Επιστολική ψήφος: Τον απόλυτο αιφνιδιασμό πέτυχε ο πρωθυπουργός με την ανακοίνωση στο υπουργικό συμβούλιο της θέσπισης του δικαιώματος της επιστολικής ψήφου στις ευρωεκλογές του Ιουνίου, αλλά και τις εθνικές εκλογές εφόσον στην δεύτερη περίπτωση επιτευχθεί η αυξημένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία που απαιτεί το Σύνταγμα.
Τα πράγματα είναι πιο απλά όσον αφορά τις κάλπες για την Ευρωβουλή καθώς αρκεί η αυξημένη πλειοψηφία στην Βουλή για να ισχύσει άμεσα, όπως είναι ο σχεδιασμός της κυβέρνησης που κατάφερε να κρατήσει ως επτασφράγιστο μυστικό την σχετική ανακοίνωση. Πρόθεση του Μεγάρου Μαξίμου είναι να ψηφιστεί το πρώτο 15νθήμερο του Ιανουαρίου και στόχος είναι να υπάρξουν οι ευρύτερες δυνατές συναινέσεις και από τα άλλα κόμματα ώστε να υπάρξει ένα κοινό μήνυμα προς τους πολίτες για την συμμετοχή τους στην εκλογική διαδικασία.
Επιστολική ψήφος για ευρωεκλογές και δημοψηφίσματα
Την διάθεση να ισχύσει και στην Ελλάδα ένα μέτρο που είναι κανόνας εδώ και πολλά χρόνια στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είχε εκφράσει ο κ. Μητσοτάκης ήδη από το 2019, ωστόσο οι αντιδράσεις που υπήρχαν τότε από τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης φρέναραν την σχετική πρωτοβουλία προκειμένου να ξεπεραστούν οι διαφωνίες και να βρεθούν οι 200 ψήφοι προκειμένου να θεσπιστεί η δυνατότητα να ψηφίζουν στον μόνιμο τόπο διαμονής τους οι Έλληνες του εξωτερικού που έχουν δικαίωμα ψήφου.
Τώρα κρίθηκαν πλέον ώριμες οι συνθήκες ώστε να προχωρήσει η κυβέρνηση ένα βήμα παρακάτω και να φέρει την μεταρρύθμιση. Οι συζητήσεις έγιναν σε έναν πολύ στενό κύκλο του Μεγάρου Μαξίμου και τις λεπτομέρειες γνώριζαν η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως και ο αναπληρωτής υπουργός Θοδωρής Λιβάνιος που ανέλαβαν να επεξεργαστούν το νομικό και τεχνικό πλαίσιο της διαδικασίας προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι θα είναι πρακτικό για τους πολίτες και ταυτόχρονα θα διαθέτει όλες τις δικλείδες ασφαλείας που θα διασφαλίζουν το αδιάβλητο της διαδικασίας. Οι πρώτες συζητήσεις έγιναν στις αρχές Νοεμβρίου και τρεις εβδομάδες αργότερα όλα ήταν έτοιμα προκειμένου να γίνουν οι ανακοινώσεις από τον πρωθυπουργό.
Επιστολική ψήφος: Οι διευκολύνσεις που φέρνει η θέσπισή της
Η διαρκώς μειούμενη συμμετοχή των πολιτών στις εκλογικές διαδικασίες όπως αποτυπώθηκε πρόσφατα και στις κάλπες για την αυτοδιοίκηση αποτελεί πεδίο προβληματισμού για την κυβέρνηση και ευρύτερα το πολιτικό σύστημα. Επίσης, οι εθνικές εκλογές του Ιουλίου έφεραν στο προσκήνιο τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εποχικά εργαζόμενοι για να ψηφίσουν, κάτι που αναγνωρίστηκε από όλα τα κόμματα. Με την θέσπιση της επιστολικής ψήφου διευκολύνονται στην άσκηση του δικαιώματος και ασθενείς, άτομα με αναπηρία, υπερήλικες, μαθητές που στις 9 Ιουνίου θα δίνουν πανελλαδικές εξετάσεις και βέβαια οι όσοι κατοικούν στο εξωτερικό και έχουν δικαίωμα ψήφου. Έτσι, «διευρύνεται» το εκλογικό σώμα, υπό την έννοια ότι η επιστολική ψήφος αποτελεί ένα «εργαλείο» για να λάβουν μέρος στην εκλογική διαδικασία όσοι έχουν δικαίωμα ψήφου αλλά αδυνατούν να βρεθούν την ημέρα των εκλογών στο εκλογικό τμήμα που είναι εγγεγραμμένοι για να ασκήσουν το δικαίωμά τους.
Επιστολική ψήφος: Πώς θα ψηφίζουμε εξ’ αποστάσεως
Τη διαδικασία ψηφοφορίας με επιστολική ψήφο παρουσίασαν σε συνέντευξη Τύπου η υπουργός Εσωτερικών, Νίκη Κεραμέως, και ο αναπληρωτής υπουργός, Θοδωρής Λιβάνιος.
Σε πρώτη φάση, η επιστολική ψήφος θα αφορά στις ευρωεκλογές και τα δημοψηφίσματα, ενώ οι εκλογείς θα μπορούν να κάνουν αίτηση για να ψηφίζουν με αυτόν τον τρόπο μέσω του gov.gr μέχρι τουλάχιστον 40 ημέρες πριν τις εκλογές.
