Οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από το Αφγανιστάν και η Τουρκία ετοιμάζεται να παίξει σημαντικό ρόλο στη χώρα – Ωστόσο πολλοί Τούρκοι διαφωνούν με τη στρατηγική του Τούρκου προέδρου Ερντογάν.
Η κατάσταση στο Αφγανιστάν, όπως αντιλαμβάνονται πλέον όλοι, είναι δραματική από κάθε δυνατή άποψη: Ειδικοί του ΟΗΕ θεωρούν ότι πάνω από 18 εκατ. άνθρωποι στη χώρα χρειάζονται βοήθεια, και, σε αυτό το πλαίσιο, γίνεται ακόμα πιο έντονα αντιληπτός ο ρόλος και η σημασία του διεθνούς αεροδρομίου της Καμπούλ, θέτοντας την Τουρκία στο επίκεντρο των εξελίξεων.
Όπως σημειώνεται σε σχετικό δημοσίευμα της Deutsche Welle, η Τουρκία είναι παρούσα στο Αφγανιστάν από την αρχή, όταν συμμετείχε στην αρχική ανάπτυξη των δυνάμεων της ISAF (International Security Assistant Force). Κατά καιρούς συμμετείχαν μέχρι και 2.000 Τούρκοι στρατιώτες, και από τον Ιούνιο του 2002 ως τον Φεβρουάριο του 2003 και ξανά από τον Φεβρουάριο ως τον Αύγουστο του 2005, οι διοικητές της αποστολής ήταν Τούρκοι.
Βασικό κομμάτι της αποστολής των τουρκικών δυνάμεων ήταν η ασφάλεια του αεροδρομίου. Συζητήσεις μεταξύ του Τούρκου προέδρου Ερντογάν και του Αμερικανού ομολόγου του, Τζο Μπάιντεν, για τουρκική στρατιωτική υποστήριξη λάμβαναν χώρα από τον Ιούνιο, και το ενδεχόμενο να αναλάβει η Τουρκία την ευθύνη της προστασίας του αεροδρομίου μετά την αποχώρηση των Αμερικανών εξεταζόταν σοβαρά.
Σε αυτό το πλαίσιο, δεν αποτελεί έκπληξη το ότι οι Ταλιμπάν είναι σε συνομιλίες με την Τουρκία και το Κατάρ για την επαναλειτουργία του αεροδρομίου, ωστόσο φαίνεται πως η τουρκική κυβέρνηση σκοπεύει να πάει παραπέρα.
«Πριν οι Ταλιμπάν καταλάβουν την Καμπούλ, η Άγκυρα πίστευε ακόμα πως θα μπορούσε να ορίσει έναν νέο ρόλο για την ίδια στο Αφγανιστάν» λέει ο Κρίστιαν Μπρακέλ, αναλυτής θεμάτων εξωτερικής πολιτικής που ηγείται του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ στη Κωνσταντινούπολη. Αυτό, όπως σημειώνει, συνάδει με τη στρατηγική της Άγκυρας για ολοένα και πιο ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική. Μεταξύ άλλων, ο Μπρακέλ υποδεικνύει τις τουρκικές προσπάθειες για να γίνει η Κωνσταντινούπολη ο χώρος των διαπραγματεύσεων μεταξύ των Ταλιμπάν και της αφγανικής κυβέρνησης την άνοιξη του 2021 (εν τέλει οι Ταλιμπάν ακύρωσαν τη συμμετοχή τους).
Σε κάθε περίπτωση, η διεθνής κοινότητα (περιλαμβανομένων των ΗΠΑ) αναγνωρίζει πως η Τουρκία θα παίξει σημαντικό ρόλο στην περιοχή στο μέλλον. Αυτός ήταν και ο λόγος που ο Γερμανός ΥΠΕΞ, Χάικο Μάας, επισκέφθηκε τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, πρόσφατα. Ο γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, έχει επίσης πει ότι η Τουρκία έχει «ρόλο κλειδί» στο όλο ζήτημα.
Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα της Deutsche Welle, πολλοί Δυτικοί αναλυτές θεωρούν ότι η Τουρκία, ως μουσουλμανική ως επί το πλείστον χώρα, θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο στις συνομιλίες με τους Ταλιμπάν, και αυτός είναι ένας άλλος λόγος για να επιδοκιμάζεται η εμπλοκή της Άγκυρας. Ωστόσο, όπως τονίζεται, αυτό χρειάζεται προσοχή, ειδικά αν ληφθούν υπόψιν οι αντιφατικές δηλώσεις του Σουχεΐλ Σαχίν, εκπροσώπου των Ταλιμπάν.
Μερικές εβδομάδες πριν, μιλώντας στο BBC, o Σαχίν είχε πει ότι «όλες οι ξένες δυνάμεις, οι συμβασιούχοι, οι σύμβουλοι, οι εκπαιδευτές, θα έπρεπε να αποσυρθούν από τη χώρα». Στο τέλος του Αυγούστου, ωστόσο, μιλώντας στο τουρκικό Ahaber, είπε ότι οι Ταλιμπάν θέλουν καλές σχέσεις με την Τουρκία – άλλωστε οι δύο χώρες ήταν «αδελφοί στην πίστη».
Ο Τούρκος πρόεδρος δεν έχασε την ευκαιρία, παίζοντας και αυτός το «χαρτί» της θρησκείας και υποστηρίζοντας πως δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ της πίστης των Ταλιμπάν και της πίστης της Τουρκίας. Αυτό, ωστόσο, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από πολλούς Τούρκους, που έσπευσαν να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους μέσω των social media, όπου εμφανίστηκαν hashtags σαν το #TalibanKardesimDegildir (οι Ταλιμπάν δεν είναι αδελφοί μου), και το #SensinTaliban (Ταλιμπάν είσαι εσύ – απευθυνόμενο στον Τούρκο πρόεδρο). Το μήνυμα από την τουρκική γνώμη, όπως σημειώνεται, ήταν ξεκάθαρο: Η Τουρκία και οι Ταλιμπάν δεν έχουν τίποτα κοινό.
Ωστόσο, παρά τις έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό, φαίνεται πως πολλοί μέσα σε τουρκικούς κυβερνητικούς κύκλους επιδιώκουν ισχυρές σχέσεις με τους Ταλιμπάν. Ένας λόγος για αυτό είναι οι φόβοι της Τουρκίας για ενδεχόμενο νέο κύμα μετανάστευσης από το Αφγανιστάν, με απώτερο προορισμό την ΕΕ, εάν η κατάσταση παραμείνει ασταθής (άλλωστε για αυτό η τουρκική κυβέρνηση έχει σπεύσει να κατασκευάσει τείχος στα σύνορά της με το Ιράν).
Ο Μπρακέλ, ωστόσο, θεωρεί ότι υπάρχει και άλλο κίνητρο: Η Άγκυρα να στοχεύει να αναλάβει ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ της Δύσης και του Αφγανιστάν για να βελτιώσει την εικόνα της σε θέματα εξωτερικής πολιτικής απέναντι στην Ουάσινγκτον και της Βρυξέλλες, η οποία έχει χειροτερέψει πολύ τον τελευταίο καιρό, δεδομένων ζητημάτων όπως η αγορά των S-400 (και η επακόλουθη αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35) και το θέμα της Γενοκτονίας των Αρμενίων.
Με πληροφορίες από Deutsche Welle
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.