Επικοινωνώ σημαίνει… ακούω και μοιράζομαι…
–Σου μιλώ τόση ώρα και δεν ακούς τίποτα!
–Δεν με καταλαβαίνεις!
–Είσαι απαράδεκτος!
Πόσες φορές δεν έχουμε εκστομίσει τέτοιες ή αντίστοιχες φράσεις σε φίλους, δικούς μας ανθρώπους, τον σύντροφό μας ή τα παιδιά μας με θυμό και αγανάκτηση; Πόσες φορές δεν κλείσαμε έτσι άδοξα μία συζήτηση, την οποία είχαμε ανοίξει προσδοκώντας απελπισμένα μία λύση;
Και μάλιστα με μία σιγουριά ότι εμείς έχουμε κάνει τα πάντα, προκειμένου να επικοινωνήσουμε με ακρίβεια όλα όσα θέλαμε να πούμε.
Ήμασταν σαφείς, συγκεντρωμένοι, συγκεκριμένοι, τεκμηριώνοντας σε βάθος την άποψή μας. Χρησιμοποιήσαμε όμορφες λέξεις, δηλώσαμε με γλαφυρότητα τι αισθανόμασταν, δραματοποιήσαμε όσο μπορούσαμε το γεγονός ώστε να δώσουμε έμφαση, προκειμένου να κάνουμε τον άλλον να αισθανθεί άσχημα και ενοχικά ή υπερθεματίσαμε σχετικά με τον ρόλο που διαδραματίσαμε ώστε ν’ αξίζουμε κάτι καλύτερο από τον απέναντι μας. Του ή της δώσαμε επακριβώς να καταλάβει σε τι έφταιγε, τι χρειαζόταν ν’ αλλάξει στην συμπεριφορά του/της, πώς ήταν τα πράγματα…
Και στο τέλος δείξαμε και την ανάλογη επιείκεια. Είπαμε στο άτομο που συνομιλούμε πως το καταλαβαίνουμε και είμαστε έτοιμοι να το συγχωρέσουμε αρκεί ν’ αναγνωρίσει πού έφταιξε και να διορθώσει το λάθος του.
Αλλά εκείνο είναι ανένδοτο και επιμένει! Αγύριστο κεφάλι! Πόσο εγωιστής τελικά είναι, αναρωτιόμαστε ή λέμε αγανακτισμένα σε κάποιον φίλο/η που θ’ ανατρέξουμε ίσως αργότερα, να πούμε τον πόνο μας προκειμένου να μας παρηγορήσει!….
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο ας αναρωτηθούμε….
Εγώ πού είμαι μέσα σε όλα αυτά; Πού βρίσκεται η δική μου ευθύνη στην μη αποτελεσματική επικοινωνία που είχαμε;
Τελικά ποιος ήταν ο στόχος μου; Ήταν η επικοινωνία και η λύση ή μήπως ήταν απλά να ξεσπάσω ή να διεκδικήσω το δίκιο μου; Διότι αυτό που επιδιώκω, αυτό θα πάρω!
Πόσο χώρο έδωσα στον άλλον/η να εκφράσει την θέση του/της σε σχέση με το συγκεκριμένο γεγονός; Ή μήπως μπήκα μέσα στη συζήτηση μ’ έναν ατελείωτο προκατασκευασμένο μονόλογο που απλά ζητούσα την κατάφαση του άλλου;
Αναγνωρίζοντας παλιές αποτυχημένες συζητήσεις με το συγκεκριμένο άτομο σε μία αντίστοιχη περίπτωση, πόσο προκατειλημμένος/η πήγα για την μη επιτυχία της έκβασης; Υπάρχει περίπτωση κιόλας να ξεκίνησα την επικοινωνία μου όντας θυμωμένος/η και σίγουρος/η για την αδιαλλαξία του!
