Η κλιμάκωση της έντασης μεταξύ της Μόσχας και της Δύσης γύρω απο την Ουκρανία και το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων κατά της Ρωσίας δημιουργούν φόβους ότι οι προμήθειες βασικών εμπορευμάτων που παράγονται και εξάγονται από ρωσικές εταιρείες θα πληγούν
Τήν ώρα που τουλάχιστον 150.000 Ρώσοι στρατιώτες κυκλώνουν τα σύνορα της Ουκρανίας και οι ΗΠΑ προειδοποιούν ότι η ρωσική εισβολή είναι προ των πυλών, οι επιπτώσεις μίας γενικευμένης σύρραξης θα ήταν παγκόσμιες.
«Εάν η Ρωσία αποφασίσει να εισβάλει, αυτό θα έχει συνέπειες και εδώ στο εσωτερικό. Όμως ο αμερικανικός λαός κατανοεί ότι η υπεράσπιση της δημοκρατίας και της ελευθερίας δεν ήταν ποτέ χωρίς κόστος», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν.
Οι παγκόσμιοι ηγέτες συνεχίζουν τις διπλωματικές συνομιλίες αυτή την εβδομάδα σε μια προσπάθεια υψηλού διακυβεύματος να αποφύγουν τον πόλεμο, οι συνθήκες που επικρατούν στην ανατολική Ουκρανία ωστόσο μαρτυρούν την έναρξη σύγκρουσης
Το φάσμα των κυρώσεων
Πέρα απο το ανθρώπινο κόστος, η πιθανότητα εισβολής έχει εγείρει το φάσμα των συνεπειών —κυρώσεις, αντίποινα, ζητήματα εφοδιασμού ενέργειας, αύξηση της προσφυγικής ροής— που θα γίνουν αισθητές πολύ πέρα από τα σύνορα της Ουκρανίας.
Οι ΗΠΑ έχουν υποσχεθεί αυστηρές κυρώσεις σε περίπτωση εισβολής της Ρωσίας — και η Ρωσία σε μία τέτοια περίπτωση θα μπορούσε να ανταποδώσει. Αυτές οι κυρώσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν περιορισμούς σε μεγάλες ρωσικές τράπεζες που θα επηρέαζαν δραματικά την ικανότητα της Ρωσίας να διεξάγει διεθνείς συναλλαγές. Οι αυστηρές κυρώσεις των ΗΠΑ θα μπορούσαν να αυξήσουν τις τιμές για τους Ρώσους ή να προκαλέσουν κατάρρευση του νομίσματος ή των αγορών της Ρωσίας.
Οι ΗΠΑ δεν βασίζονται πολύ στο εμπόριο με τη Ρωσία, η Ευρώπη ωστόσο θα επηρεαζόταν πιο άμεσα. «Η αρχή των κυρώσεων είναι να πληγώσεις τον άλλον περισσότερο από ό,τι βλάπτεις τα δικά σου συμφέροντα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν παράπλευρες ζημιές», εξηγδούν ειδικοί από την International Capital Strategies.
Οι τιμές της ενέργειας θα εκτιναχθούν στα ύψη
Η Ρωσία είναι σημαντικός εξαγωγέας πετρελαίου και φυσικού αερίου, ειδικά στην Ευρώπη. Ως αποτέλεσμα, οι αξιωματούχοι φέρεται να αποφεύγουν τις αυστηρές κυρώσεις στις ρωσικές εξαγωγές ενέργειας.
