Πρόκειται για τη χειρότερη κλιμάκωση των τουρκικών διεκδικήσεων από τα γεγονότα στην Κύπρο και μετά
«Φωτιά» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις βάζει μέρα με τη μέρα η Άγκυρα, με εμπρηστικές δηλώσεις αξιωματούχων του Ερντογάν να αμφισβητούν ξεκάθαρα τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδα και βάζοντας στο «μάτι» τα νησιά του Aνατολικού Αιγαίου, από την Θάσο μέχρι τη Σάμο, ακόμη και τα Δωδεκάνησα.
«Πρόκειται για τη χειρότερη κλιμάκωση των τουρκικών διεκδικήσεων από τα γεγονότα στην Κύπρο και μετά», τόνισε χαρακτηριστικά, τόνισε ο διεθνολόγος Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση ανησυχητική.
Όπως δήλωσε ο καθηγητής, εδώ και σχεδόν μισό αιώνα η Τουρκία δεν είχε αμφισβητήσει την κυριότητα ενός τόσο μεγάλου ελληνικού εδάφους, ενώ υπογράμμισε πως η Ελλάδα έχει λάβει τα μέτρα της για να υπερασπιστεί τον εαυτό της.
«Νομίζω ότι η διεκδίκηση της Τουρκίας δεν θα αποτελέσει ένα νομικό θέμα, διότι ξέρει πολύ καλά ότι σε επίπεδο διεθνούς δικαίου δεν στέκει. Η Τουρκία ελπίζει ότι η Ελλάδα θα θορυβηθεί και θα φοβηθεί και προκειμένου να μη μπει σε κίνδυνο η κυριαρχία των νησιών ότι θα μπει στο γνωστό ανατολίτικο παζάρι και θα κάνει παραχωρήσεις σε θέματα θαλασσίων ζωνών», ήταν η εκτίμηση του κ. Δεσποτόπουλου.
Χαρακτηριστικό των παράλογων και παράνομων τουρκικών αιτιάσεων είναι και οι δηλώσεις του Τούρκου ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου ο οποίος παίρνοντας την «σκυτάλη» από τον Ερντογάν ανέφερε με περισσό θράσος πως «τα έδωσαν (σ.σ. τα νησιά) στην Ελλάδα με τη Συνθήκη της Λωζάνης και τα άλλα τα νησιά οι Ιταλοί τα έδωσαν στην Ελλάδα το 1947 με την συνθήκη των Παρισίων. Και στις δύο συνθήκες υπάρχει ένας όρος: η Ελλάδα δεν θα στρατιωτικοποιήσει, δεν θα εξοπλίσει αυτά τα νησιά. Τα έδωσαν με αυτό τον όρο».
Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι «η Ελλάδα από τη δεκαετία του 1960 άρχισε να στρατιωτικοποιεί αυτά τα νησιά. Πρώτα το διέψευσαν και μετά το δέχτηκαν, κυρίως το 1974 και αυτή την φορά με τη δικαιολογία ότι υπάρχει απειλή από την Τουρκία και εξοπλίζουμε αυτά τα σημεία».
Σημείωσε, επίσης, ότι «ως Τουρκία, προειδοποιήσαμε. Στείλαμε δύο επιστολές στον ΟΗΕ. Στην πρώτη επιστολή αναφέραμε ότι η Ελλάδα στρατιωτικοποιεί αυτά τα νησιά και αυτό είναι εναντίον των δύο συνθηκών. Στη δεύτερη επιστολή πιο αναλυτικά διευκρινίσαμε με νομικούς όρους ότι η Ελλάδα έχει παραβιάσει το καθεστώς αυτών των νησιών. Άρα η Ελλάδα πρέπει να αποστρατιωτικοποιήσει αυτά τα νησιά. Σε αντίθετη περίπτωση θα ανοίξει η συζήτηση για την κυριαρχία τους. Διότι τα έχουν δώσει με αυτόν τον όρο».
Ανάλογες ήταν και οι δηλώσεις του κυβερνητικού εταίρου του Τούρκου προέδρου, Ντεβλέτ Μπαχτσελί ο οποίος βάζοντας στο στόχαστρο τα Δωδεκάνησα, τόνισε, «η Ελλάδα, που κλιμακώνει τις εντάσεις στη Μεσόγειο και το Αιγαίο, παίζει με τη φωτιά. Οι εννέα στρατιωτικές βάσεις που δημιούργησαν οι ΗΠΑ στην Ελλάδα αποτελούν απειλή για την εθνική μας ταυτότητα. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έμαθε από τους παππούδες βάνδαλους που έπεσαν στη θάλασσα. Φαίνεται ότι αυτή η απρόσεκτη νοοτροπία πληγώνει ξανά τον βυθό της θάλασσας»
«Η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Αυτή η ιδιότητα απέχει πολύ από το να καλύπτει την εχθρική της στάση και στάση. […] Το αίτημα της Ελλάδας για αεροσκάφη F-15 και F-16 δεν είναι πρόσκληση για ειρήνη, αλλά για πόλωση και μια διαδικασία που θα καταλήξει σε όπλα», πρόσθεσε
Αναφορικά με τα Δωδεκάνησα είπε: «Το θέμα των Δωδεκανήσων, τα οποία είναι η συνέχεια της Ανατολίας, είναι μια πληγή που δεν έχει κλείσει ακόμα. Τα Δωδεκάνησα καταπατήθηκαν με διάφορα κόλπα και με αδικίες σε βάρος της Τουρκίας. Είτε κοιτάξουμε αυτό το πρόβλημα στρατηγικά είτε από τη σκοπιά του δικαίου της καλής γειτονίας, το αποτέλεσμα δεν θα αλλάξει. Η κλεμμένη περιουσία πρέπει να επιστραφεί στον ιδιοκτήτη της. Είτε με θέληση είτε με το ζόρι, θα αποδοθεί δικαιοσύνη».
Συνεχίζοντας τις προκλητικές δηλώσεις του είπε: «Tα χωρικά ύδατα και της Τουρκίας και της Ελλάδας στο Αιγαίο είναι 6 μίλια. Η Ελλάδα έχει στόχο να τα επεκτείνει στα 12 μίλια. Αυτό δεν είναι εφικτό δίχως να χυθεί αίμα και δίχως τη χρήση όπλων».
Ποια νησιά βάζουν στο «μάτι» οι Τούρκοι
Δεν είναι η πρώτη φορά άλλωστε που η Τουρκία, θέτει ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης του Ανατολικού Αιγαίου, καθώς πρόκειται για μια τακτική που ακολουθεί τις τελευταίες δεκαετίες με απώτερο σκοπό να επαναφέρει ζητήματα «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο, ώστε να χρησιμοποιηθούν σε μια ενδεχόμενη αναδιαπραγμάτευση στο ελληνικό πέλαγος.
Σύμφωνα με την Άγκυρα, η Ελλάδα οφείλει με γνώμονα το διεθνές δίκαιο να μην διαθέτει στρατεύματα σε συνολικά 23 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και της Δωδεκανήσου.
Πρόκειται συγκεκριμένα για τη Λέσβο, τη Σάμο, τη Χίο, την Ικαρία, τη Λήμνο, τη Σαμοθράκη, καθώς και τα νησιά των Δωδεκανήσων – Αστυπάλαια, Ρόδος, Χάλκη, Κάρπαθος, Κάσος, Τήλος, Νίσυρος, Κάλυμνος, Αγαθονήσι, Χάλκη, Λέρος, Λειψοί, Ψέριμος, Πάτμος, Σύμη, Κως και Καστελλόριζο.
Η Συνθήκη της Λωζάννης του 1923 (Άρθρο 23) ανέφερε ότι η Λέσβος, η Χίος, η Σάμος και η Ικαρία ορίζονται ως μερικώς αποστρατιωτικοποιημένες περιοχές. Απαγόρευε, δε, ναυτικές εγκαταστάσεις ή οχυρωματικά έργα και επέτρεπε μόνο μικρή παρουσία στρατιωτικής δύναμης («εις στον συνήθη αριθμόν δια την στρατιωτικήν υπηρεσίαν καλουμένων») και δύναμης χωροφυλακής και αστυνομίας.
Ωστόσο, η Συνθήκη του Μοντρέ του 1936 αντικατέστησε το παραπάνω εδάφιο της Συνθήκης της Λωζάννης (Άρθρο 23), αφαιρώντας την υποχρέωση αποστρατιωτικοποίησης της Λήμνου και της Σαμοθράκης.
Σε ό,τι αφορά στο καθεστώς των Δωδεκανήσων το Άρθρο 14 της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων (1947), με βάση την οποία η Ιταλία εκχωρεί στην Ελλάδα πλήρη κυριαρχία στα νησιά των Δωδεκανήσων, έκανε λόγο για πλήρη αποστρατιωτικοποίηση των νησιών. Σύμφωνα με την Ελλάδα όμως, η Συνθήκη των Παρισίων δεν αφορά και δεν σχετίζεται με την Τουρκία, καθώς η Άγκυρα δεν αποτελεί συμβαλλόμενο μέρος αυτής. Άρα, η Τουρκία δεν οφείλει και δεν πρέπει να εγείρει αξιώσεις, επικαλούμενη τη συγκεκριμένη συνθήκη.