Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν αρχαίο αιγυπτιακό σκάφος αναψυχής στα ανοιχτά των ακτών της Αλεξάνδρειας. Το πολυτελές σκάφος του 1ου αιώνα ταιριάζει με την περιγραφή του Έλληνα ιστορικού Στράβωνα, ο οποίος επισκέφθηκε την πόλη γύρω στο 29-25 π.Χ.
Ένα αρχαίο αιγυπτιακό σκάφος αναψυχής που ταιριάζει με μια περιγραφή του Έλληνα ιστορικού Στράβωνα ανακαλύφθηκε στα ανοικτά των ακτών της Αλεξάνδρειας, προς ενθουσιασμό των αρχαιολόγων. Με τα παλάτια, τους ναούς και τον φάρο ύψους 130 μέτρων – ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου – η Αλεξάνδρεια ήταν μια από τις πιο μεγαλοπρεπείς πόλεις της αρχαιότητας. Το σκάφος αναψυχής, το οποίο χρονολογείται από το πρώτο μισό του πρώτου αιώνα, είχε μήκος 35 μέτρα και κατασκευάστηκε για να φιλοξενήσει ένα κεντρικό κιόσκι με μια πολυτελώς διακοσμημένη καμπίνα.
Ανακαλύφθηκε στα ανοικτά του βυθισμένου νησιού Αντίρροδος, το οποίο ήταν μέρος του Portus Magnus (μεγάλου λιμανιού) της αρχαίας Αλεξάνδρειας. Ο Στράβων είχε επισκεφθεί την αιγυπτιακή πόλη γύρω στο 29-25 π.Χ. και έγραψε για τα συγκεκριμένα πλοία: «Αυτά τα πλοία είναι πολυτελή εξοπλισμένα και χρησιμοποιούνται από τη βασιλική αυλή για εκδρομές· και από το πλήθος των γλεντζέδων που κατεβαίνουν από την Αλεξάνδρεια μέσω του καναλιού στις δημόσιες γιορτές· γιατί κάθε μέρα και κάθε νύχτα είναι γεμάτη με ανθρώπους στις βάρκες που παίζουν φλάουτο και χορεύουν χωρίς περιορισμό και με ακραία ακολασία».
Οι ανασκαφές διεξήχθησαν από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Υποβρύχιας Αρχαιολογίας (IEASM) υπό τη διεύθυνση του Franck Goddio , επισκέπτη καθηγητή θαλάσσιας αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Δήλωσε στον Guardian: «Είναι εξαιρετικά συναρπαστικό γιατί είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται ένα τέτοιο σκάφος στην Αίγυπτο… Αυτά τα σκάφη αναφέρθηκαν από διάφορους αρχαίους συγγραφείς, όπως ο Στράβων, και απεικονίστηκαν επίσης σε κάποια εικονογραφία – για παράδειγμα στο μωσαϊκό της Παλεστρίνα, όπου βλέπετε ένα τέτοιο σκάφος πολύ μικρότερου μεγέθους με ευγενείς να κυνηγούν ιπποπόταμους. Αλλά [ένα πραγματικό σκάφος] δεν έχει ανακαλυφθεί ποτέ πριν».
Ενώ αυτό το μωσαϊκό απεικονίζει ίσως ένα σκάφος 15 μέτρων, αυτό είναι πολύ μεγαλύτερο, κρίνοντας από τα καλοδιατηρημένα δοκάρια του, τα οποία εκτείνονται επίσης σε πλάτος περίπου 7 μέτρων. Μπορεί να απαιτήθηκαν περισσότεροι από 20 κωπηλάτες. Βρισκόταν μόλις 7 μέτρα κάτω από το νερό και 1,5 μέτρο κάτω από τα ιζήματα. Η αρχική υπόθεση του Goddio ήταν ότι υπήρχαν δύο πλοία το ένα πάνω στο άλλο «επειδή ο τύπος κατασκευής ήταν τόσο παράξενος». Πρόσθεσε: «Η πλώρη είναι επίπεδη… και η πρύμνη στρογγυλή… για να μπορεί να πλοηγηθεί σε πολύ ρηχά νερά».
