Με χολιγουντιανό… άρωμα η ληστεία του Λούβρου και το μυαλό όλων πήγε στην πιο διαβόητη συμμορία της Ευρώπης: Των Ροζ Πάνθηρων
Η πρόσφατη ληστεία στο Μουσείο του Λούβρου, με θύματα ανεκτίμητα κοσμήματα από τη συλλογή της εποχής του Ναπολέοντα, επανέφερε στη μνήμη μια από τις πιο διαβόητες εγκληματικές οργανώσεις του πλανήτη: τους Ροζ Πάνθηρες.
Το όνομά τους παραπέμπει σε ταινία, όμως η δράση τους ξεπερνά σε φαντασία και τόλμη ακόμη και τα πιο καλοστημένα σενάρια του Χόλιγουντ.
Από τη δεκαετία του ’90 μέχρι σήμερα, η ομάδα έχει συνδεθεί με ληστείες που ξεπερνούν συνολικά τα 500 εκατομμύρια δολάρια, εκτελεσμένες με χειρουργική ακρίβεια και απίστευτο θράσος.
Η γέννηση μιας συμμορίας με… βαλκανικές ρίζες
Οι Ροζ Πάνθηρες δεν είναι μια ενιαία οργάνωση με ιεραρχία τύπου μαφίας. Είναι περισσότερο ένα χαλαρό δίκτυο διασυνδεδεμένων ομάδων που δημιουργήθηκαν μέσα από το χάος των βαλκανικών πολέμων της δεκαετίας του ’90.
Πολλοί από τους πρώτους «πάνθηρες» ήταν πρώην στρατιώτες από τη Σερβία, το Μαυροβούνιο και τη Βοσνία — άνδρες εκπαιδευμένοι στις ειδικές δυνάμεις, συνηθισμένοι στη βία, στη μυστικότητα και στις επιχειρήσεις υψηλού ρίσκου.
Μετά το τέλος των πολέμων, αρκετοί από αυτούς βρέθηκαν χωρίς δουλειά, χωρίς σταθερότητα και με μοναδικό κεφάλαιο τις γνώσεις τους στη στρατηγική, στα όπλα και στη διαφυγή.
Οι περισσότεροι κατευθύνθηκαν στην Ευρώπη, όπου το λαμπερό περιβάλλον των πολυτελών κοσμηματοπωλείων αποτέλεσε το νέο πεδίο δράσης τους.
Η έμπνευση του ονόματος
Το όνομα «Ροζ Πάνθηρες» δόθηκε από την Ιντερπόλ μετά από μια ληστεία στο Λονδίνο το 2003. Τότε, οι ληστές είχαν αποκρύψει ένα διαμάντι αξίας 500.000 λιρών μέσα σε ένα βαζάκι κρέμας προσώπου — ακριβώς όπως σε μια σκηνή της ταινίας The Pink Panther του 1963.
Από τότε, το όνομα καθιερώθηκε για να περιγράψει το δίκτυο που συνδέεται με δεκάδες παρόμοιες επιθέσεις.
Οι ληστείες-θρύλοι
Η Ιντερπόλ εκτιμά ότι υπάρχουν αρκετές εκατοντάδες κλέφτες στην ομάδα, και πολλοί προέρχονται από την Κροατία, τα Σκόπια το Μαυροβούνιο και τη Σερβία. Ωστόσο, άλλες πηγές αναφέρουν ότι η συμμορία πιθανόν να έχει τουλάχιστον εξήντα μέλη, περίπου τριάντα από τα οποία πιστεύεται ότι προέρχονται από το Μαυροβούνιο.
Αρκετά μέλη της συμμορίας είναι πρώην στρατιώτες με βίαιο παρελθόν. Ένα μεγάλο ποσοστό από αυτούς μιλούν άπταιστα πολλές διαφορετικές γλώσσες και διαθέτουν διαβατήρια που έχουν εκδοθεί σε άλλες. χώρες.
