Η Ευρώπη για μία ακόμη φορά γίνεται το επίκεντρο της πανδημίας. Καθώς οι χώρες από τη Βαλτική έως τη Μεσόγειο εγκαινιάζουν ήδη σκληρότερα μέτρα εν όψει του χειμώνα, oι ειδικοί αναζητούν τους παράγοντες που οδήγησαν στη νέα έξαρση.
Αντιμέτωπες με νέα περιοριστικά μέτρα, lockdown και περιορισμούς, η μία μετά την άλλη, αρκετές χώρες της «γηραιάς ηπείρου» «ξαναζούν» τις αρχικές μέρες της πανδημίας. Πριν απο λίγες μόλις εβδομάδες, ήταν σαν να μην είχε συμβεί ποτέ η πανδημία.
Στην Κολωνία, το πρωινό της 11ης Νοεμβρίου χιλιάδες άνθρωποι έτρεχαν δίπλα-δίπλα, ένα πολύβουο πλήθος που μετρούσε αντίστροφα για την έναρξη της ετήσιας περιόδου του καρναβαλιού. Στο Παρίσι, τα μπαρ και τα κλαμπ ήταν ανοιχτά μέχρι αργά και έσφυζαν απο κόσμο την Ημέρα της Εκεχειρίας, η οποία γιορτάζεται στις 11 Νοεμβρίου και είναι επίσημη αργία. Και στο Άμστερνταμ ήταν μία συνηθισμένη ημέρα, στις γεμάτες κόσμο καφετέριες γύρω από την πλατεία Leidseplein.
Όμως, αντί να προαναγγέλλουν την έναρξη εορταστικής περιόδου που κορυφώνεται με τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, οι στιγμές αυτές μπορεί να ήταν η τελευταία μεγάλη «αναλαμπή», την ώρα που το τέταρτο κύμα του κορονοϊού σαρώνει την Ευρώπη.
Πολλές ολλανδικές πόλεις έχουν ήδη ακυρώσει τις δημοφιλείς παρελάσεις που, προς μεγάλη χαρά των παιδιών, σηματοδοτούν την ετήσια άφιξη του Sinterklaas το Σαββατοκύριακο, ενώ οι χριστουγεννιάτικες αγορές της Γερμανίας θα μπορούσαν επίσης να ακυρωθούν.
«Δεν μπορεί να φανταστεί κανείς να στέκεται στην αγορά πίνοντας ζεστό κρασί ενώ τα νοσοκομεία είναι γεμάτα και αγωνιούν για τις τελευταίες κλίνες», είπε ο πρωθυπουργός της Σαξονίας, Michael Kretschmer, την περασμένη εβδομάδα, καλώντας την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να προχωρήσει στις δυσάρεστες εξαγγελίες.
Η Ευρώπη δοκιμάζεται πάλι απο την πανδημία
Από σήμερα η Αυστρία επιβάλλει lockdown στους μη εμβολιασμένους πολίτες ενώ δεν αποκλείεται τα μέτρα να επεκταθούν, αν δεν περιοριστεί η πανδημία του κορονοϊού. Το Σάββατο η Ολλανδία έγινε η πρώτη δυτικοευρωπαϊκή χώρα από το καλοκαίρι που επέβαλε μερικό lockdown, το Βερολίνο απαγορεύει τα εστιατόρια της στους μη εμβολιασμένους, ενώ η Γαλλία αγωνίζεται να επιταχύνει την εκστρατεία ανοσοποίησης.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι μολύνσεις από κορονοϊό σε όλη την ευρωπαική επικράτεια αυξήθηκαν κατά 7% και οι θάνατοι κατά 10% την περασμένη εβδομάδα, καθιστώντας τη γηραιά ήπειρο τη μόνη περιοχή στον κόσμο όπου τα κρούσματα και οι θάνατοι αυξάνονται σταθερά.
Σχεδόν τα δύο τρίτα των νέων μολύνσεων –περίπου 1,9 εκατομμύρια– σημειώθηκαν στην Ευρώπη, δήλωσε ο ΠΟΥ, σηματοδοτώντας την έκτη συνεχή εβδομάδα που η εξάπλωση του ιού αυξάνεται σε ολόκληρη την ήπειρο, με αρκετές χώρες να αντιμετωπίζουν τέταρτο ή πέμπτο κύμα.
