Ενδοσχολική βία: Το bullying είναι εδώ και χειροτερεύει – Ο ρόλος της οικογένειας και του σχολείου


Αυξητικές τάσεις έχει η ενδοσχολική βία στην Ελλάδα σύμφωνα με την ένωση «Μαζί για το Παιδί».

Όπως αναφέρει η επιστημονική ομάδα της Συμβουλευτικής Γραμμής 11525, οι τηλεφωνικές κλήσεις που δέχονται για το συγκεκριμένο θέμα είναι δεκάδες. Οι κλήσεις προέρχονται κυρίως από γονείς παιδιών, τα οποία έχουν υπάρξει θύματα σχολικού εκφοβισμού, αλλά και από γονείς παιδιών που ασκούν bullying, ενώ καλούν και κηδεμόνες παιδιών, τα οποία έχουν υπάρξει απλοί παρατηρητές βίαιων περιστατικών.

Σύμφωνα με την Ένωση «Μαζί για το Παιδί» σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του κάθε παιδιού διαδραματίζει η οικογένεια και καθώς το παιδί μεγαλώνει και φοιτά στο σχολείο τότε σημαντική επιρροή ασκεί και το σχολικό περιβάλλον, αλλά και άλλα πλαίσια στα οποία συμμετέχει. Είναι κατανοητό λοιπόν ότι όταν εντοπίζονται παθολογικές συμπεριφορές στο περιβάλλον αυτό έχει αντίκτυπο και στο παιδί.

«Αναπαράγουν συμπεριφορές που υπάρχουν στο περιβάλλον. Οι “σημαντικοί άλλοι”, ξεκινώντας σε αυτή την ηλικία με τους γονείς, είναι τα πρότυπά τους. Όταν ένα παιδί, γίνεται παρατηρητής ή και αποδέκτης αρνητικών συμπεριφορών των γονιών του, όπως για παράδειγμα κατά την οδική συμπεριφορά ή κατά τη διάρκεια ενός ποδοσφαιρικού αγώνα και όταν ο ίδιος ο γονιός δεν είναι “ανοιχτός” στη διαφορετικότητα, δεν επιτρέπει με αυτό τον τρόπο στο παιδί να προσεγγίσει με σεβασμό το διαφορετικό», αναφέρει χαρακτηριστικά το «Μαζί για το Παιδί», ενώ προσθέτει ότι «πολλές φορές το μήνυμα που παίρνουν από τους γονείς είναι ότι η διαφορετικότητα τρομάζει με αποτέλεσμα να επιτίθενται σε ότι τους προκαλεί αυτού του είδους τον τρόμο».

Ένας ακόμη παράγοντας είναι τα πρότυπα που αναζητούν να υιοθετήσουν τα παιδιά. «Όταν δεν έχουν δυνατά πρότυπα από τους γονείς τους, θα τα αναζητήσουν στο πρόσωπο άλλων, κάποιες φορές όμως μπορεί τα πρόσωπα αυτά να μην έχουν θετική επιρροή», επισημαίνει η ένωση. Σύμφωνα με το «Μαζί για το Παιδί», τέτοια πρόσωπα μπορεί να είναι άτομα που λειτουργούν εκφοβίζοντας ή παρουσιάζουν γενικότερα παραβατική συμπεριφορά. Πολύ συχνά ο τρόπος αυτός είναι και μια προσπάθεια αναζήτησης βοήθειας. Επιπλέον, όπως τονίζεται, άλλες φορές τα παιδιά μπορεί να αναζητούν μια προσοχή που δεν τους έχει δοθεί και υιοθετούν συμπεριφορές που προκαλούν, αναζητώντας να βρεθούν στο επίκεντρο, ενώ σε αυτό συμβάλλει και το γεγονός ότι μπορεί να έχει δεχτεί το ίδιο το παιδί εκφοβισμό, κάτι που θα το σπρώξει να αντιγράψει μια αντίστοιχη συμπεριφορά.

Ενδείξεις bullying

Σύμφωνα με το «Μαζί για το Παιδί» τα παιδιά που έχουν βιώσει την ενδοσχολική βία (είτε ως θύματα είτε ως θύτες) έχει παρατηρηθεί ότι συνήθως έχουν άρνηση για το σχολείο και δικαιολογίες για να μην πάνε, συνοδευόμενες από κλάμα. Παρατηρούνται ξαφνικές αλλαγές στη συμπεριφορά τους (απόσυρση – επιθετικότητα). Κάποια παιδιά παρουσιάζουν ψυχοσωματικά συμπτώματα (πόνος στη κοιλιακή χώρα – έμετο – πονοκέφαλος).

Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που τα παιδιά εκδηλώνουν επιθετικότητα προς τους γονείς ή τα αδέρφια τους. Αποσύρονται από δραστηριότητες, οικογενειακό και κοινωνικό περίγυρο. Ακόμη κάποια παιδιά έχουν αλλαγή στις διατροφικές του συνήθειες. Συνήθως τα θύματα έχουν ενοχοποίηση και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.

Η πρόληψη και η συνεργασία γονέων και εκπαιδευτικών φαίνεται να είναι κάποιες από τις λύσεις ώστε να εξαλειφθεί το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας.