Το 2003, οι Ροζ Πάνθηρες ήρθε για πρώτη φορά στη δημοσιότητα και κέρδισαν το ψευδώνυμο τους μετά την κλοπή ενός διαμαντιού αξίας 500.000 λιρών Αγγλίας από ένα κοσμηματοπωλείο στην περιοχή Mayfair του κεντρικού Λονδίνου στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι κλέφτες έκρυψαν το διαμάντι σε ένα βάζο κρέμας προσώπου, μιμούμενοι μια πράξη που φαίνεται στην ταινία «Η επιστροφή του ροζ πάνθηρα».
Τον Μάιο του 2005, ο Γκραφ, ένας ειδικός διαμαντιών στο Λονδίνο, έγινε στόχος από τους Ροζ Πάνθηρες και έχασε συνολικά 1 εκατομμύριο λίρες σε κοσμήματα.
Τρεις άντρες θεωρούνται ότι ήταν πίσω από την κλοπή και κάποιος είχε στην κατοχή του ένα πυροβόλο όπλο.
Ο Γκραφ είχε γίνει ξανά στόχος το 2002 και έχασε άλλα 23 εκατομμύρια λίρες με την ευκαιρία αυτή, εκ των οποίων τα 3 εκατομμύρια ανακτήθηκαν δύο χρόνια αργότερα. Ένας από τους κλέφτες συνελήφθηκε και καταδικάστηκε σε δεκαπέντε χρόνια φυλάκισης τον Ιούλιο του 2004.
Σε διάστημα έξι ετών κατά τον 21ο αιώνα, οι Ροζ Πάνθηρες έχουν διάπραξει κλοπές σε 120 καταστήματα από είκοσι διαφορετικές χώρες.Η Ιαπωνία, το Λονδίνο, η Δανία, το Μονακό, το Παρίσι, η Ελβετία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν γίνει συχνά στόχος από τη συμμορία.
Η προσοχή τους στη λεπτομέρεια εξασφαλίζει αυτό το υψηλό ποσοστό επιτυχίας. Πριν από τη ληστεία ενός κοσμηματοπωλείου στο Μπιαρίτς, η συμμορία κάλυψε έναν κοντινό παγκάκι με φρέσκο χρώμα για να αποτρέψει οποιονδήποτε να καθίσει και να τους δει σε δράση.
Οι Ροζ Πάνθηρες είναι ύποπτοι ότι συμμετείχαν σε τουλάχιστον δύο ληστείες κοσμημάτων που έγιναν στην περιοχή Γκίνζα του Τόκιο. Η πρώτη, το 2004, έφτασε σε αξία τα 3,5 εκατομμύρια γιεν. Η δεύτερη, τον Ιούνιο του 2007, ήταν σε κοσμήματα αξίας 284 εκατομμυρίων γιεν.
Η συμμορία είναι επίσης γνωστή για τις τολμηρές αποδράσεις της και τις προσπάθειές της να εισέλθει στο επιλεγμένο κατάστημα που έχουν βάλει στόχο. Έκλεψαν ένα κατάστημα κοσμημάτων στο Σαν Τροπέ το 2005 φορώντας μπλουζάκια διακοσμημένα με ανθισμένα σχέδια και στη συνέχεια πραγματοποιήσαν τη διαφυγή τους με ένα ταχύπλοο.
Πριν από μια ληστεία του 2008 στο κοσμηματοπωλείο Γκραφ στο Ντουμπάι, οκτώ μέλη συμμοριών οδηγήσαν δυο αυτοκίνητα Audi μέσα σε μια βιτρίνα, παίρνοντας ρολόγια και άλλα αντικείμενα αξίας 8 εκατομμυρίων λιρών.
Σε μια άλλη ληστεία, τέσσερα μέλη συμμοριών ντύθηκαν ως γυναίκες τον Δεκέμβριο του 2008 πριν κλέψουν το κοσμηματοπωλείο του Χάρι Γουίνστον στο Παρίσι.
Η υπογραφή τους: Aκρίβεια και θεατρικότητα
Η επιτυχία τους βασιζόταν σε τρία στοιχεία: προσεκτική παρακολούθηση, ψυχραιμία και θεατρικότητα. Είχαν πάντα μελετήσει τον χώρο μέρες ή και εβδομάδες πριν από τη ληστεία, γνώριζαν τα ωράρια ασφαλείας, τις κινήσεις των υπαλλήλων και τις αδυναμίες των συστημάτων.