Το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών «Εκλογή ευρωβουλευτών, διευκόλυνση ψήφου εκλογέων, εκκαθάριση εκλογικών καταλόγων και λοιπές διατάξεις» αναμένεται ότι θα έρθει προς ψήφιση στη Βουλή στις αρχές του 2024. Θα προηγηθεί ο διάλογος της κυβέρνησης με τα πολιτικά κόμματα και στη συνέχεια η δημόσια διαβούλευση. Στόχος της κυβέρνησης, όπως είπε η κυρία Κεραμέως, είναι να υπάρξει συναίνεση. «Είμαστε ανοιχτοί στο διάλογο», είπε.
Από την πλευρά του, ο Θοδωρής Λιβάνιος ανέφερε ότι επανέρχεται το κώλυμα για τους βουλευτές, που εάν θέλουν να είναι υποψήφιοι για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα πρέπει να παραιτηθούν. Οι συνδυασμοί θα περιλαμβάνουν 42 υποψηφίους, 17 από κάθε φύλο και ποσόστωση 40%.
Σύμφωνα με τον κ. Λιβάνιο, με την επιστολική ψήφο ο εκλογέας θα έχει τη δυνατότητα να αποφασίσει πώς θα ασκήσει το δικαίωμά του. Στο εξωτερικό δεν θα στηθούν εκλογικά τμήματα και η ψήφος θα είναι μόνο επιστολική. Η καταμέτρηση θα γίνει στις 19:00 της Κυριακής, όπως και στην άλλη Ελλάδα. Το πεδίο εμβέλειας προς το παρόν αφορά στις ευρωεκλογές και τα δημοψηφίσματα. Οι ευρωεκλογές θα διεξαχθούν στις 9 Ιουνίου, εν μέσω εξετάσεων για τους μαθητές. Η κυβέρνηση θα δημιουργήσει πλατφόρμα για την επιστολική ψήφο, μέσω της οποίας οι εκλογείς θα μπορούν να υποβάλουν την αίτησή τους μέχρι 40 ημέρες πριν τις εκλογές. Επειτα, θα γίνεται επαλήθευση των στοιχείων.
Οι φάκελοι θα στέλνονται 20 ημέρες πριν τις εκλογές το αργότερο. Η αποστολή θα γίνει από το εξωτερικό προς το εσωτερικό για να καλυφθεί και η μεγαλύτερη διάρκεια. Η επιλογή των αναδόχων θα πραγματοποιηθεί με δημόσια πρόσκληση και συγκεκριμένες αυστηρές προδιαγραφές, όπως 5 ημέρες για την εγγυημένη παράδοση. Ο φάκελος θα περιλαμβάνει: φάκελο επιστροφής ψήφου, φάκελο ψηφοφορίας, το ψηφοδέλτιο, έντυπο προς τους ψηφοφόρους και έντυπο-υπεύθυνη δήλωση. Οι φάκελοι θα έχουν γνώρισμα για να μην μπορούν να πλαστογραφηθούν.
Ο εκλογέας θα στέλνει το φάκελο επιστροφής ψήφου με δική του ευθύνη. Η αποστολή προς τον παραλήπτη θα γίνεται ατελώς. Η επιστροφή θα είναι επίσης ατελώς για τον παραλήπτη, εφόσον η ψήφος αφορά Ελληνες εντός επικράτειας. Ωστόσο, το υπουργείο εξετάζει πώς θα μπορέσει να υπάρξει αποζημίωση του συνόλου ή μέρους του ποσού που θα κληθούν να πληρώσουν οι εκλογείς εκτός επικράτειας.
Το ψηφοδέλτιο, όπως εξήγησε, είναι διαφορετικό. Στην πρώτη όψη έχει τους συνδυασμούς και όλα τα κόμματα που είναι υποψήφια, όπου οι εκλογείς θα βάζουν σταυρό εκεί που θα επιλέγουν. Η δεύτερη σελίδα θα έχει ένα μεγάλο τετράγωνο με 42 συνδυασμούς. Ο εκλογέας θα διαλέξει τον υποψήφιο που θέλει επιλέγοντας τον αριθμό του. Η διαδικασία είναι πάρα πολύ απλή, υποστήριξε. Επίσης, θα υπάρχει υπεύθυνη δήλωση με την οποία θα δηλώνει ότι δεν θα ψηφίσει αλλιώς και ότι είναι ποινικό αδίκημα η παραχάραξη των στοιχείων.
Τέλος, θα υπάρχει ο φάκελος με ειδικό γνώρισμα γνησιότητας όπου θα μπαίνει μόνο το ψηφοδέλτιο, το οποίο θα προσμετρηθεί.
Καταληκτική μέρα παραλαβής, το Σάββατο, παραμονή των εκλογών, στις 17:00.
Θετικές δηλώσεις από ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ
Θετικά καταγράφονται από το Μέγαρο Μαξίμου οι δηλώσεις από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ που συμφωνούν με την επιστολική ψήφο και συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη τονίζουν ότι η διαδικασία που έχει επεξεργαστεί το υπουργείο Εσωτερικών περιλαμβάνει τις βέλτιστες πρακτικές που ακολουθούνται στην Ευρώπη και διασφαλίζεται πλήρως η ακεραιότητα της διαδικασίας και η μυστικότητα της ψήφου. Έτσι, συμπληρώνουν δεν υπάρχουν δικαιολογίες για να υπαναχωρήσουν από την επί της αρχής συμφωνίας τους με την μεταρρύθμιση. Αυτό αποτελεί μία κρίσιμη παράμετρο διότι για να ισχύσει στις εθνικές εκλογές απαιτείται διευρυμένη πλειοψηφία στην Βουλή, δηλαδή 200 ψήφοι.