«Σε αυτό το πλαίσιο η συνεργασία σχολείου και οικογένειας είναι καίριας σημασίας, καθώς μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά στην έγκαιρη αντιμετώπιση και πρόληψη του φαινομένου του εκφοβισμού.

Το κλειδί σε κάθε περίπτωση είναι η ενημέρωση και η συζήτηση με τα παιδιά σε σταθερή βάση τόσο σε οικογενειακό όσο στο εκπαιδευτικό επίπεδο. Η συζήτηση σε όλα τα επίπεδα ανοίγει ορίζοντες», σημειώνει η ένωση «Μαζί για το Παιδί».

Με κεντρικά συνθήματα «Μοιράσου την εμπειρία σου για τo bullying και νίκησε τον φόβο σου. Η σιωπή δεν είναι λύση, έχεις φωνή, μίλα», το «Μαζί για το Παιδί» προτρέπει όσους πέφτουν θύματα ενδοσχολικής βίας, ή έχουν άμεση σχέση με άτομα που έχουν δεχτεί bullying να καλέσουν στην Συμβουλευτική Γραμμή του στο 115 25 στην Συμβουλευτική Γραμμή του «Μαζί για το Παιδί» από Δευτέρα έως Παρασκευή 9.00-21.00.

Ζαχαράκη: Κλείνουμε την πόρτα στον φόβο και τη βία

«Έχουμε χρέος όλοι μαζί να υψώσουμε ένα τοίχος σε κάθε συμπεριφορά που απομονώνει, πληγώνει και τραυματίζει παιδιά μέσα στο σχολείο», τονίζει στο μήνυμά της η υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Σοφία Ζαχαράκη, με αφορμή την 6η Μαρτίου, πανελλήνια ημέρα κατά της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού.

Απευθυνόμενη στα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς, τονίζει: «Το σχολείο κλείνει την πόρτα στο φόβο και στη βία. Ανοίγουμε μια μεγάλη αγκαλιά αλληλεγγύης, σεβασμού, φιλίας, στήριξης και ευγενούς άμιλλας. Η μαθητική ζωή είναι μια συναρπαστική διαδρομή γνώσης, εξέλιξης και ολοκλήρωσης, που περνά μέσα από δυνατές σχέσεις κατανόησης και στήριξης. Μαθαίνουμε να μοιραζόμαστε και να στηριζόμαστε. Σε αυτή τη διαδρομή κάθε αντιπαλότητα που εκδηλώνεται μα τρόπο επιθετικό και βίαιο δεν έχει θέση».

Εφιστά σε όλους την προσοχή, ώστε «να ανοίξουν τα αυτιά τους και να ακούσουν τον ψίθυρο, από την κραυγή του φόβου όσων δεν τολμούν να μιλήσουν» και επισημαίνει την ευθύνη «να εντοπίσουμε και να αποτρέψουμε την επιθετικότητα όσων τολμούν να υπερβούν τα όρια».

«Όλες οι όψεις ενός προβλήματος απαιτούν εγρήγορση και συνεργασία όλης της σχολικής κοινότητας», υπογραμμίζει.

«Η σημερινή ημέρα δεν είναι ημέρα μόνο εκδηλώσεων είναι ημέρα χρέους και ευθύνης. Είναι μια ημέρα συμμετοχής με ιδέες και καλές πρακτικές που θα ωφελήσουν τη σχολική κοινότητα για όλη τη σχολική χρονιά», τονίζει και προσθέτει ότι το φαινόμενο της σχολικής βίας δεν είναι καινούριο.

«Είναι ένα χρόνιο και νοσηρό φαινόμενο το οποίο διαταράσσει την παιδαγωγική διαδικασία στον πυρήνα της», σημειώνει.

Το σχέδιο του υπουργείου κατά του σχολικού εκφοβισμού

Η υφυπουργός στο μήνυμά της αναφέρεται και στο σχέδιο δράσης του υπουργείου απέναντι στον εκφοβισμό και τη βία στο σχολικό περιβάλλον.

Συγκεκριμένα αναφέρει:

1. Το υπουργείο ανταλλάσσει εμπειρία με χώρες που εφάρμοσαν επιτυχημένες στρατηγικές αντιμετώπισης του εκφοβισμού και της βίας στα σχολεία όπως η Νορβηγία, η Ισπανία, η Φινλανδία, και είναι έτοιμο τις βέλτιστες σχετικές πρακτικές, προσαρμοσμένες στην ελληνική πραγματικότητα και ανάγκες.

2. Εισάγει πιλοτικά ήδη από το νέο σχολικό έτος νέες θεματικές ενότητες στα σχολεία, που θα δίνουν έμφαση στον σεβασμό της προσωπικότητας του ατόμου, θα προάγουν την κριτική σκέψη, θα δίνουν την ευκαιρία στα παιδιά να εργάζονται σε ομάδες και θα καλλιεργούν στάσεις και συμπεριφορά, έτσι ώστε να επιλέγουν να επιλύουν τις διαφορές τους μακριά από πρακτικές απειλής ή βίας.

