Σύμφωνα με μια διεθνή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Lancet, η ανθυγιεινή διατροφή είναι η αιτία για το 20% των πρόωρων θανάτων. Το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο από τους θανάτους που επιφέρουν το κάπνισμα και η υπέρταση,
Η κατανάλωση περισσότερων υγιεινών τροφών, όπως τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα φρούτα, τα λαχανικά και οι ξηροί καρποί, καθώς και των ανθυγιεινών, όπως τα κάθε είδους ποτά με ζάχαρη, το νάτριο (αλάτι), τα τρανς λιπαρά και τα κόκκινα επεξεργασμένα κρέατα, θα μπορούσαν να αποτρέψουν πολλούς θανάτους.
Ο μεγαλύτερος αριθμός θανάτων που σχετίζονται με τη διατροφή (άνω του 50% του συνόλου) αφορά στην κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλατιού (3 εκατομμύρια θάνατοι ετησίως), μικρής ποσότητας δημητριακών ολικής άλεσης (3 εκατομμύρια θάνατοι) και λίγων φρούτων (2 εκατομμύρια θάνατοι).
Περισσότεροι από 130 επιστήμονες από 40 χώρες, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή Ασκάν Αφσίν του Ινστιτούτου Μετρικής και Αξιολόγησης της Υγείας του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον στο Σιάτλ, πραγματοποίησαν την πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα και σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου ανάλυση της σχέσης διατροφής και υγείας, αναλύοντας στοιχεία από 95 χώρες κατά την περίοδο 1990-2017.
Η μελέτη (μέρος της Global Burden of Disease), εκτιμά ότι η κακή διατροφή ευθυνόταν για 10,9 εκατομμύρια θανάτους το 2017 (το 22% του συνόλου των θανάτων ενηλίκων διεθνώς), έναντι 8 εκατομμυρίων θανάτων το 1990. Οι κυριότερες αιτίες θανάτου που σχετίζονται με τη διατροφή είναι κατά σειρά η καρδιαγγειακή νόσος (9,5 εκατομμύρια θάνατοι), ο καρκίνος (913.000) και ο διαβήτης (339.000). Συγκριτικά, το κάπνισμα σχετιζόταν με 8 εκατομμύρια θανάτους και η υπέρταση με 10,4 εκατ.
«Η ανθυγιεινή διατροφή σκοτώνει. Είμαστε ό,τι τρώμε και οι κίνδυνοι αφορούν τους πάντες, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου και οικονομικής κατάστασης» δήλωσε ο Αφσίν, ο οποίος τόνισε ότι η νέα μελέτη αναδεικνύει τις συνέπειες της διατροφής πάνω στα χρόνια προβλήματα υγείας, ανεξάρτητα από την παχυσαρκία.
«Η μελέτη επιβεβαιώνει αυτό που πολλοί σκέφτονται εδώ και χρόνια, ότι η κακή διατροφή είναι υπεύθυνη για περισσότερους θανάτους από κάθε άλλο παράγοντα κινδύνου στον κόσμο» ανέφερε ο καθηγητής Κρίστοφερ Μάρεϊ του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, διευθυντής του Ινστιτούτου Μετρικής και Αξιολόγησης της Υγείας.
Στο σύνολο των 195 χωρών που μελετήθηκαν, η μεγαλύτερη αναλογία θανάτων λόγω ανθυγιεινής διατροφής υπάρχει στο Ουζμπεκιστάν (892 θάνατοι ανά 100.000), ενώ η μικρότερη στο Ισραήλ (89 θάνατοι ανά 100.000). Ανάμεσα στις χώρες με μεγάλο πληθυσμό, η Αίγυπτος έχει το υψηλότερο ποσοστό θανάτων λόγω ανθυγιεινής διατροφής (552 ανά 100.000), ενώ η Ιαπωνία το χαμηλότερο (97 ανά 100.000). Καμία χώρα δεν είναι τέλεια, καθώς η καθεμία σε κάποια πράγματα ακολουθεί υγιεινές συνήθειες διατροφής και σε κάποια άλλα ανθυγιεινές. Πάντως, οι μεσογειακές χώρες βρίσκονται σε καλύτερη θέση συγκριτικά.
Η μελέτη εκτιμά ότι κατά μέσο όρο ο κόσμος καταναλώνει μόνο το 12% της συνιστώμενης ποσότητας ξηρών καρπών (3 γραμμάρια την ημέρα έναντι των 21 γραμμαρίων που συνιστώνται), ενώ αντίθετα πίνει δεκαπλάσια ποσότητα ποτών-ροφημάτων με ζάχαρη (49 γραμμάρια την ημέρα) από τη συνιστώμενη (3 γραμμάρια).
Ακόμη, η μέση παγκόσμια διατροφή περιλαμβάνει μόνο το 16% της συνιστώμενης ποσότητας γάλακτος (71 γραμμάρια τη μέρα αντί για 435), το 23% της συνιστώμενης ποσότητας δημητριακών ολικής άλεσης (29 γραμμάρια ημερησίως αντί 125), σχεδόν διπλάσια ποσότητα επεξεργασμένου κρέατος από τη συνιστώμενη (4 γραμμάρια την ημέρα αντί για 2) και σχεδόν διπλάσιο αλάτι από το συνιστώμενο (6 γραμμάρια ημερησίως αντί 3).
Η Ελλάδα
Η χώρα μας εμφανίζει διαχρονικά βελτίωση στο ποσοστό των θανάτων που σχετίζονται με τη διατροφή μεταξύ 1990-2017, ωστόσο η θέση της στην παγκόσμια κατάταξη παρουσιάζει σημαντική υποχώρηση, επειδή στο μεταξύ άλλες χώρες κατέγραψαν αναλογικά μεγαλύτερη βελτίωση. Έτσι, η Ελλάδα το 1990 ήταν 16η διεθνώς με περίπου 248 «διατροφικούς» θανάτους ανά 100.000, ενώ το 2017 είχε πέσει στη 39η θέση με περίπου 167 θανάτους ανά 100.000. Η χώρα μας βρίσκεται, πάντως, σε καλύτερη θέση από από πολλές χώρες όπως π.χ. από τις ΗΠΑ (43η).