Τι περιλαμβάνει το σχέδιο Τραμπ για την Ουκρανία – Πώς από σύμβολο του θάρρους και της αντίστασης κατά της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022, ο Ζελένσκι φαίνεται πλέον σαν ένας κακός διαχειριστής
Ο Ζελένσκι ολοκλήρωσε την ευρωπαϊκή περιοδεία του, αποκομίζοντας τη διέλευση του αμερικανικού φυσικού αερίου μέσω της Ελλάδας, την παραγγελία εκατό νέων γαλλικών Rafale και -κατά βάση- την ισπανική στήριξη στη χώρα του, ωστόσο η επιστροφή στην πραγματικότητα ήταν σκληρή: Η πολιτική του καριέρα πίσω στο Κίεβο βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο, λόγω του σκανδάλου διαφθοράς που πλήττει την κυβέρνησή του. Χθες, Τετάρτη, αποκαλύφθηκε και το σχέδιο Τραμπ, που εκπονήθηκε με τη συνεργασία Ρώσων για την ειρήνη στην Ουκρανία και περιέχει σοβαρές υποχωρήσεις στις οποίες θα πρέπει να προχωρήσει ο Ουκρανός πρόεδρος.
Τι προβλέπει το σχέδιο Τραμπ για την Ουκρανία
Οι ΗΠΑ έχουν διαμηνύσει στον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ότι η Ουκρανία πρέπει να αποδεχτεί ένα πλαίσιο που έχει συντάξει η Αμερική για να τερματιστεί ο πόλεμος με τη Ρωσία.
Το αμερικανικό σχέδιο προτείνει στο Κίεβο να παραχωρήσει έδαφος και ορισμένα όπλα, δήλωσαν την Τετάρτη άνθρωποι που γνωρίζουν το θέμα στο Reuters. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη μείωση του μεγέθους των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τους Financial Times, το σχέδιο καταρτίστηκε από κοινού με στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ και Ρώσους αξιωματούχους.
Η Ουάσιγκτον θέλει το Κίεβο να αποδεχτεί τα κύρια σημεία, ανέφεραν οι πηγές. Το σχέδιο μεταφέρθηκε στο Κίεβο αυτή την εβδομάδα από τον ειδικό απεσταλμένο του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, ο οποίος συναντήθηκε με τον γραμματέα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας της Ουκρανίας και πρώην υπουργό Άμυνας, Ρουστέμ Ουμέροφ, στο Μαϊάμι για να εξετάσουν τα 28 σημεία του.
Το σχέδιο απαιτεί από την Ουκρανία να παραχωρήσει το υπόλοιπο της ανατολικής περιοχής του Ντονμπάς, συμπεριλαμβανομένων των εδαφών που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του Κιέβου, και να μειώσει κατά το ήμισυ το μέγεθος των ενόπλων δυνάμεών της. Το σχέδιο απαιτεί από την Ουκρανία να εγκαταλείψει βασικές κατηγορίες οπλισμού και επίσης περιλαμβάνει τη μείωση της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας. Ορίζει επίσης ότι τα ρωσικά θα αναγνωριστούν ως επίσημη κρατική γλώσσα στην Ουκρανία και θα δοθεί επίσημος χαρακτήρας στο τοπικό παράρτημα της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Πηγή που έχει γνώση του συγκεκριμένου εγγράφου το περιέγραψε ως ένα πολύ γενικό που «κλίνει έντονα προς τη Ρωσία». Ένα άλλο πρόσωπο που ενημερώθηκε για το σχέδιο το χαρακτήρισε «πολύ βολικό για τον Πούτιν». Αξιωματούχοι στο Κίεβο που ενημερώθηκαν για το σχέδιο δήλωσαν ότι συνάδει στενά με τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις του Κρεμλίνου και ότι θα ήταν αδύνατο να εφαρμοστεί στην Ουκρανία χωρίς σημαντικές αλλαγές.
Πάντως, δημοσιεύματα αναφέρουν ότι σύμφωνα με πηγές της κυβέρνησης Τραμπ ο Ζελένσκι, στην τρέχουσα δύσκολη για αυτόν κατάσταση, θα αναγκαστεί να αποδεχτεί αυτά τα σημεία, καθώς δεν έχει άλλη επιλογή. Οι πηγές πιστεύουν επίσης ότι, εάν η Ουκρανία συμφωνήσει, το ίδιο θα κάνουν και οι Ευρωπαίοι.