3. Συντάσσεται η διακήρυξη του σχολείου ενάντια στη βία, με δικαιώματα-υποχρεώσεις-καθήκοντα για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας, ώστε κάθε παράγοντας της σχολικής ζωής θα γνωρίζει τον ρόλο του ως προς την αντιμετώπιση του φαινομένου.

4. Συστήνεται επιτροπή ενάντια στον εκφοβισμό και στην ενδοσχολική βία με κύριο μέλημα την ασφάλεια και προστασία των μαθητών μας.

5. Σχεδιάζεται ξανά το πλαίσιο ποινών «με δίκαιο και συνεκτικό τρόπο» επιβραβεύοντας ταυτόχρονα την προσπάθεια βελτίωσης της συμπεριφοράς μέσα στο σχολικό περιβάλλον.

6. Το υπουργείο θα αποζητήσει να έχει ανοιχτή γραμμή με τους γονείς, την έγκαιρη ενημέρωση για τους κανόνες αλλά και την συχνή επικοινωνία γονέων και εκπαιδευτικών.

7. Ενθάρρυνση της διοργάνωσης ειδικών συζητήσεων και προγραμμάτων για την εκπαίδευση των μαθητών στον σεβασμό των δικαιωμάτων των άλλων κατά τη χρήση του Διαδικτύου και την αποφυγή της άσκησης βίας, των προσβολών και του εκφοβισμού που συμβαίνει μέσω αυτού (cyber bullying) καθώς και της σωστής χρήσης των social media.

8. Το υπουργείο προτείνει τον ρόλο του «διαμεσολαβητή – συμμαθητή», ως συμφιλιωτή μέσα από την πιλοτική εφαρμογή αντίστοιχων προγραμμάτων που ήδη εφαρμόζονται σε σχολεία της χώρας μας.

10. Σε συνεργασία με το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δρομολογείται η επικαιροποίηση του σχετικού υλικού που δίνεται στους μαθητές, με ειδική προσαρμογή για κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης, με έμφαση στο ανανεωμένο πλέον ψηφιακό υλικό.

11. Εισάγεται ο θεσμός του «δασκάλου συμβούλου εμπιστοσύνης», στον οποίο θα μπορούν να απευθύνονται οι μαθητές ατομικά ή ομαδικά, συζητώντας προβλήματα που αντιμετωπίζουν, όπως θέματα σχολικού εκφοβισμού.

12. Σχεδιάζονται προγράμματα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών για πρόληψη και αποτροπή του σχολικού εκφοβισμού και της σχολικής βίας.

13. Αυξάνεται ο αριθμός των ψυχολόγων και των κοινωνικών λειτουργών.

Η κ. Ζαχαράκη χαρακτηρίζει το πλαίσιο δράσης του υπουργείου ως «την αρχή μιας συνεχούς διαδικασίας αντιμετώπισης του φαινομένου στην οποία δεν χωρά επανάπαυση».

«Κάθε ένα από τα παραπάνω μέτρα μετά από ένα ικανό χρονικό διάστημα εφαρμογής θα αξιολογηθεί, και όσα μέτρα απέδωσαν θα ενδυναμωθούν και θα επεκταθούν, ενώ όσα κριθεί ότι δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα θα αντικατασταθούν από άλλα αποτελεσματικότερα».

Γι’ αυτό το λόγο, το υπουργείο θα λαμβάνει προτάσεις και παρατηρήσεις από την εκπαιδευτική κοινότητα.

«Σε συνεχή επαφή με τα σχολεία και την κοινωνία, και σε συμμαχία με τους μαθητές, τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς μας τους οποίους εμπιστευόμαστε, θέλουμε να εξασφαλίσουμε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον σε όλες τις σχολικές μονάδες και για όλους τους μαθητές», επισημαίνει η κ. Ζαχαράκη.

Ακόμη, προσθέτει ότι οι εκπαιδευτικοί είναι εκείνοι που έχουν την «ξεχωριστή υποχρέωση», αλλά κυρίως την «ευκαιρία να καλλιεργούν αυτό το περιβάλλον όπου η γνώση και η ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών θα απελευθερώσει τις δυνάμεις τους και θα τους δώσει και στο στάδιο της ενήλικης ζωής τις ευκαιρίες να ξεδιπλώσουν την δυναμική και την δημιουργικότητά τους».

Ένα περιβάλλον που θα βοηθάει τα παιδιά να χτίσουν υγιείς και δυνατές σχέσεις φιλίας με τους συμμαθητές τους. Να μιλάνε γι αυτά που τους προβληματίζουν ή τους φοβίζουν. Ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από κάθε σκιά φόβου και βίας. Δεν εφησυχάζουμε και δεν ανησυχούμε περισσότερο, βάζουμε την πρόληψη και την αποτροπή στην πρώτη γραμμή της δράσης μας. Οφείλουμε να το καταφέρουμε, και με σχέδιο και επιμονή, θα το καταφέρουμε», καταλήγει η υφυπουργός.

Πηγή πληροφοριών: Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων


Αφήστε ένα μήνυμα

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