Για τη μελέτη, οι ερευνητές ανέλυσαν 2.796.982 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις SARS-CoV-2 στη Νότια Αφρική. Όλες οι πρώτες μολύνσεις είχαν εμφανιστεί τουλάχιστον 90 ημέρες πριν από τις 27 Νοεμβρίου 2021, όταν δηλαδή η Όμικρον κατεγράφη. Οι ερευνητές εντόπισαν πρωτογενείς λοιμώξεις και υποψιάζονταν επαναλοιμώξεις. Θεώρησαν ότι όποιος βρέθηκε θετικός ξανά περισσότερες από 90 ημέρες μετά το πρώτο θετικό τεστ είχε επαναμόλυνση με SARS-CoV-2. Η ομάδα ανέλυσε εάν υπήρχαν ή όχι διαφορές στον κίνδυνο επαναμόλυνσης κατά το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο κύμα. Στο δεύτερο κύμα κυριαρχούσε η παραλλαγή Beta, στο τρίτο κύμα κυριαρχούσε η παραλλαγή Delta και οι ειδικοί υποθέτουν ότι η παραλλαγή Omicron κυριαρχεί στις επαναμολύνσεις από τον Νοέμβριο του 2021. Ο υψηλότερος σχετικός κίνδυνος επαναμόλυνσης μεταξύ του πληθυσμού σε οποιοδήποτε κύμα χαρακτηρίστικε ως ένδειξη διαφυγής του ιού από το ανοσοποιητικό σύστημα. Ανοσολογική διαφυγή σημαίνει ότι ο ιός μπορεί να αποφύγει την ανοσία που αποκτάται είτε μέσω μόλυνσης είτε μέσω εμβολιασμού. Από το δείγμα, 35.670 άτομα (1,3%) είχαν δύο επιβεβαιωμένες λοιμώξεις SARS-CoV-2. Υπήρξαν αιχμές επαναμόλυνσης τον Ιανουάριο και τον Ιούλιο του 2021, που αντιστοιχούσαν με την αιχμή των κυμάτων δύο και τρία στη Νότια Αφρική, μαζί με μια απότομη αύξηση των επαναμολύνσεων τον Νοέμβριο του 2021, που αντιστοιχούσε με τον εντοπισμό της παραλλαγής Omicron. Οι ερευνητές προτείνουν ότι αυτό σημαίνει ότι η Omicron μπορεί να αποφύγει την προηγούμενη ανοσία. Ζητούν ωστόσο μελέτες in vitro προκειμένου να ελέγξουν τις αξιολογήσεις τους. Ο Δρ. Chris Coleman — επίκουρος καθηγητής ανοσολογίας λοιμώξεων στο Πανεπιστήμιο του Nottingham στο Ηνωμένο Βασίλειο — δήλωσε: «Αυτό είναι ένα σαφές σημάδι ότι η νέα παραλλαγή ξεφεύγει από τις ανοσολογικές απαντήσεις, καθώς αποφεύγει τη «φυσική» απόκριση — η οποία μπορεί να είναι πιο περίπλοκη από την απόκριση που προκαλείται από το εμβόλιο».
Συνέπειες των ευρημάτων
Αυτά τα ευρήματα μπορεί να έχουν επιπτώσεις στον σχεδιασμό της δημόσιας υγείας. Για παράδειγμα, εάν η παραλλαγή Omicron είναι πιο μεταδοτική και μπορεί να αποφύγει την ανοσία, η πιθανότητα εξάπλωσης είναι τεράστια. Οι συγγραφείς διερωτώνται εάν η ανοσολογική απόδραση σημαίνει ότι οι άνθρωποι προστατεύονται λιγότερο από τη σοβαρή λοίμωξη COVID-19. Οι ειδικοί έχουν σημειώσει ότι οι περισσότερες λοιμώξεις από την Omicron έχουν, μέχρι στιγμής, οδηγήσει σε ήπια μόνο συμπτώματα και δεν έχουν καταγραφεί ακόμη θάνατοι. Ωστόσο, η ικανότητα της Omicron να επαναμολύνει είναι ανησυχητική.
Ο Δρ Arturo Casadeval, Ph.D. — πρόεδρος του Τμήματος Μοριακής Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας στο Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health στη Βαλτιμόρη — τόνισε αυτή την ανησυχία. Όπως δήλωσε: «Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η Omicron έχει αλλάξει τόσο πολύ σε σχέση με τις άλλες παραλλαγές που η προηγούμενη ανοσία COVID-19 δεν είναι τόσο προστατευτική. Αυτό το εύρημα είναι πολύ ανησυχητικό γιατί υπονοεί ότι η όποια ανοσία είχε δημιουργηθεί από τον προηγούμενη COVID-19 δεν επαρκεί για την προστασία από την Omicron».
Πόσο αποτελεσματικά είναι τα εμβόλια;
Οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι η μελέτη τους δεν μπορεί να απαντήσει στο ερώτημα εάν τα τρέχοντα εμβόλια θα είναι ή όχι αποτελεσματικά κατά της Omicron. Την εποχή της μελέτης, τα επίπεδα εμβολιασμού στη Νότια Αφρική ήταν πολύ χαμηλά. Ωστόσο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι – όπως και με άλλες παραλλαγές – ακόμα κι αν τα εμβόλια δεν αποτρέπουν τη μόλυνση, θα πρέπει να αποτρέψουν τη σοβαρή νόσο COVID-19 από την Omicron. Μια βασική ερώτηση, φυσικά, είναι εάν ο αυξημένος κίνδυνος επαναμόλυνσης με την Omicron ισχύει και για τα εμβολιασμένα άτομα και ποιες θα είναι τότε οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία; Ο Δρ Casadeval τόνισε: «Αυτά τα ευρήματα εντείνουν την ανησυχία ότι το ίδιο [ανοσολογική απόδραση] μπορεί να συμβεί και σε όσους έχουν εμβολιαστεί. Η Omicron αποδεικνύεται ως μια πολύ επικίνδυνη νέα παραλλαγή με τη δυνατότητα να καθυστερήσει μέρος της προόδου που έχουμε σημειώσει κατά της COVID-19.» Έτσι, μέχρι να έχουμε περισσότερα δεδομένα για την Omicron, οι ειδικοί είναι ξεκάθαροι ότι προτεραιότητα είναι να εμβολιαστούν όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι.