28η Οκτωβρίου: Ήταν 27 Απριλίου του 1941 όταν οι Γερμανοί στρατιώτες μπήκαν στην Αθήνα. Μέσα στις ενέργειες των δυνάμεων κατοχής ήταν να σταματήσει η ελληνική δισκογραφία αλλά και το σχεδόν άμεσο κλείσιμο του εργοστασίου παραγωγήγς δίσκων της Columbia στην Αθήνα, το οποίο στεγαζόταν στην περιοχή του Περισσού.
Η λογοκρισία που είχε επιβληθεί από το ναζιστικό καθεστώς, δεν άφηνε και πολλά περιθώρια καθώς η αντίδραση των δυνάμεων κατοχής ήταν άμεση σε επιθεωρήσεις αλλά και σε διάφορα τραγούδια.
Στην πόλη της Αθήνας οι περισσότερες ταβέρνες είχαν κλείσει ενώ αυτές που λειτουργούσαν είχαν πελάτες κυρίως Γερμανούς, μαυραγορίτες αλλά και Έλληνες που συνεργάζονταν με Γερμανούς. Το ωράριο λειτουργίας τους ήταν από το μεσημέρι έως και τις 11 το βράδυ.
Η θεματολογία των τραγουδιών που γράφτηκαν την περίοδο της κατοχής ήταν σχετική με τις ταλαιπωρίες και τις σκληρές δοκιμασίες που υφίστατο ο ελληνικός λαός και όλα ακουγόντουσαν κρυφά και συνομωτικά σε μέρη που δεν είχε κατακτητές ή Έλληνες συνεργάτες του. Πολλά από αυτά ηχογραφήθηκαν στην Ελλάδα μεταπολεμικά και κυρίως τις δεκαετίες του ’70 και του ’80. Ωστόσο αρκετά από αυτά είχαν ηχογραφηθεί πολύ νωρίτερα -ελλείψει λογοκρισίας- στις Η.Π.Α.
Η Σοφία Βέμπο μετά από αλλεπάλληλες συλλήψεις και φυλακίσεις στις φυλακές Αβέρωφ, έφυγε τον Οκτώβριο του 1942 για τη Μέση Ανατολή με τη βοήθεια του τότε διοικητή της Ασφάλειας Αθηνών Άγγελου Έβερτ. Εκεί τραγουδούσε σε καταστρώματα πλοίων, υποβρύχια και αλλού προς εμψύχωση των Ελλήνων στρατιωτών που πολεμούσαν εκεί. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1946.
Η Δανάη Στρατηγοπούλου (κορυφαία εκπρόσωπος της ελαφράς μουσικής) συμμετείχε στην Εθνική Αλληλεγγύη τραγουδώντας δημοτικά τραγούδια και διφορούμενες μαντινάδες, τα οποία η ίδια αποκαλούσε «φονικά βλήματα» και «νέα όπλα του Β’ παγκοσμίου πολέμου». Κυνηγήθηκε και φυλακίστηκε από τους Γερμανούς παίζοντας συχνά το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι.
Ο Δημήτριος Γκόγκος – Μπαγιαντέρας (κορυφαίος εκπρόσωπος του ρεμπέτικου τραγουδιού και τυφλός από το 1941) συνελήφθηκε και ξυλοκοπήθηκε πολλές φορές από του Γερμανούς., όπως επίσης και η κορυφαία Σωτηρία Μπέλλου (Αδαμίδου, 1998).
Σημαντικός αριθμός καλλιτεχνών έχασαν τη ζωή τους, μεταξύ άλλων ο Κλέων Τριανταφύλλου – Αττίκ (κορυφαίος εκπρόσωπος της ελαφράς μουσικής), ο Βαγγέλης Παπάζογλου, ο Παναγιώτης Τούντας, ο Κώστας Σκαρβέλης, ο Ανέστης Δελιάς (κορυφαίοι εκπρόσωποι του ρεμπέτικου τραγουδιού) και άλλοι.
Μία από τις χαρακτηριστικές ταινίες της εποχής εκείνης είναι «Ο Δρόμος» που το σκηνοθέτησε το 1971 ο Χρήστος Κυριακόπουλος σε σενάριο Νίκου Φώσκολου.
Δείτε και ακούστε μερικά από τα τραγούδια της εποχής εκείνης:
Ακορντεόν
Άντε να σαλτάρω
Το τραγούδι αυτό είναι από τη δισκογραφική δουλειά Ντοκουμέντα που κυκλοφόρησε το 1975. Οι ιστορίες που αναφέρονται στα τραγούδια είναι πέρα ως πέρα αληθινές και είναι προσωπικά βιώματα του Ξενοφώντα Φιλέρη από την Κατοχική Αθήνα, σύμφωνα με σημείωμα του ιδίου που υπάρχει στο οπισθόφυλλο του δίσκου.
Φιφίκος
Η Κομαντατούρα
Μάνα ήρθανε ληστές
Από πείνα
Το τραγούδι αυτό είναι από την θεατρική παράσταση του 1971 «Ο Δρόμος», η οποία είχε θέμα τον ιταλικό φασισμό και τη γερμανική κατοχή.
Φεγγάρι μου φυλακισμένο
Αυτόν τον ουρανό
Μίλα μου για τη Λευτεριά
Η μάνα μου
Έξι τους βαράγανε
Οι τελευταίες μέρες
Βρες αν μπορείς τι σου έφερα απόψε
Το τραγούδι αυτό ακούστηκε στην κινηματογραφική ταινία του 1962 «Ψηλά τα χέρια Χίτλερ» ερμηνευμένο από του Θανάση Βέγγο, Βασίλη Διαμαντόπουλο και Μίρκα Καλαντζοπούλου.
Θα πάω να το πω στον Ερυθρό Σταυρό
Καταχνιά
Ο Κώστας Βίρβος έγραψε κάποιους στίχους το 1944, στην απομόνωση των κρατητηρίων της οδού Ελπίδος 5, όπου οδηγήθηκε μετά από βασανιστήρια, επειδή ως μέλος της ΕΠΟΝ, συνελήφθη να γράφει στους τοίχους. Εκεί, αφού έμαθε, για την εκτέλεση των 200 στην Καισαριανή την 1η Μαΐου 1944 έγραψε αυτά τα τραγούδια (Βίρβος, 1985), τα οποία αποτελούν τμήμα του κύκλου τραγουδιών.
Κατοχή στην Τρούμπα
Ματσάκια παντοχίλιαρα
Μαυραγορίτες
Μία οκά κολοκυθάκια
Σαλταδόρος
Ο Μιχάλης Γενίτσαρης ήταν Έλληνας τραγουδιστής και συνθέτης και στιχουργός του ρεμπέτικου τραγουδιού. Ήταν επίσης γνωστός ως «ο τελευταίος ρεμπέτης». Σύμφωνα με προσωπικές του Μιχάλη Γενίτσαρη το τραγούδι αυτό κάνει λόγο για τους σαλταδόρους της κατοχικής περιόδου.
Στη φυλακή θα λιώσω
Σύμφωνα με προσωπική μαρτυρία του Μιχάλη Γενίτσαρη το τραγούδι αυτό περιγράφε κάποιους Έλληνες που εξαπατούσαν άλλους Έλληνες πουλώντας τους νερό ενώ δήλωναν ότι πουλούσαν λάδι. Από αυτούς ο ένας (φίλος του Γενίτσαρη) συνελήφθη για την απάτη αυτή και καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκιση.
Συννεφιασμένη Κυριακή
Σύμφωνα με προσωπική μαρτυρία του Βασίλη Τσιτσάνη το τραγούδι αυτό εκφράζει τα συναισθήματά του αναφορικά με τα βιώματά του στη διάρκεια της κατοχής στη Θεσσαλονίκη
Του Κυριάκου το γαϊδούρι
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.