Ο Ντόναλντ Τραμπ επιμένει ότι η νέα ειρηνευτική του πρόταση για τον τερματισμό της σύρραξης στη Γάζα μπορεί να επιφέρει «διαρκή ειρήνη» στη Μέση Ανατολή, ωστόσο η Χαμάς εξακολουθεί να κρατά κλειστά τα χαρτιά της.
Το σχέδιο των 20 σημείων του προέδρου των ΗΠΑ, που στοχεύει στη λήξη της σχεδόν διετούς πολεμικής αναμέτρησης στον παλαιστινιακό θύλακο, αποτελεί ουσιαστικά τελεσίγραφο: η Χαμάς πρέπει να απελευθερώσει τους ομήρους, να καταθέσει τα όπλα και να παραδοθεί. Διαφορετικά, θα βρεθεί αντιμέτωπη με την πλήρη στρατιωτική ισχύ του Ισραήλ, με την υποστήριξη της Ουάσιγκτον, αναφέρει το Bloomberg.
Ο Τραμπ διευκρίνισε πως, αν η εξτρεμιστική οργάνωση απορρίψει την πρόταση, το Ισραήλ θα έχει την «πλήρη κάλυψή του» για να ολοκληρώσει την επιχείρηση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η νέα πρωτοβουλία δεν διαφέρει ουσιαστικά από προηγούμενες που η Χαμάς έχει επανειλημμένα απορρίψει.
Το Τελ Αβίβ έχει τονίσει κατ’ επανάληψη τα τελευταία δύο χρόνια ότι η σύγκρουση θα έληγε άμεσα αν η Χαμάς απελευθέρωνε τους ομήρους, αφοπλιζόταν και οι ηγέτες της αυτοεξορίζονταν. Το σχέδιο δεν περιλαμβάνει σαφή δέσμευση για δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, στόχος που υποστηρίζεται διεθνώς.
Η νέα πρόταση, που παρουσιάστηκε στον Λευκό Οίκο με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ενσωματώνει επιπλέον μέτρα, όπως αμνηστία για στελέχη της Χαμάς που θα παραδώσουν τα όπλα και θα δεσμευτούν στη συνύπαρξη με το Ισραήλ.
Παράλληλα, εγκαταλείπεται η ιδέα της αναγκαστικής εκκένωσης της Γάζας από τους κατοίκους της και προβλέπεται μεγάλη αύξηση της βοήθειας και διεθνούς συμμετοχής στην ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης περιοχής.
Τα βλέμματα στη Χαμάς
Το κεντρικό ερώτημα είναι αν οι ηγέτες της Χαμάς αισθάνονται αρκετά αποδυναμωμένοι ώστε να αποδεχτούν μια πρόταση που έχουν απορρίψει επανειλημμένα.
Η οργάνωση μελετά το κείμενο μαζί με άλλες παλαιστινιακές παρατάξεις. Η Ανέλ Σελίν, ερευνήτρια του Ινστιτούτου Κουίνσι και πρώην στέλεχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, εκτιμά ότι η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να περιμένει ένα «όχι» από τη Χαμάς, το οποίο θα αξιοποιηθεί ώστε να εμφανιστούν οι Παλαιστίνιοι ως εμπόδιο στην ειρήνη.
Υποστηρικτές της παλαιστινιακής υπόθεσης απορρίπτουν το σχέδιο ως «δώρο» προς το Ισραήλ. «Είναι μια πολιτική κάλυψη για τη συνέχιση της γενοκτονίας στη Γάζα, σε μια στιγμή που διεθνώς υπάρχει απόρριψη», τόνισε ο Γιούσεφ Μουναγιέρ από το Αραβικό Κέντρο στην Ουάσινγκτον.
Ωστόσο, ο Τζόναθαν Πανίκοφ από το Atlantic Council σημείωσε πως ένα νέο στοιχείο είναι η εμπλοκή του Κατάρ και της Τουρκίας, παραδοσιακών συμμάχων της Χαμάς, οι οποίοι φέρονται να συναινούν μαζί με άλλες χώρες της περιοχής. «Η Χαμάς αντιμετωπίζει πλέον πίεση από μια ενωμένη μουσουλμανική ηγεσία, όχι μόνο αραβική, που θέλει τον πόλεμο να τερματιστεί», είπε χαρακτηριστικά.
Το δίλημμα Νετανιάχου
Την ίδια στιγμή, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου αντιμετωπίζει πολιτικούς πονοκεφάλους στο εσωτερικό, καθώς το σχέδιο μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση της κυβέρνησής του και ενδεχόμενες πρόωρες εκλογές. Αρκετοί δεξιοί υπουργοί επιθυμούν την προσάρτηση της Γάζας και της Δυτικής Όχθης, προοπτική που η Ουάσιγκτον απορρίπτει.
Το κείμενο των 20 σημείων αναφέρει ότι, εφόσον υπάρξει επαρκής μεταρρύθμιση της Παλαιστινιακής Αρχής, θα μπορούσε να υπάρξει «αξιόπιστη πορεία προς την αυτοδιάθεση και την κρατική υπόσταση των Παλαιστινίων».
Ωστόσο, η γενικόλογη αναφορά σε παλαιστινιακή κυριαρχία συναντά την έντονη αντίδραση του ισχυρού κινήματος των εποίκων στο Ισραήλ, που συμμετέχουν ενεργά στην κυβέρνηση Νετανιάχου και θεωρούν κάθε συζήτηση περί κράτους ως επιβράβευση της επίθεσης της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Παγίδες και ασάφειες
Το σχέδιο δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για την απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων ούτε σαφείς διαδικασίες για τη μεταρρύθμιση της Παλαιστινιακής Αρχής, αφήνοντας χώρο για καθυστερήσεις από το Ισραήλ.
Η πολεμική σύγκρουση ξεκίνησε πριν από σχεδόν δύο χρόνια, όταν χιλιάδες μέλη της Χαμάς εισέβαλαν στο Ισραήλ, σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους και απαγάγοντας 250. Η ισραηλινή αντεπίθεση έχει προκαλέσει τον θάνατο περίπου 66.000 Παλαιστινίων, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας.
«Αυτή είναι μια σημαντική ευκαιρία», δήλωσε ο Γκάιθ αλ-Ομάρι του Ινστιτούτου της Ουάσινγκτον. «Οι λεπτομέρειες κρύβουν πολλές παγίδες, αλλά η πίεση για τον τερματισμό του πολέμου είναι η μεγαλύτερη που έχω δει μέχρι τώρα», πρόσθεσε.