Η επικοινωνία εμπεριείχε συζήτηση και ανταλλαγή θέσεων ή μονολογούσαμε παρέα ο καθένας εκθέτοντας τα δικά του κι όταν ο άλλος μιλούσε, εγώ έψαχνα τα τρωτά του άλλου ώστε ν’ αντεπιτεθώ;
Μίλησα χρησιμοποιώντας το δικό του εκφραστικό μέσο; Αν για παράδειγμα ο συνομιλητής μου είναι οπτικός τύπος, χρειάζεται τα αντίστοιχα μέσα κατανόησης. Να δείξω δηλαδή κάποια εικόνα ή να περιγράψω οπτικά αυτό που θέλω να πω… και οπωσδήποτε να είμαι εκεί και να με βλέπει.
Ένα από τα πιο συνηθισμένα σφάλματα είναι η τηλεφωνική συνομιλία ενός ακουστικού μ’ έναν οπτικό τύπο προκειμένου να επιλύσουν ένα θέμα. Σίγουρο είναι πως ο οπτικός τύπος δεν θα δώσει την απαιτούμενη προσοχή ή κάτι θα του τραβήξει την προσοχή κατά την διάρκεια της επαφής στο περιβάλλον που βρίσκεται, κάνοντας να χαθεί το ενδιαφέρον του στη συζήτηση.
Άλλο σύνηθες είναι η μη συμβατότητα μεταξύ ενός ζευγαριού, που ο κιναισθητικός μιλάει για το πώς νοιώθει στη σύντροφό του, που είναι οπτική και που θέλει απτές πράξεις, ή το αντίθετο.
Επίσης πόσο χρησιμοποίησα το λεγόμενο «εγώ μήνυμα»;… Το «εγώ μήνυμα» σχετίζεται με τον τρόπο έκφρασης μου. Το τάδε γεγονός που συνέβη και για το οποίο θέλω να μιλήσω, τι αντίκτυπο είχε σ’ εμένα τον ίδιο, πώς ένοιωσα, τι μου προκαλεί, πώς θα πρότεινα να ήταν και για ποιο λόγο, τι προτίθεμαι να δώσω ώστε να πάρω ανταποδοτικά, τι προτείνω;…
Αντ’ αυτού προτάσσουμε συνήθως το δάκτυλο μας επικριτικά και κατακριτικά και εκτοξεύουμε κατηγορίες και απειλές κατά του άλλου! Ψάχνουμε να βρούμε φταίχτες κι όχι συνεργάτες λύσεων! Μα όταν απειλείται η ακεραιότητα του συνομιλητή μας, βάζοντάς τον απέναντί μας κι όχι δίπλα μας, πόσο ήρεμος και διαλλακτικός μπορεί άραγε να είναι; Όσο κι εμείς φαντάζομαι, όταν απειλούμαστε!
Χρειάζεται να μάθουμε λοιπόν να μην αντιμετωπίζουμε τον άλλον ως αντίπαλο! Ας τον ακούσουμε τι έχει να μας πει! Ας εκφράσουμε την θέση μας όχι με αντιπαλότητα, αλλά με δεκτικότητα!
Τα κύρια χαρακτηριστικά της επικοινωνίας είναι ν’ ακούμε τι έχει να μας πει ο άλλος, να κάνουμε ερωτήσεις, ώστε να τον κατανοήσουμε, ν’ απαντάμε με σαφήνεια σ’ αυτό που μας ρωτάει κι έχει ανάγκη να λάβει ως πληροφορία και αυτό που λέμε να το εννοούμε κι όχι να το υπονοούμε! Διότι η επικοινωνία χάνεται τις περισσότερες φορές στις ερμηνείες!
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα θελήσουμε να επικοινωνήσουμε γόνιμα και αποτελεσματικά, ας δώσουμε σημασία στα λεγόμενα του άλλου, ας μοιραστούμε τις σκέψεις μας με σαφήνεια, ζητώντας όχι να έχουμε δίκιο, αλλά ν’ αποκομίσουμε και τα δύο συμβαλλόμενα μέρη το μέγιστο αποτέλεσμα για την πρόοδο μας και την διασφάλιση μίας ειρηνικής εποικοδομητικής συνεργασίας και συνύπαρξης!