Έμαθε από τα λάθη του – στις πλάτες των Ελλήνων – το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τώρα αλλάζει τα προγράμματα που χρησιμοποιεί.
Η πολυετής ταλαιπωρία των Ελλήνων – και όχι μόνο – όπου δεκάδες πολίτες είδαν τη ζωή τους να ανατρέπεται από την μια μέρα στην άλλη, οικογένειες διαλύθηκαν, πολλοί έχασαν την δουλειά τους και άλλοι τα σπίτια τους, οδήγησε το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Ταμείου να διαπιστώσει σημαντικές αστοχίες και παραλείψεις. Το ίδιο συμβούλιο που κουνούσε (μέχρι πρόσφατα) το δάχτυλο στη χώρα ζητώντας επιπλέον σκληρά μέτρα.
Σε σχετική έκθεση υπάρχουν επανειλημμένες αναφορές στην Ελλάδα, οι οποίες αναδεικνύουν:
- Τον εσφαλμένο τρόπο προσέγγισης σε αρχικό στάδιο του προβλήματος της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους
- Την δυσανάλογη έμφαση που δόθηκε στη δημοσιονομική προσαρμογή
- Τις υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις για τα μακροοικονομικά μεγέθη
- Βιωσιμότητα Ελληνικού Χρέους
Αξίζει να σημειωθεί πως το ΔΝΤ αναδεικνύει για πρώτη φορά με σαφήνεια το γεγονός ότι η καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους λειτούργησε κυριολεκτικά σαν σανίδα σωτηρίας για τις τράπεζες της ευρωζώνης, καθώς την κρίσιμη διετία 2011-2012 η χώρα μας αποπλήρωσε ομόλογα αξίας 50 δισ. ευρώ, τα οποία βρισκόταν ως επί το πλείστον στη δικαιοδοσία ευρωπαϊκών τραπεζών.
Στην έκθεση μάλιστα ομολογείται κυνικά πως η καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης υπονόμευσε τόσο τις προοπτικές ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας όσο και την ίδια την αποτελεσματικότητα του «κουρέματος» του χρέους (PSI) που έγινε το 2012 επιβεβαιώνοντας όλους εκείνους που φώναζαν ότι το μείγμα που είχε επιλεγεί ήταν λάθος και επικίνδυνο για την ελληνική οικονομία. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει το ΔΝΤ, η συγκεκριμένη εξέλιξη οφειλόταν στους φόβους για μια συνολική διάχυση της κρίσης στην Ευρωζώνη, κάτι που όμως τελικά δεν αποφεύχθηκε.
Αναφορικά με το ζήτημα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, το Ταμείο υπενθυμίζει ότι είχε εγκρίνει για τη χώρα μας το 2010 ένα δάνειο-μαμούθ ύψους 30 δισ. ευρώ. Οι συγκεκριμένοι πόροι είχαν γίνει διαθέσιμοι, παρόλο που το ΔΝΤ δεν μπορούσε σε εκείνη τη χρονική συγκυρία να πιστοποιήσει τη βιωσιμότητα του χρέους. Για τον λόγο αυτό είχε χρειαστεί να υπάρξει μια αλλαγή στο πλαίσιο των σχετικών κανόνων μέσω της προσθήκης της «συστημικής εξαίρεσης», η οποία επέτρεψε στο Ταμείο να παρακάμψει τον σκόπελο της βιωσιμότητας μέσω της επίκλησης του κινδύνου για μια γενικότερη εξάπλωση της κρίσης. Αυτή η εξαίρεση που άνοιξε την πόρτα για τη συμμετοχή του Ταμείου προσέφερε ουσιαστικά την πολυτέλεια του χρόνου που οδήγησε στην καθυστέρηση της αναγκαίας αναδιάρθρωσης.
Το ταμείο ομολογεί και τις «υπερβολικά αισιόδοξες προβλέψεις», αναγνωρίζοντας πως οι συγκεκριμένες εκτιμήσεις οδήγησαν στο να υποτιμηθεί ο αντίκτυπος που θα έχει η δημοσιονομική προσαρμογή στην ανάπτυξη και την πορεία του χρέους. Αν ωστόσο οι προβλέψεις του Ταμείου εδράζονταν σε μια πιο ρεαλιστική βάση, το ΔΝΤ θα είχε θέσει την άμεση αναδιάρθρωση του χρέους ως βασική προϋπόθεση για τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα. Η ομολογία αυτή εκθέτει και την ΕΕ η οποία ήταν κατά της αναδιάρθρωσης του χρέους.
Απόδειξη της λάθος πολιτικής που ακολουθήθηκε είναι και το γεγονός πως το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων άρχισε να μειώνεται στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία μόνο μετά το πέρας των προγραμμάτων, ενώ το συγκεκριμένο θέμα παραμένει ακόμα μια ανοιχτή πρόκληση για την Ελλάδα και την Κύπρο. Από το παράδειγμα αυτών των χωρών, το ΔΝΤ αντλεί το δίδαγμα ότι η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των προγραμμάτων εμπεριέχει μια σειρά από προκλήσεις.