Υπάρχουν όμως και άλλοι τρόποι που θα μπορούσε να διαταραχθεί η αγορά ενέργειας. Σχεδόν το 40% του φυσικού αερίου που χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Ένωση προέρχεται από τη Ρωσία. Ο πρόεδρος Μπάιντεν είπε ότι ο αγωγός Nord Stream 2 που δεν έχει ακόμη λειτουργήσει δεν θα προχωρήσει σε περίπτωση που η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία. Καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν κάνει μεγαλύτερες εισαγωγές από τη Γερμανία, βασικό σύμμαχο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η Ρωσία θα μπορούσε να επιλέξει να διακόψει ή να περιορίσει τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου προς την Ευρώπη ως αντίποινα για τις κυρώσεις. Ακόμα κι αν η Ρωσία επιλέξει να μην περιορίσει τις εξαγωγές, οι προμήθειες θα μπορούσαν να επηρεαστούν από μια σύγκρουση στην Ουκρανία, επειδή πολλοί αγωγοί διασχίζουν τη χώρα, μεταφέροντας φυσικό αέριο από τη Ρωσία στην Ευρώπη. Θα μπορούσαν απλώς να είναι θύματα μιας στρατιωτικής εισβολής, λένε οι αναλυτές.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, εάν περιοριστεί ο εφοδιασμός φυσικού αερίου της Ευρώπης, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει περαιτέρω αύξηση των τιμών της ενέργειας —που έχουν ήδη εκτοξευθεί στα ύψη. Οι ΗΠΑ εισάγουν σχετικά λίγο πετρέλαιο από τη Ρωσία, οι τιμές του πετρελαίου ωστόσο καθορίζονται από την παγκόσμια αγορά, πράγμα που σημαίνει ότι οι τοπικές τιμές θα μπορούσαν να αυξηθούν. Ο Μπάιντεν υποσχέθηκε να συνεργαστεί με το Κογκρέσο για να αντιμετωπίσει «τον αντίκτυπο των τιμών».
Άλλες βιομηχανίες, από τα τρόφιμα μέχρι τα αυτοκίνητα, μπορεί επίσης να πληγούν
Η Ρωσία είναι ένας σημαντικός εξαγωγέας ορυκτών σπάνιων γαιών και βαρέων μετάλλων — όπως το τιτάνιο που χρησιμοποιείται στα αεροπλάνα. Η Ρωσία προμηθεύει περίπου το ένα τρίτο του παγκοσμίου παλλάδιου, ένα σπάνιο μέταλλο που χρησιμοποιείται στους καταλύτες, και η τιμή του έχει εκτοξευθεί στα ύψη τις τελευταίες εβδομάδες λόγω των φόβων για σύγκρουση.
Μία γενικευμένη σύγκρουση στην Ουκρανία θα διαταράξει και τις ουκρανικές βιομηχανίες. Η Ουκρανία είναι μια σημαντική πηγή νέον, το οποίο χρησιμοποιείται στην κατασκευή ημιαγωγών.
Ως αποτέλεσμα, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει διάφορους τομείς να προετοιμαστούν για διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας, από τη βιομηχανία ημιαγωγών που υπέφερε ήδη και λόγω της πανδημίας μέχρι την αεροδιαστημική.
Λιπάσματα παράγονται επίσης σε μεγάλες ποσότητες τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Ρωσία. Οι διαταραχές σε αυτές τις εξαγωγές θα επηρέαζαν κυρίως τη γεωργία στην Ευρώπη, αλλά οι τιμές των τροφίμων σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν να αυξηθούν ως αποτέλεσμα.
Το σοκ στη διεθνή σταθερότητα θα μπορούσε να πλήξει τις παγκόσμιες αγορές
Πέρα από τις κυρώσεις και τα αντίποινα, οι παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές πιθανότατα θα επηρεάζονταν αρνητικά σε περίπτωση μίας στρατιωτικςή εισβολής μεγάλης κλίμακας που δεν έχει συμβεί από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Οι αγορές ουσιαστικά δεν είναι προετοιμασμένες για έναν πόλεμο ξηράς στην Ευρώπη τον 21ο αιώνα», λένε οι ειδικοί. Η χρηματιστηριακή αγορά ήταν ήδη ασυνήθιστα ασταθής τις τελευταίες εβδομάδες, λόγω του πληθωρισμού, των πιθανών κινήσεων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και της πιθανής σύγκρουσης στην Ουκρανία.
«Βρισκόμαστε δυνητικά σε ένα σημείο όπου όχι μόνο εξετάζουμε την ενδεχόμενη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις κυρώσεις και τα αντίμετρα, αλλά εξετάζουμε επίσης την άνοδο της Κίνας που δεν συμφωνεί απαραίτητα με την αμερικανική προοπτική για τον κόσμο ούτως ή άλλως» λέει ο Νταγκ Ρέντικερ του International Capital Strategies.
Ανατρεπτικές επιθέσεις στον κυβερνοχώρο
Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο η Ρωσία θα μπορούσε να απαντήσει στις Η.Π.Α και τη Δύση είναι μέσω κυβερνοεπιθέσεων και εκστρατειών επιρροής.