Ανάλυση: Η διαδρομή του Ζελένσκι από ήρωας σε πρόεδρο-όμηρο της διαφθοράς
Στην παρούσα συγκυρία, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι προσπαθεί να ισορροπήσει τον σάλο που προκάλεσε το σκάνδαλο διαφθοράς, δωροδοκίας και παράνομων ενεργειών επικεφαλής κρατικών ενεργειακών οργανισμών, υπουργών και ανώτερων αξιωματούχων, σε μία στιγμή που η κατάσταση στο μέτωπο αλλά και στα μετόπισθεν είναι εξαιρετικά κρίσιμη. Η Μόσχα συνεχίζει να αποσπά κέρδη στο έδαφος, ενώ ο χειμώνας πλησιάζει και οι ενεργειακές υποδομές της χώρας βρίσκονται συνεχώς στο στόχαστρο των ρωσικών όπλων.
Η πορεία του Ζελένσκι έχει ακολουθήσει μία καθοδική πορεία, σημειώνει η ιταλική εφημερίδα «Corriere della Sera». Από πρόεδρος-ήρωας, σύμβολο του θάρρους και της αντίστασης κατά της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022, σε έναν κακό διαχειριστή της κρατικής διοίκησης, ανίκανο να διαχειριστεί μια χώρα σε πόλεμο μακροπρόθεσμα.
Έλλειψη εμπειρίας
«Το κύριο πρόβλημά του ήταν και παραμένει ότι δεν έχει πολιτική εμπειρία. Όταν εκλέχθηκε το 2019, πριν ακόμη κλείσει τα 40 έτη, δεν είχε κάποιο κόμμα να τον υποστηρίζει. Μέχρι λίγους μήνες νωρίτερα, ήταν ηθοποιός, και έτσι τοποθέτησε τους πιο πιστούς φίλους και συνεργάτες του στις πιο σημαντικές θέσεις . Για αυτόν, η εμπιστοσύνη και οι προσωπικοί δεσμοί ήταν πιο σημαντικοί από τον επαγγελματισμό», εξηγούν σχεδόν ομόφωνα δημοσιογράφοι και σχολιαστές στο Κίεβο.
Η πιο εντυπωσιακή περίπτωση είναι αυτή του Τιμούρ Μίντιτς, του 46χρονου ιμπρεσάριου που ήταν συνεργάτης του Ζελένσκι στην εταιρεία παραγωγής και τον έκανε διάσημο ηθοποιό στη Μόσχα και το Κίεβο. «Ο Ζελένσκι δεν είχε τη δύναμη να απαλλαγεί από ανθρώπους όπως ο Μιντίτς, που τώρα τον τραβούν προς τα κάτω», υποστηρίζει ο πολιτικός επιστήμονας Τάρας Σεμένιουκ.
Πτώση στις δημοσκοπήσεις
Ακαδημαϊκές έρευνες αναφέρουν μια κατακόρυφη πτώση της δημοτικότητάς του.
Σε δημοσκόπηση μετά την άνευ προηγουμένου σύγκρουση στον Λευκό Οίκο με τον Τραμπ και τον Βανς, η δημοτικότητα του Βολοντίμιρ Ζελένσκι υπολογίστηκε σε 90%, την ίδια αναγνώρισε που κέρδισε ενσαρκώνοντας το πνεύμα της αντίστασης ενάντια στον Πούτιν. Τους επόμενους μήνες όμως τα ποσοστά αποδοχής του μειώθηκαν. Μεταξύ Μαΐου και Αυγούστου σημείωσαν πτώση από 65% σε 58%.
«Αν γίνονταν εκλογές σήμερα, δεν θα επανεκλεγόταν ποτέ. Ο μόνος τρόπος που έχει για να κερδίσει την συμπάθεια του λαού είναι να προωθήσει τις έρευνες και να αντικαταστήσει αμέσως τους διεφθαρμένους, καθώς και να υποσχεθεί ότι δεν θα ξαναθέσει υποψηφιότητα στις εκλογές», υποστήριξε η Κάτια Νεστερένκο, παρουσιάστρια του τηλεοπτικού καναλιού 1+1.