Τα πιο φιλόδοξα έργα του Goddio έχουν υλοποιηθεί στα ανοικτά των ακτών της Αιγύπτου, στο ανατολικό λιμάνι της Αλεξάνδρειας και στον κόλπο Abu Qir. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου, έχει εξερευνήσει μια τεράστια περιοχή από το 1992.
Το 2000, η αρχαία πόλη Ηράκλειον ή Θώνις και τμήματα της πόλης Κάνωπος ανακαλύφθηκαν στον κόλπο του Αμπού Κιρ – ένα από τα σπουδαιότερα αρχαιολογικά ευρήματα των τελευταίων χρόνων. Δύο κολοσσιαία αγάλματα μιας βασίλισσας και ενός βασιλιά των Πτολεμαίων συγκαταλέγονται στους εντυπωσιακούς θησαυρούς που έχουν ανακτηθεί μέχρι στιγμής.
Το 2019, ο Goddio και η ομάδα του βρήκαν ένα ναυάγιο στα ύδατα γύρω από τη Θώνη, του οποίου οι ασυνήθιστες λεπτομέρειες ταίριαζαν με την περιγραφή ενός άλλου αρχαίου Έλληνα ιστορικού, του Ηρόδοτου. Η τελευταία ανακάλυψη βρίσκεται λιγότερο από 50 μέτρα από την τοποθεσία του Ναού της Ίσιδας, τον οποίο ανασκάπτει. Πιστεύει ότι το σκάφος θα μπορούσε να έχει βυθιστεί κατά την καταστροφή αυτού του ναού γύρω στο 50 μ.Χ.
Μετά από μια σειρά σεισμών και παλιρροιακών κυμάτων, το Portus Magnus και τμήματα της αρχαίας ακτογραμμής βυθίστηκαν κάτω από τη θάλασσα, κατακλύζοντας παλάτια και άλλα κτήρια. Μια άλλη θεωρία είναι ότι το σκάφος θα μπορούσε να ήταν μια ιερή φορτηγίδα συνδεδεμένη με τον ναό. Ο Goddio είπε: «Θα μπορούσε να ήταν… μέρος της ναυτικής τελετής του navigatio iside, όταν μια πομπή που γιόρταζε [τη θεά] Ίσιδα συναντούσε ένα πλούσια διακοσμημένο σκάφος – το Navigium – το οποίο ενσάρκωνε την ηλιακή βάρκα της Ίσιδας, που λατρευόταν ως προστάτιδα των ναυτικών».
Αν και η έρευνα για το ναυάγιο βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, υπόσχεται να αποκαλύψει νέες γνώσεις σχετικά με «τη ζωή, τη θρησκεία, την πολυτέλεια και την ευχαρίστηση στις υδάτινες οδούς της πρώιμης ρωμαϊκής Αιγύπτου», δήλωσε ο Goddio. Τα τελευταία επιστημονικά αποτελέσματα των ανασκαφών στον ναό της Ίσιδας δημοσιεύθηκαν πρόσφατα από το Κέντρο Ναυτικής Αρχαιολογίας της Οξφόρδης
Ο καθηγητής Ντέμιαν Ρόμπινσον, διευθυντής του κέντρου, δήλωσε για τη νέα ανακάλυψη: «Είναι ένα είδος πλοίου που δεν έχει βρεθεί ποτέ πριν. Ενώ μπορούμε να διαβάσουμε για τις βάρκες-καμπίνες σε αρχαία κείμενα και να τις δούμε στο καλλιτεχνικό αρχείο, είναι εκπληκτικό να έχουμε την αρχαιολογική συσχέτιση».
Το ναυάγιο θα παραμείνει στον βυθό. Ο Goddio δήλωσε: «Ακολουθούμε τον κανονισμό της Unesco, ο οποίος θεωρεί ότι είναι καλύτερο να [αφήσουμε] τα ερείπια κάτω από το νερό». Μόνο ένα μικρό ποσοστό της περιοχής έχει εξερευνηθεί. Οι ανασκαφές πρόκειται να συνεχιστούν.