Διάφορες ομοσπονδιακές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένου του Υπουργείου Οικονομικών και του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας, έχουν προειδοποιήσει για πιθανές επιθέσεις στον κυβερνοχώρο σε στόχους όπως μεγάλες τράπεζες και φορείς εκμετάλλευσης δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, αξιωματούχοι της κυβερνοασφάλειας στις ΗΠΑ πραγματοποίησαν μια επιτραπέζια άσκηση για να διασφαλίσουν ότι οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες είναι προετοιμασμένες για πιθανά ρωσικά αντίποινα, ανέφερε η Washington Post.
«Προειδοποιούν τους πάντες για τις πολύ συγκεκριμένες τακτικές της Ρωσίας σχετικά με την πιθανότητα επιθέσεων σε κρίσιμες υποδομές», δήλωσε στο δίκτυο NPR η Κατερίνα Σέντοβα, ερευνήτρια στο Κέντρο Ασφάλειας και Αναδυόμενης Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Τζορτζτάουν.
Οι ρωσικές επιθέσεις στον κυβερνοχώρο έχουν στοχοποιήσει ανελέητα την Ουκρανία τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων στο ηλεκτρικό δίκτυο της πρωτεύουσας του Κιέβου το 2015 και το 2016. Ωστόσο, μια μεγάλη κλιμάκωση θα μπορούσε να στρέψει την εστίαση της Μόσχας σε άλλους στόχους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς οι μεγάλες κυβερνοεπιθέσεις θα μπορούσαν να διαταράξουν τις ΗΠΑ είναι η επίθεση στην εταιρεία λογισμικού πληροφορικής SolarWinds και μια επίθεση που έκλεισε τον αγωγό Colonial για έξι ημέρες. Η κυβέρνηση Μπάιντεν είπε ότι «δεν πιστεύει ότι η ρωσική κυβέρνηση εμπλέκεται» στην επίθεση στον αγωγό.
Τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, τα νοσοκομεία και οι τοπικές κυβερνήσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν δυνητικούς στόχους. Προς το παρόν οι ειδικοί ανησυχούν περισσότερο για πιο λεπτές επιθέσεις – όπως εκστρατείες επιρροής που στοχεύουν να σπείρουν διχόνοια μεταξύ των ΗΠΑ και των συμμάχων τους και να πλήξουν το ενιαίο μέτωπο της Δύσης.
Η εισβολή θα πυροδοτούσε προσφυγική κρίση
Μια γενικευμένη ρωσική εισβολή θα μπορούσε να οδηγήσει 1 έως 5 εκατομμύρια πρόσφυγες να εγκαταλείψουν την Ουκρανία, προειδοποιούν Αμερικανοί αξιωματούχοι και οργανώσεις αρωγής.
«Θα είναι μια ανθρωπιστική καταστροφή σε ολόκληρη την ήπειρο με εκατομμύρια πρόσφυγες να αναζητούν προστασία σε γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες», δήλωσε τον περασμένο μήνα σε δήλωσή της η Agnès Callamard, γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.
Η Πολωνία, η οποία μοιράζεται σύνορα με την Ουκρανία και φιλοξενεί ήδη περισσότερους από ένα εκατομμύριο Ουκρανούς, πιθανότατα θα δεχθεί τους περισσότερους πρόσφυγες. Ο Πολωνός υπουργός Εσωτερικών Μαριούς Καμίνσκι δήλωσε πρόσφατα ότι η χώρα του προετοιμάζεται για μια «εισροή προσφύγων» από την Ουκρανία.
Ο στρατός των ΗΠΑ λέει ότι οι χιλιάδες στρατιώτες που αναπτύχθηκαν στην Πολωνία αυτόν τον μήνα είναι έτοιμοι να βοηθήσουν σε μια μεγάλης κλίμακας εκκένωση. «Η βοήθεια για τη ροή εκκένωσης είναι κάτι που θα μπορούσαμε να κάνουμε. Θα συνεργαστούμε με τις πολωνικές αρχές» δήλωσε αυτή την εβδομάδα ο εκπρόσωπος του υπουργείου Άμυνας Τζον Κίρμπι.
Σε μία μεγαλύτερη κλίμακα, μια προσφυγική κρίση δεν θα περιοριστεί στην Ευρώπη – οι ΗΠΑ πιθανότατα θα δεχθούν πολλούς αιτούντες άσυλο, σε περίπτωση γενικευμένης ανάφλεξης στην Ουκρανία.
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.