Ακόμα, σύμφωνα με τον Σεμένιουκ, η βρετανική κυβέρνηση εργάζεται για να αντικαταστήσει το συντομότερο δυνατόν τον Ζελένσκι με τον πρώην αρχηγό του γενικού επιτελείου, τον δημοφιλή Βαλερί Ζαλούζνι, τον οποίο ο ίδιος ο πρόεδρος απέλυσε τον Φεβρουάριο του 2024, προκαλώντας ένα ισχυρό κύμα κριτικής που δεν έχει ακόμα καταλαγιάσει.
Από τότε, ο Ζαλούζνι είναι πρέσβης της Ουκρανίας στο Λονδίνο. Μέχρι σήμερα, είναι ακόμα δυνατό να βρει κανείς εικόνες του προσώπου του τυπωμένες από τους στρατιώτες στους τοίχους των σπιτιών κοντά στην πρώτη γραμμή του μετώπου του Ντονμπάς.
«Δεν μας βοηθά να κερδίσουμε τον πόλεμο»
Μια καυστική και βαθιά ανησυχητική εκτίμηση προέρχεται από τον ιστορικό Γιαροσλάβ Χρυτσάκ.
«Ποτέ δεν ήμασταν τόσο κοντά στον κίνδυνο εθνικής κατάρρευσης. Η χώρα θα μπορούσε να καταρρεύσει για τρεις βασικούς λόγους: την προέλαση των Ρώσων στα μέτωπα του πολέμου, που διευκολύνεται από την προεδρία Τραμπ, η οποία έχει μειώσει τη στρατιωτική βοήθεια και την πολιτική υποστήριξη, την οικονομική κρίση που επιδεινώνεται από τους βομβαρδισμούς του ενεργειακού δικτύου και την ηθική και πολιτική κρίση που προκαλεί το σκάνδαλο διαφθοράς», δήλωσε.
«Το πρόβλημα παραμένει ότι δεν μπορούμε να διεξάγουμε εκλογές υπό τις ρωσικές βόμβες. Θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος, αλλά ο Ζελένσκι δεν μας βοηθά καθόλου να τον κερδίσουμε», πρόσθεσε.
Ενεργειακός διάδρομος ΗΠΑ-Ελλάδας-Ουκρανίας
Για τη βελτίωση ενός από τους τρεις παράγοντες που προκαλούν σημαντικούς τριγμούς στη χώρα του, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι πέτυχε την Κυριακή να «κλειδώσει» τον ενεργειακό διάδρομο ΗΠΑ-Ελλάδας-Ουκρανίας, που θα μεταφέρει αμερικανικό LNG μέσω ελληνικών τερματικών και του κάθετου διαδρόμου προς το Κίεβο, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα.
Ο διάδρομος μπορεί να σημαίνει την διαφορά ανάμεσα στην ζωή και τον θάνατο για την διακυβερνησή του που είναι αντιμέτωπη με μια ρωσική εκστρατεία κατά των δομών ενέργειας της Ουκρανίας.
Ο κάθετος διάδρομος ΗΠΑ-Ελλάδας-Ουκρανίας ίσως αποτελεί ενεργειακή σανίδα σωτηρίας
Οι τρεις πιθανοί αντικαταστάτες
Σύμφωνα με τον Γιαροσλάβ Χρυτσάκ, υπάρχουν τρεις προσωπικότητες που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τον Ζελένσκι. Ο Βαλερί Ζαλούζνι, ο επικεφαλής της στρατιωτικής αντικατασκοπείας Κυρίλο Μπουδάνοφ και ο Αντρί Μπιλέτσκι, ένας δεξιός πολιτικός που συνδέεται με τους κύκλους του Τάγματος Αζόφ και που σήμερα πολεμά στο μέτωπο με τον βαθμό του ταξίαρχου.
Ορισμένοι στρατιωτικοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι, ακριβώς λόγω της κατάρρευσης στο ηθικό που προκάλεσε το σκάνδαλο, η επιβίωση της Ουκρανίας κινδυνεύει όλο και περισσότερο. «Θα είναι θαύμα αν επιβιώσουμε τον χειμώνα», λένε. Από την άλλη πλευρά, εξακολουθούν να υπάρχουν στρατιωτικές μονάδες που είναι αποφασισμένες να πολεμήσουν με κάθε κόστος, ανεξάρτητα από το ποιος κυβερνά στο Κίεβο.