Με εξαίρεση την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, όπου η κάλυψη των εμβολίων είναι σημαντικά χαμηλότερη, οι εισαγωγές στα νοσοκομεία και οι θάνατοι παραμένουν γενικά σε χαμηλότερα επίπεδα από ό,τι πριν από ένα χρόνο, ενώ οι διαφορές στα προληπτικά μέτρα ανά χώρα, δυσκολεύουν την εξαγωγή γενικών συμπερασμάτων.
Τι φταίει για το νέο κύμα της πανδημίας;
Ωστόσο, οι ειδικοί συμφωνούν ότι ο συνδυασμός χαμηλών ποσοστών εμβολιασμού, μειωμένης ανοσίας μεταξύ των ατόμων που εμβολιάστηκαν νωρίς και ο αυξανόμενος εφησυχασμός για τις μάσκες και την αποστασιοποίηση, καθώς οι κυβερνήσεις χαλάρωσαν τους περιορισμούς το καλοκαίρι είναι η πιο πιθανή αιτία για τη νέα ανησυχητική έξαρση.
«Τα εμβόλια κάνουν αυτό που υποσχέθηκαν: προλαμβάνουν σοβαρές μορφές της νόσου και ιδιαίτερα τη θνησιμότητα. Αλλά είναι το πιο ισχυρό μας πλεονέκτημα μόνο εάν χρησιμοποιηθούν παράλληλα με προληπτικά μέτρα» επισημαίνει ο Χανς Κλούγκε, περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη.
Το ποσοστό εμβολιασμού στη γηραιά ήπειρο είναι υψηλότερο στη νότια Ευρώπη, με την Πορτογαλία, τη Μάλτα και την Ισπανία να έχουν κάνει και τις δύο δόσεις στο 80% του πληθυσμού τους και την Ιταλία να ακολουθεί με 73%, σύμφωνα με στοιχεία του OurWorldInData.
Ο μέσος όρος των νέων ημερήσιων μολύνσεων είναι χαμηλότερος σε αυτές τις χώρες, αλλά αυξάνονται και σε θύλακες όπου η απορρόφηση εμβολίων είναι χαμηλή.
Η Τεργέστη, η οποία τον περασμένο μήνα βίωσε μεγάλες διαμαρτυρίες ενάντια στο «πράσινο πάσο» της Ιταλίας – το πιο σκληρό της Ευρώπης, που απαιτεί από τους εργαζόμενους να επιδείξουν αποδείξεις εμβολιασμού, ανοσίας ή πρόσφατο αρνητικό τεστ για πρόσβαση στον χώρο εργασίας τους – έχει καθημερινά υπερδιπλάσια κρούσματα.
«Επιστρέψαμε στις σκοτεινές μέρες της πανδημίας», δήλωσε ο επικεφαλής μιας μονάδας εντατικής θεραπείας της πόλης μετά από μια έκρηξη στις εισαγωγές στα νοσοκομεία. Το 90% ήταν ανεμβολίαστοι.
Όμως, η Ολλανδία, η Γαλλία και η Γερμανία, όπου η κάλυψη των εμβολίων είναι μόνο μερικές ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη, αντιμετωπίζουν επίσης αύξηση των λοιμώξεων, γεγονός που δείχνει την πρόκληση ακόμη και για τις κυβερνήσεις με σχετικά υψηλά ποσοστά αποδοχής.
Η επιστροφή των lockdown
Στην Αυστρία από σήμερα και ως την 24η Νοεμβρίου (σε πρώτη φάση) οι μη εμβολιασμένοι θα μπορούν να κυκλοφορούν μόνο προκειμένου να μεταβούν στην εργασία τους, να αγοράσουν είδη πρώτης ανάγκης, να αθληθούν, να λάβουν ιατρική βοήθεια ή –φυσικά– για να εμβολιαστούν.
Η Ολλανδία, η οποία έχει εμβολιάσει πλήρως το 73% του πληθυσμού της, μπήκε σε μερικό lockdown τριών εβδομάδων το Σάββατο, κλείνοντας μπαρ, εστιατόρια και καταστήματα πρώτης ανάγκης από τις 8 μ.μ., όπως επίσης και τα μη απαραίτητα καταστήματα και υπηρεσίες από τις 6 μ.μ. και περιορίζοντας τις συγκεντρώσεις στο σπίτι σε τέσσερις επισκέπτες.
Η χώρα, η οποία χαλάρωσε τους περισσότερους περιορισμούς κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, κατέγραψε κατά μέσο όρο επτά ημερών 609 ανά εκατομμύριο νέες μολύνσεις αυτή την εβδομάδα, ωθώντας την κυβέρνηση να υπαναχωρήσει από την αρχική της δέσμευσή να άρει όλους τους περιορισμούς μέχρι το τέλος του έτους.