Χρησιμοποιούσαν ψεύτικες ταυτότητες, αυτοκίνητα που είχαν κλαπεί λίγες ώρες πριν και συχνά εφάρμοζαν αντιπερισπασμούς — όπως μικρές φωτιές ή ψεύτικες καταγγελίες σε κοντινά σημεία — ώστε να αποπροσανατολίσουν τις αρχές.
Οι ληστείες τους εκτελούνταν με κινηματογραφική ακρίβεια: καπνογόνα, σφυριά, κοστούμια, μάσκες σιλικόνης, ακόμη και απομιμήσεις έργων τέχνης για να κρύψουν τα πραγματικά κοσμήματα. Η αισθητική τους, σχεδόν καλλιτεχνική, δημιούργησε έναν μύθο γύρω από το όνομά τους.
Η Ιντερπόλ, που τους παρακολουθεί από τις αρχές του 2000, έχει αποδώσει στους Ροζ Πάνθηρες πάνω από 160 επιβεβαιωμένες ληστείες σε περισσότερες από 30 χώρες. Η συνολική αξία των κλοπιμαίων εκτιμάται πάνω από μισό δισεκατομμύριο δολάρια, αν και ανεπίσημες εκτιμήσεις μιλούν για σχεδόν ένα δισεκατομμύριο.
Η δομή και οι κανόνες τους
Παρά το μυστήριο που περιβάλλει τη συμμορία, οι αρχές έχουν καταφέρει να συνθέσουν ένα προφίλ λειτουργίας. Δεν υπάρχει κεντρική ηγεσία, αλλά ένας χαλαρός πυρήνας από περίπου 20-30 βασικά μέλη, τα οποία συνεργάζονται με δεκάδες συνεργούς σε διάφορες χώρες. Η οργάνωση λειτουργεί με τρόπο αποκεντρωμένο — κάτι που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη τη διάλυσή της.
Οι Ροζ Πάνθηρες επικοινωνούν κυρίως μέσω συγγενικών ή φιλικών δικτύων, χρησιμοποιώντας τη γλώσσα και τις πολιτισμικές συνδέσεις των Βαλκανίων. Πολλές από τις επιχειρήσεις τους σχεδιάζονται σε καφετέριες του Βελιγραδίου ή του Κοτόρ, ενώ η διανομή των κλοπιμαίων περνά μέσα από μαύρες αγορές της Μέσης Ανατολής και της Ασίας.
Οι συλλήψεις και η αδυναμία της δικαιοσύνης
Οι Ροζ Πάνθηρες έχουν ταυτοποιηθεί και συνδεθεί μέσω αντιστοίχισης του DNA σύμφωνα με την Ιντερπόλ. Το 2005, τρεις Σέρβοι, δύο άνδρες και μία γυναίκα συνελήφθησαν στο Βελιγράδι.
Τον Οκτώβριο του 2007, καταδικάστηκαν σε ποινή φυλάκισης από ένα δικαστήριο στη Σερβία για κλοπή του κολιέ Comtesse de Vendome, αξίας περίπου 15 εκατομμυρίων λιρών, από ένα κατάστημα κοσμημάτων στο Τόκιο, που είχε γίνει τον Μάρτιο του 2004.
Ο αρχηγός της συμμορίας καταδικάστηκε σε επτά χρόνια φυλάκισης, ενώ οι άλλοι δύο καταδικάστηκαν σε μικρότερες ποινές.Τρεις Ροζ Πάνθηρες από τη Σερβία κρίθηκαν ένοχοι για ληστείες που διεξήχθησαν στο Μπιαρίτς, τις Κάννες, το Κουρσεβέλ και το Σαν Τροπέ από ένα δικαστήριο στο Chambéry το 2008. Σε δύο από αυτούς δόθηκαν ποινές φυλάκισης έξι και δέκα ετών.
Ένας ύποπτος της συμμορίας με καταγωγή από το Μαυροβούνιο ονομάτι Ριφάτ Χαντζιαμέτοβιτς, που ταξιδεύε με πλαστό βουλγαρικό διαβατήριο, συνελήφθη τον Μάρτιο του 2009 από την κυπριακή αστυνομία στο Διεθνές Αεροδρόμιο Λάρνακας.
Ο Χαντζιαμέτοβιτς επρόκειτο να εκτίσει ποινή στην Κύπρο για το ταξίδι του με πλαστό διαβατήριο πριν εκδοθεί στην Ισπανία.Στη συνέχεια εκδόθηκε από την Ισπανία στην Ιαπωνία και, τον Σεπτέμβριο του 2011, καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 10 ετών.
Ο συνεργός του, Ράντοβαν Τζέλουσιτς, συνελήφθη στην Ιταλία το 2010 για χωριστό αδίκημα, και στη συνέχεια εκδόθηκε στο Μαυροβούνιο για να δικαστεί στις 18 Μαΐου 2012.
Στις 20 Ιουνίου 2009, η γαλλική αστυνομία στο Μόντε Κάρλο συνέλαβε άλλα τρία μέλη της συμμορίας που φαίνονται να περιφέρονταν κοντά σε ένα καταστήματα κοσμημάτων στο Μονακό.Τα μέλη της συμμορίας βρισκόντουσαν στην πλατεία του καζίνο στις 18 Ιουνίου 2009.
Ένας από τους τρεις συλληφθέντες, ο Ντράγκαν Μίκιτς, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αστυνομική έρευνα.
Κατάγεται από τη Σερβία και βρίσκεται στη λίστα με τα «πιο καταζητουμενα πρόσωπα» της Ιντερπόλ.
Πιθανότατα είναι ηγετικό μέλος των Ροζ Πάνθηρων. Ο Μίκιτς δραπετεύσε από το 2005 μετά την έξοδο από τη φυλακή μέσω μιας σκάλας, ενώ άλλοι συνεργοί του πυροβολούσαν προς τη φυλακή.
Ένα άλλο ηγετικό στέλεχος των Ροζ Πάνθηρων, ο Μίταρ Μαρτζάνοβιτς, συνελήφθη στις 8 Μαρτίου 2012 στη Ρώμη, αφού δύο από τους συνεργάτες του συνελήφθησαν για μια ληστεία σε τράπεζα, που διαπράχθηκε ένα μήνα νωρίτερα και βρέθηκαν πάνω τους κλεμμένα αντικείμενα που περιείχαν δακτυλικά αποτυπώματα του Μαρτζάνοβιτς.
Στις 14 Μαρτίου 2012, τρία ακόμη μέλη της συμμορίας συνελήφθησαν στην Αθήνα. Δύο από τους τρεις ήταν Σέρβοι, ηλικίας 20 και 36 ετών, και συνελήφθησαν ενώ επιχειρούσαν να ληστέψουν ένα κοσμηματοπωλείο. Η αστυνομία κλήθηκε από περιοίκους επειδή οι δυο Σέρβοι φορουσαν περούκες.
Οι δύο άνδρες διέφυγαν και ο 36χρονος πυροβόλησε και τραυμάτισε έναν αστυνομικό κατά τη διάρκεια της καταδίωξης που ακολούθησε. Και οι δύο συνελήφθησαν και οδήγησαν την αστυνομία και στη σύλληψη του τρίτου ατόμου, μιας 43χρονης Σέρβας γυναίκας, της Ολιβέρα Βάσιτς Σίρκοβιτς.
Στις 12 Ιουλίου 2012, η Ολιβέρα απέδρασε από φυλακή των Αθήνων όταν ένας άντρας που εμφανίστηκε με το πρόσχημα της παράδοσης προμηθειών τέχνης χτύπησε έναν φρουρό και έκλεψε τα κλειδιά του.
