Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κορυφής στις 24 και 25 Μαρτίου θα συζητήσει για τις σταθερά υψηλές τιμές της ενέργειας και τον αντίκτυπό τους στους πολίτες και τις επιχειρήσεις, στο πλαίσιο μάλιστα της ρωσικής επίθεσης κατά της Ουκρανίας.
Επίσης, θα συνεχίσει τη συζήτηση σχετικά με τον τρόπο οικοδόμησης μιας πιο ισχυρής οικονομικής βάσης, όπως ορίζει η διακήρυξη των Βερσαλλιών, ιδίως με τη μείωση των στρατηγικών εξαρτήσεων σε ευαίσθητους τομείς όπως οι κρίσιμες πρώτες ύλες, οι ημιαγωγοί, η υγεία, ο ψηφιακός τομέας και τα τρόφιμα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα εξετάσει τρόπους περαιτέρω ενίσχυσης της ενιαίας αγοράς ώστε να επιταχυνθούν η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, καθώς και τρόπους ενίσχυσης της ανθεκτικότητας της οικονομίας της ΕΕ. Ακόμη, θα κληθεί να προσυπογράψει τους τομείς πολιτικής που συνιστούν προτεραιότητα για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 2022.
Πρέπει να σημειωθεί πως σε μια εποχή εξόδου από την πανδημία, εν μέσω ενεργειακής κρίσης και πολεμικής σύρραξης η υιοθέτηση αξιόπιστων και αποτελεσματικών δημοσιονομικών πολιτικών με στόχο τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών κρίνεται περισσότερο απαραίτητη, ειδικά για τις χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος που καθίστανται πιο ευάλωτες σε πιθανές αρνητικές οικονομικές διαταραχές.
Ωστόσο, στο πλαίσιο της διαβούλευσης στην ΕΕ για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων θα πρέπει να ληφθούν υπόψη η τρέχουσα οικονομική πραγματικότητα και τα λάθη σχεδιασμού και εφαρμογής του υφιστάμενου δημοσιονομικού πλαισίου, όπως διαφάνηκαν πριν από την πανδημία.
Ένα καλά σχεδιασμένο δημοσιονομικό πλαίσιο θα πρέπει να επιτυγχάνει μεσοπρόθεσμα την κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στην ανάγκη σταθεροποίησης του οικονομικού κύκλου και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών.
Προς αυτό το σκοπό, θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε δύο κύρια χαρακτηριστικά, ήτοι ένα δημοσιονομικό στόχο, που θα καθορίζει το μεσομακροπρόθεσμο σχεδιασμό της δημοσιονομικής πολιτικής και ένα λειτουργικό δημοσιονομικό κανόνα, ως μέσο επίτευξης αυτού του στόχου.
Στην τρέχουσα συγκυρία, η σημαντική αύξηση του δημόσιου χρέους στην ευρωζώνη καθιστά τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς του πρωτεύοντα στόχο δημοσιονομικής πολιτικής, ενώ ως εργαλείο επίτευξης του στόχου αυτού προκρίνεται ο έλεγχος του ρυθμού αύξησης των δημόσιων δαπανών. Η υιοθέτηση μεσοπρόθεσμης αντικυκλικής δημοσιονομικής πολιτικής, που προβλέπει περιστολή σε περιόδους ανάπτυξης και επέκταση σε περιόδους ύφεσης, κρίνεται απαραίτητη για την επίτευξη του ανωτέρω στόχου.
Στο παρελθόν, οι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας δεν απέτρεψαν υπερκυκλικές πολιτικές. Αποτέλεσμα ήταν η επιδείνωση της δυναμικής του χρέους, καθώς η υφεσιακή επίπτωση της υπερβολικά συσταλτικής δημοσιονομικής πολιτικής σε περιόδους κρίσης ουσιαστικά ακύρωσε μέρος της θετικής συμβολής του περιορισμού των ελλειμμάτων. Αντίστοιχα, η δημιουργία πρωτογενών ελλειμμάτων σε περιόδους υψηλής ανάπτυξης ακύρωσε μέρος της θετικής συμβολής της ανάπτυξης στη δυναμική του χρέους. Η αρχή της αντικυκλικότητας της δημοσιονομικής πολιτικής είναι σημαντική ιδιαίτερα για τις υπερχρεωμένες χώρες της ΕΕ, όπως η Ελλάδα, καθώς εγγυάται μια βιώσιμη πτωτική πορεία του δημόσιου χρέους.
Η εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων του χρέους στην περίοδο μετά την πανδημία πιθανόν να απαιτούσε μια μεγάλη υπερκυκλική δημοσιονομική προσαρμογή για κάποιες χώρες, με αυτοαναιρούμενα αποτελέσματα, καθώς θα επιβάρυνε την αναπτυξιακή τους δυναμική.