Σχεδόν το 69% του πληθυσμού είναι επίσης πλήρως εμβολιασμένο στη Γαλλία, σύμφωνα με το OurWorldInData. Απαιτείται δελτίο υγείας που να δείχνει απόδειξη εμβολιασμού, νόσηση ή αρνητικό τεστ για την είσοδο σε καταστήματα, μπαρ και εστιατόρια, επιβίβαση σε αεροπλάνο ή τρένο μεγάλων αποστάσεων από το καλοκαίρι και οι μάσκες παραμένουν υποχρεωτικές σε εσωτερικούς δημόσιους χώρους .
Τα νέα κρούσματα ωστόσο ανεβαίνουν σε διψήφια ποσοστά κάθε εβδομάδα εδώ και ένα μήνα. «Αυτό που βιώνουμε στη Γαλλία μοιάζει ξεκάθαρα σαν την αρχή ενός πέμπτου κύματος», είπε ο υπουργός Υγείας, Ολιβιέ Βεράν, την περασμένη εβδομάδα, καθώς ο μέσος όρος των νέων κρουσμάτων ανεβαίνει σταθερά .
Ο Εμανουέλ Μακρόν είπε ότι από την 1η Δεκεμβρίου, οι άνω των 65 ετών και οι ευπαθείς ομάδες που δεν εχουν κάνει την τρίτη δόση δεν θα δικαιούνται πλέον υγειονομικό πάσο και η αναμνηστική δόση θα επεκταθεί σε άτομα άνω των 50 ετών .
Η Γερμανία, όπου το 66,5% του πληθυσμού είναι πλήρως εμβολιασμένο, βρίσκεται στο κατώφλι ενός τέταρτου κύματος που θα μπορούσε να είναι το πιο σοβαρό μέχρι τώρα, καταγράφοντας τα υψηλότερα καθημερινά ποσοστά μόλυνσης των τελευταίων δύο ετών.
Ο επικεφαλής της γερμανικής υπηρεσίας ελέγχου ασθενειών προειδοποίησε ότι οι μονάδες εντατικής θεραπείας αντιμετωπίζουν μια άνευ προηγουμένου πίεση, λέγοντας ότι η χώρα βρίσκεται «πέντε λεπτά πριν τα μεσάνυχτα», ενώ τα κράτη που έχουν πληγεί περισσότερο σκέφτονται τα lockdown.
Από τη Δευτέρα, στο Βερολίνο, μόνο άτομα που έχουν εμβολιαστεί ή έχουν αναρρώσει πρόσφατα θα επιτρέπεται να επισκέπτονται εστιατόρια, κινηματογράφους και κομμωτήρια. Ο ομοσπονδιακός υπουργός Υγείας, Γιενς Σπαν, πρότεινε την Παρασκευή παρόμοιους κανόνες για την είσοδο σε δημόσιες εκδηλώσεις.
Η γερμανόφωνη Αυστρία, η Ελβετία και η Γερμανία έχουν τα υψηλότερα ποσοστά μη εμβολιασμένων στη Δυτική Ευρώπη, αν και οι συγκεκριμένοι λόγοι πίσω από τον δισταγμό των ανθρώπων να εμβολιαστούν είναι δύσκολο να εντοπιστούν.
Σε σύγκριση με χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ιταλία ή η Ισπανία, και οι τρεις έχουν βιώσει σχετικά ήπια κύματα μέχρι στιγμής, γεγονός που ίσως κάνει πολλούς να υποτιμήσουν πόσο θανατηφόρος μπορεί να είναι ο ιός. Επίσης, αποδέχονται , ακόμη και υποστηρικτικά, την «εναλλακτική ιατρική»: στη Γερμανία, για παράδειγμα, τα ομοιοπαθητικά φάρμακα μπορούν να αγοραστούν στα φαρμακεία και καλύπτονται από πολλά ταμεία ασφάλισης.
Οι «πολιτικές ρίζες» του προβλήματος
Στην πρώην ανατολική Γερμανία, η Σαξονία, η Θουριγγία, το Βραδεμβούργο και η Σαξονία-Άνχαλτ βρίσκονται επί του παρόντος στο κάτω μέρος του εθνικού χάρτη εμβολιασμού κατά της Covid-19.
Ο ειδικός επίτροπος της κυβέρνησης για την ανατολική Γερμανία, Marco Wanderwitz, θεωρεί ότι η αντίσταση στα εμβόλια μπορεί να έχει πολιτική διάσταση στην περιοχή καταγωγής του, τη Σαξονία, ένα προπύργιο της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία. «Υπάρχει σαφής σχέση μεταξύ της υποστήριξης για το AfD και της απόρριψης των εμβολίων» λέει.
Στην Αυστρία, το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας (FPÖ) έχει επίσης υποστηρίξει τους μη εμβολιασμένους. Στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, εν τω μεταξύ, τα κατάλοιπα από την κομμουνιστική διακυβέρνηση μόλις πριν από 30 χρόνια, η φτώχεια, η κακή εκπαίδευση και η παραπληροφόρηση συνδυάζονται με μια εδραιωμένη δυσπιστία προς την κυβέρνηση και τους κρατικούς θεσμούς για να δημιουργήσουν τα χαμηλότερα επίπεδα εμβολιασμού στην Ευρώπη.
Ως αποτέλεσμα, εννέα χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης καταγράφουν επί του παρόντος τα 10 υψηλότερα ημερήσια ποσοστά θανάτων από κορονοιό στην ΕΕ . Η Ρουμανία και η Βουλγαρία έχουν τα υψηλότερα ημερήσια ποσοστά θνησιμότητας του μπλοκ, περίπου 22 ανά εκατομμύριο – περισσότερα από 30 φορές τα ποσοστά στη Γαλλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία.
Παρά τις άφθονες προμήθειες εμβολίων, οι δύο χώρες έχουν εμβολιάσει πλήρως το χαμηλότερο ποσοστό πληθυσμού στην ΕΕ των 27: μόλις το 34,5% των κατοίκων της Ρουμανίας έχουν λάβει δύο εμβόλια και το 23,04% των κατοίκων της Βουλγαρίας. Και οι δύο έχουν πρόσφατα επιβάλει αυστηρότερους περιορισμούς, ενώ η Λετονία, μια άλλη χώρα με χαμηλό εμβολιασμό, επέβαλε lockdown τεσσάρων εβδομάδων ήδη από τα μέσα Οκτωβρίου. Τσεχία , Σλοβακία και Ρωσία τέλος έχουν επίσης αυστηροποιήσει τα μέτρα.
Μπορούν να αποφευχθούν τα πανεθνικά lockdown;
Στη Δυτική Ευρώπη, το ερώτημα τώρα είναι εάν οι χώρες μπορούν να περιορίσουν αυτό το τελευταίο κύμα χωρίς να χρειάζεται να καταφύγουν σε πλήρη lockdown.
Οι ειδικοί λένε ότι η απάντηση είναι πιθανότατα ναι – μέτρα όπως ο εμβολιασμός, η απόσταση, οι μάσκες και οι εντολές για αυξημένη προσοχή σε εσωτερικούς χώρους θα είναι ζωτικής σημασίας. «Εάν λείπει ένα από αυτά τα πράγματα, θα δούμε καταστάσεις όπως αυτές που βλέπουμε τώρα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες», δήλωσε η Antonella Viola, καθηγήτρια ανοσολογίας στο ιταλικό Πανεπιστήμιο της Πάντοβας.
Ο Χανς Κλούγκε είπε την περασμένη εβδομάδα ότι οι αρχές πρέπει να επιταχύνουν την κυκλοφορία εμβολίων, συμπεριλαμβανομένων των αναμνηστικών εμβολίων για ομάδες υψηλού κινδύνου και τις δόσεις για τους εφήβους.
«Οι περισσότεροι άνθρωποι που νοσηλεύονται και πεθαίνουν από Covid-19 σήμερα δεν είναι πλήρως εμβολιασμένοι», είπε. Ωστόσο, τα μέτρα για τη δημόσια υγεία και τα κοινωνικά μέτρα ήταν εξίσου ζωτικής σημασίας, είπε, προσθέτοντας ότι ο ΠΟΥ εκτιμά ότι το 95% της καθολικής χρήσης μάσκας στην Ευρώπη θα μπορούσε να σώσει σχεδόν 200.000 ζωές.
Αν εφαρμόζουμε «σωστά και με συνέπεια», τα προληπτικά μέτρα «θα συνεχίσουμε τη ζωή μας και όχι το αντίθετο», είπε ο Κλούγκε «Τα προληπτικά μέτρα δεν στερούν την ελευθερία από τους ανθρώπους, την διασφαλίζουν».
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.