Στις 14 Μαΐου 2013, ένα μέλος της συμμορίας απέδρασε από τη φυλακή “Bois-Mermet” στη Λωζάνη της Ελβετίας. Δεν έχει συλληφθεί ακόμα. Έφυγε με τη βοήθεια τριών εξωτερικών συνεργών του που ετοίμασαν σχολαστικά την επιχείρηση απόδρασης. Τέσσερις άλλοι κρατούμενοι έφυγαν ταυτόχρονα.
Στις 25 Ιουλίου 2013, ο Μίλαν Πόπαριτς, ο οποίος εκτίει ποινή σχεδόν επτά ετών για ληστεία το 2009 σε κατάστημα κοσμημάτων, ήταν ο τρίτος Ροζ Πάνθηρας που δραπέτευσε από μια ελβετική φυλακή. Επίσης, δραπέτευσε μαζί του και ένας Ελβετός απαγωγέας και εμπρηστής ο Άντριαν Άλμπρεχτ.
Με βοήθεια έξω από τη φυλακή στο Orbe, στη δυτική Ελβετία, από συνεργούς τους που έσπασαν το περιμετρικό φράχτη και έφεραν σκάλες για τους δραπέτες, πυροβολώντας παράλληλα τους φρουρούς της φυλακής με όπλα AK-47.
Ο θρύλος και η πραγματικότητα
Η κινηματογραφική τους φήμη έχει εμπνεύσει ντοκιμαντέρ, βιβλία και σειρές. Το BBC παρήγαγε το ντοκιμαντέρ Smash & Grab: The Story of the Pink Panthers, στο οποίο πρώην μέλη μιλούν με αλλοιωμένες φωνές για τη ζωή τους μέσα στο δίκτυο. «Δεν είμαστε κακοί άνθρωποι», λέει ένας από αυτούς. «Απλώς μάθαμε να επιβιώνουμε με τον τρόπο που ξέραμε».
Η εικόνα του «ευγενικού ληστή» έχει βέβαια και τη ρομαντική της διάσταση — μια ιστορία που θυμίζει Ρομπέν των Δασών, αλλά για τους ανακριτές της Ιντερπόλ δεν υπάρχει τίποτα ρομαντικό. Πρόκειται για μια διεθνή εγκληματική οργάνωση που έχει προκαλέσει ζημίες εκατοντάδων εκατομμυρίων και έχει φέρει στο προσκήνιο το ζήτημα της ασφάλειας των μουσείων και των ιδιωτικών συλλογών.
Σύνδεση με τη ληστεία του Λούβρου;
Αν και οι γαλλικές αρχές δεν έχουν ανακοινώσει επίσημα κάποιο όνομα ή οργάνωση πίσω από τη ληστεία στο Λούβρο, οι αναλυτές ασφαλείας σημειώνουν ότι η μεθοδολογία — ταχύτητα, ακρίβεια, καμία βία, άψογος συντονισμός — φέρει όλα τα χαρακτηριστικά των Ροζ Πανθήρων.
Αν επιβεβαιωθεί, θα είναι η πρώτη φορά μετά από σχεδόν μία δεκαετία που το δίκτυο επανεμφανίζεται με τέτοια ένταση. Οι αρχές εξετάζουν ενδεχόμενες συνδέσεις με παλαιότερα μέλη που είχαν θεαθεί στη Γαλλία, τη Σερβία και την Ιταλία τους τελευταίους μήνες.
Ο επίλογος ενός μύθου που δεν λέει να τελειώσει
Τριάντα χρόνια μετά την πρώτη τους ληστεία, οι Ροζ Πάνθηρες εξακολουθούν να προκαλούν δέος και θαυμασμό. Ενώ οι περισσότεροι εγκληματίες επιδιώκουν την ανωνυμία, εκείνοι δημιούργησαν έναν μύθο — έναν μύθο που κινείται στα όρια ανάμεσα στη μυθοπλασία και την πραγματικότητα.
Και κάθε φορά που ένα μουσείο ή ένα κοσμηματοπωλείο υψώνει συναγερμό μετά από μια αστραπιαία ληστεία, οι ερευνητές έχουν πάντα την ίδια σκέψη:
«Μήπως ξαναγύρισαν οι Ροζ Πάνθηρες;»
*Με πληροφορίες από Guardian και Sky News