Έρευνες δείχνουν ότι ακόμη και τα μη-πλαστικά διαλύονται πολύ αργά
Ένας νόμος που απαγορεύει την πώληση των πλαστικών υγρών μαντηλιών – ενός προϊόντος που εδώ και χρόνια αποτελεί τη μάστιγα των εταιρειών ύδρευσης, καθώς προκαλεί σοβαρές βλάβες στο αποχετευτικό δίκτυο – υπεγράφη και αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το 2027.
Ο σχηματισμός των «Fatbergs»
Αυτά τα μαντηλάκια δεν διαλύονται όταν πετιούνται στην τουαλέτα. Αντιθέτως, όταν αναμειγνύονται με λάδια και λίπη, δημιουργούν τις γνωστές «Fatbergs» (λίθους λίπους) στους υπονόμους. Οι εταιρείες ύδρευσης στην Αγγλία εκτιμούν ότι το κόστος εκκαθάρισης αυτών των τεράστιων μαζών ανέρχεται σε 200 εκατομμύρια λίρες ετησίως.
Τον περασμένο μήνα, μια κολοσσιαία και δύσοσμη fatberg από μαντηλάκια, λίπη και λάδια αφαιρέθηκε από έναν αγωγό στο Δυτικό Λονδίνο. Το βάρος της άγγιξε τους 100 τόνους – όσο περίπου οκτώ διώροφα λεωφορεία – και χρειάστηκε περισσότερο από έναν μήνα για να διασπαστεί από ειδικό συνεργείο, σύμφωνα με την Thames Water.
Η αγορά και οι αντιδράσεις
Παρότι το μεγαλύτερο μέρος των μαντηλιών που πωλούνται πλέον στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι κατασκευασμένα από μη-πλαστικά υλικά, η κυβέρνηση και οι εταιρείες ύδρευσης επιμένουν ότι δεν πρέπει να φέρουν την ετικέτα «flushable» (κατάλληλα για απόρριψη στη λεκάνη), καθώς εξακολουθούν να προκαλούν βλάβες.
Οι κατασκευαστές, από την πλευρά τους, δηλώνουν στο BBC ότι τα μη-πλαστικά «flushable» προϊόντα τους έχουν υποβληθεί σε εξονυχιστικούς ελέγχους και τηρούν όλους τους κανονισμούς.
Σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, το 2023 πωλήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο 32 δισεκατομμύρια μαντηλάκια, εκ των οποίων περίπου 12 δισεκατομμύρια περιείχαν πλαστικό.
Οι εξαιρέσεις και οι περιορισμοί του νέου νόμου
Παρ’ ότι οι φορείς της βιομηχανίας ύδρευσης χαιρέτισαν τη νέα νομοθεσία, έσπευσαν να επισημάνουν τους περιορισμούς της:
-
Οι εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου θα μπορούν να κατασκευάζουν και να εξάγουν πλαστικά μαντηλάκια.
-
Θα είναι διαθέσιμα στα φαρμακεία – τόσο πίσω από τον πάγκο όσο και online – καθώς και για αγορά χωρίς περιορισμούς από επιχειρήσεις, όπως ξενοδοχεία.
Η ιατρική κοινότητα πέτυχε την εξαίρεση από την απαγόρευση, υποστηρίζοντας ότι τα μη-πλαστικά μαντηλάκια απορροφούν υπερβολικά μεγάλη ποσότητα απορρυπαντικών και απολυμαντικών, κάτι που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια των ασθενών.
Αργή διάσπαση και σύγχυση στους καταναλωτές
Ο Daniel Jolly από το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας, ο οποίος μελετά πόσο γρήγορα διασπώνται τα βιοδιασπώμενα μαντηλάκια, εξηγεί ότι, σε αντίθεση με το χαρτί τουαλέτας, το οποίο διασπάται σε μερικές εβδομάδες, τα μαντηλάκια χρειάζονται «από μήνες έως ένα-δύο χρόνια» για να διαλυθούν, ενώ τα πλαστικά «μπορούν να διαρκέσουν εκατοντάδες, ακόμη και χιλιάδες χρόνια». Έρευνα της κυβέρνησης διαπίστωσε μάλιστα ότι ορισμένα μη-πλαστικά μαντηλάκια απέτυχαν στα τεστ διάσπασης.
Η σύγχυση των καταναλωτών εντάθηκε από το πρόγραμμα πιστοποίησης «Fine to Flush» των εταιρειών ύδρευσης, το οποίο καταργήθηκε τον Μάρτιο του 2024. Αντικαταστάθηκε από την σαφή οδηγία: «Bin the Wipe» (Πέτα το μαντηλάκι στον κάδο).
*Με πληροφορίες από BBC