Η συζήτηση για την αναμόρφωση της Εισφοράς Αλληλεγγύης (ΕΑΣ) επανέρχεται στο προσκήνιο, με την κυβέρνηση να εξετάζει αλλαγές για τις συντάξεις που ξεπερνούν τα 1.434 ευρώ, έναντι του προηγούμενου ορίου των 1.400 ευρώ που ίσχυε μέχρι το 2024. Η ΕΑΣ, η οποία τιμαριθμοποιήθηκε για να ακολουθεί τις αυξήσεις των συντάξεων, βαίνει προς σταδιακή κατάργηση για μεγάλο μέρος των συνταξιούχων, γεγονός που δημιουργεί προκλήσεις για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.
Πορεία κατάργησης μέσω τιμαριθμοποίησης
Η τιμαριθμοποίηση της ΕΑΣ ανεβάζει σταδιακά τα όρια επιβολής της εισφοράς, οδηγώντας στο μέλλον σε πλήρη απαλλαγή για πολλούς συνταξιούχους. Για παράδειγμα, ενώ το 2025 η ΕΑΣ επιβάλλεται σε κύριες συντάξεις άνω των 1.434 ευρώ, το 2026 το όριο θα αυξηθεί στα 1.475 ευρώ, το 2027 στα 1.510 ευρώ, κ.ο.κ. Αυτό συνεπάγεται λιγότερους συνταξιούχους υπόχρεους στην ΕΑΣ και αντίστοιχη μείωση των εσόδων του ασφαλιστικού αποθεματικού (ΑΚΑΓΕ).
Προτεινόμενο σχέδιο αναμόρφωσης
Το υπουργείο Εργασίας μελετά μια νέα δομή ΕΑΣ με 4 κλίμακες, στις οποίες η εισφορά θα υπολογίζεται επί της διαφοράς του ποσού σύνταξης κάθε κλίμακας, αντί για ολόκληρη τη σύνταξη. Με αυτή τη μεταρρύθμιση:
- Η εισφορά θα επιβάλλεται σε τμήματα της σύνταξης και με αυξημένους συντελεστές (π.χ. 15% για το τμήμα από 1.434 έως 1.800 ευρώ).
- Το κόστος της αναμόρφωσης υπολογίζεται στα 100 εκατ. ευρώ, αλλά οι συνταξιούχοι θα πληρώνουν μικρότερες εισφορές.
Για παράδειγμα, συνταξιούχος με σύνταξη 1.600 ευρώ πληρώνει σήμερα 48 ευρώ ΕΑΣ (3%). Με το νέο σύστημα, η κράτηση θα αφορά μόνο τα 166 ευρώ (διαφορά από τα 1.434 ευρώ), με συντελεστή 15%, δηλαδή 25 ευρώ, εξοικονομώντας 23 ευρώ.
Ενδεικτικά παραδείγματα με το νέο σχέδιο
- Σύνταξη 1.442 ευρώ: Η ΕΑΣ μειώνεται από 8 ευρώ σε 1 ευρώ.
- Σύνταξη 1.760 ευρώ: Η ΕΑΣ μειώνεται από 106 ευρώ σε 49 ευρώ.
- Σύνταξη 3.342 ευρώ: Η ΕΑΣ μειώνεται από 434 ευρώ σε 395 ευρώ.
Ειδικές ρυθμίσεις για απασχολούμενους συνταξιούχους
Οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι θα εξαιρούνται από την αύξηση της ΕΑΣ για τα επιπλέον ποσά σύνταξης που λαμβάνουν λόγω εργασίας. Έτσι, όσοι βρίσκονται κοντά στα όρια των κλιμακίων, δεν θα μεταβαίνουν σε υψηλότερη κλίμακα λόγω προσαύξησης.
Αδικίες και διπλές κρατήσεις
Συνταξιούχοι με δύο κύριες συντάξεις (π.χ. 800 ευρώ και 700 ευρώ) αδικούνται καθώς πληρώνουν ΕΑΣ βάσει του αθροίσματος, ακόμη και αν καμία από τις συντάξεις δεν υπερβαίνει το όριο. Επιπλέον, για υψηλά αθροίσματα συντάξεων, οι κρατήσεις επιβαρύνονται σημαντικά, δημιουργώντας την ανάγκη επανεξέτασης αυτής της πρακτικής.
Οι πίνακες με τις νέες κλίμακες
Το νέο σχέδιο προβλέπει:
- 15% εισφορά για το τμήμα από 1.434 έως 1.800 ευρώ.
- 18% εισφορά για το τμήμα από 1.800 έως 2.200 ευρώ.
- 22% εισφορά για το τμήμα από 2.200 έως 2.800 ευρώ.
- 25% εισφορά για ποσά άνω των 2.800 ευρώ (με πλαφόν 450 ευρώ).
Με την εφαρμογή του «σχεδίου Β», οι συνταξιούχοι σύμφωνα με τον Ε.Τύπο, θα ωφεληθούν από σημαντική μείωση των κρατήσεων, ενώ το σύστημα γίνεται πιο δίκαιο. Ωστόσο, παραμένει η ανάγκη αντιμετώπισης των αδικιών, ειδικά για τους κατόχους πολλών συντάξεων.