οι Ευρωπαίοι θέλουν στενότερη συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας άφησε να εννοηθεί ότι η συμμετοχή της Άγκυρας στο SAFE θα μπορούσε να άρει τις αντιρρήσεις που προβάλλει εδώ και χρόνια σχετικά με την ανταλλαγή ευαίσθητων πληροφοριών μεταξύ ΝΑΤΟ και ΕΕ.
Η Ελλάδα, από την πλευρά της, έχει εκφράσει έντονες αντιρρήσεις, τονίζοντας ότι δεν μπορεί μια χώρα που εξακολουθεί να διατηρεί το casus belli εναντίον της από το 1995 –με απόφαση της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης– να διεκδικήσει ευρωπαϊκά κονδύλια για την άμυνα. Η Αθήνα διαμηνύει ότι όσο η Τουρκία δεν αλλάζει στάση, δεν θα επιτρέψει τη συμμετοχή της στο SAFE.
Στις κοινές δηλώσεις του στο Μέγαρο Μαξίμου και αργότερα από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε: «Η Τουρκία πρέπει να άρει την απειλή πολέμου εναντίον της Ελλάδας, που εξακολουθεί να πλανάται ως “γκρίζο σύννεφο” πάνω από τις σχέσεις μας. Έχουν περάσει 30 χρόνια, το casus belli πρέπει να αποσυρθεί. Δεν έχει θέση στις σχέσεις μεταξύ γειτόνων που θέλουν φιλία. Ο δρόμος είναι η διπλωματία, όχι η “γλώσσα των όπλων”».
Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Ταγίπ Ερντογάν κατά πάσα πιθανότητα δεν θα παραστεί στη Σύνοδο της Κοπεγχάγης, παρότι έχει προσκληθεί, επιλέγοντας να στείλει τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν.
Οι διαβουλεύσεις αναμένονται δύσκολες, με την Ελλάδα να έχει σύμμαχο το Παρίσι. Γαλλικές διπλωματικές πηγές στην Αθήνα τόνιζαν πρόσφατα ότι «η Τουρκία δεν μπορεί να μπει στο συγκεκριμένο πρόγραμμα», υπογραμμίζοντας ότι δεν συγκεντρώνεται ειδική πλειοψηφία στο ζήτημα και πως, αν επιχειρηθεί ένταξη μέσω πλαγίων οδών, η αρχή της ομοφωνίας συνεπάγεται βέτο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, για να χρηματοδοτήσει την παραγωγή συστημάτων με τις προδιαγραφές του ΝΑΤΟ και να διασφαλίσει τη διαλειτουργικότητα, χρειάζεται πρόσβαση σε αυτά τα πρότυπα – είτε αδιαβάθμητα είτε διαβαθμισμένα.
Τέλος, η Σύνοδος της Κοπεγχάγης θεωρείται προπαρασκευαστική. Η ουσιαστική συζήτηση θα πραγματοποιηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 24ης και 25ης Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες, όπου οι ηγέτες των «27» θα λάβουν τις τελικές αποφάσεις.