Οι πυρκαγιές στην Ελλάδα, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, δεν καταστρέφουν μόνο σπίτια, δάση και περιουσίες ενώ αφανίζουν και χιλιάδες ζώα, οικόσιτα και άγρια.
Όπως επισημαίνει η Μαρίλια Τσόπελα από την οργάνωση Dogs Voice, κάθε φορά που φεύγουμε εσπευσμένα από μια περιοχή, «κάποιοι μένουν πίσω» — και συχνά αυτά τα πλάσματα δεν έχουν καμία δυνατότητα να σωθούν μόνα τους.
Η εμπειρία των ομάδων διάσωσης δείχνει ότι πολλά ζώα χάνονται όχι επειδή δεν υπήρχε χρόνος να σωθούν, αλλά επειδή οι ιδιοκτήτες τους δεν ήξεραν τα σωστά βήματα ή υποτίμησαν τον κίνδυνο. Αυτός ο οδηγός συγκεντρώνει πρακτικές οδηγίες, βασισμένες σε πραγματικές επιχειρήσεις διάσωσης, για το τι πρέπει να κάνετε πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από μια πυρκαγιά.
1. Προετοιμασία πριν την κρίσιμη στιγμή
Η πρόληψη και η οργάνωση μπορούν να σώσουν ζωές:
-
Φροντίστε να έχουν τα ζώα σας μικροτσίπ και ενημερωμένα στοιχεία επικοινωνίας. Για σκύλους και γάτες, το μικροτσίπ είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος επανασύνδεσης σε περίπτωση που χαθούν.
-
Διατηρείτε πρόχειρο “κιτ εκκένωσης ζώου”:
- Τροφή και νερό για 3–5 ημέρες.
- Κλουβί μεταφοράς ή λουρί/σαμαράκι.
- Αντίγραφα ιατρικών εγγράφων και βιβλιάριο υγείας.
- Αγαπημένο παιχνίδι ή κουβέρτα για να μειώσει το στρες.
-
Σχεδιάστε πού θα τα πάτε: έχετε προκαθορισμένα ασφαλή σημεία (σπίτια φίλων, πανσιόν ζώων, κτηνιατρεία που δέχονται φιλοξενία έκτακτης ανάγκης).
2. Όταν έρχεται η εντολή εκκένωσης
Η στιγμή της φυγής είναι κρίσιμη:
-
Λύστε όλα τα δεσμά: Αν δεν μπορείτε να τα πάρετε, τουλάχιστον δώστε τους την ελευθερία να κινηθούν. Ένα δεμένο ζώο δεν μπορεί να σωθεί μόνο του.
-
Ανοίξτε πόρτες και φράχτες για να μπορέσουν να φύγουν. Καλύτερα να χαθούν προσωρινά παρά να καούν εγκλωβισμένα.
-
Μην αφήνετε ζώα κλεισμένα σε κλουβιά ή μαντριά αν δεν μπορείτε να επιστρέψετε. Η φωτιά εξαπλώνεται γρήγορα και η θερμοκρασία ανεβαίνει θανατηφόρα μέσα σε λίγα λεπτά.
-
Μεταφέρετε όσα μπορείτε:
- Μικρά ζώα σε κλουβιά μεταφοράς.
- Σκύλους με λουρί και σαμαράκι.
- Για παραγωγικά ζώα, καλέστε άμεσα βοήθεια (γειτονικούς κτηνοτρόφους, τοπικές οργανώσεις, πυροσβεστική).
3. Κατά τη διάρκεια της εκκένωσης
-
Δώστε προτεραιότητα στην ασφάλεια: Αν το ζώο πανικοβάλλεται, αποφύγετε να το κυνηγήσετε σε επικίνδυνο σημείο.
-
Καλέστε ομάδες διάσωσης όπως η Dogs Voice ή η ΑΝΙΜΑ. Δώστε ακριβή τοποθεσία, αριθμό και είδος ζώων.
-
Ενημερώστε τις αρχές (Πυροσβεστική, Δήμο) ότι υπάρχουν ζώα στο σημείο.
4. Μετά την πυρκαγιά
-
Αναζητήστε τα ζώα σας συστηματικά: Επισκεφθείτε καταφύγια, φιλοζωικές οργανώσεις και κτηνιατρεία στην περιοχή.
-
Δώστε περιγραφή και στοιχεία σε όποιον βοηθά στην αναζήτηση.
-
Ελέγξτε την υγεία τους: Η εισπνοή καπνού, τα εγκαύματα και η αφυδάτωση μπορεί να μην είναι άμεσα ορατά αλλά είναι επικίνδυνα.
-
Επικοινωνήστε με τις οργανώσεις αν δεν μπορείτε να τα φιλοξενήσετε προσωρινά — πολλά καταφύγια διαθέτουν δίκτυο προσωρινής φιλοξενίας.
5. Συχνά λάθη που κοστίζουν ζωές
-
Να αφήνουμε ζώα δεμένα «για να μην φύγουν» ενώ πλησιάζει η φωτιά.
-
Να υποθέτουμε ότι θα βρουν καταφύγιο μόνα τους.
-
Να καθυστερούμε την εκκένωση, χάνοντας πολύτιμο χρόνο για μεταφορά.
-
Να μην έχουμε προετοιμάσει κλουβιά ή μεταφορικά μέσα.
6. Η σημασία της εθελοντικής βοήθειας
Σε πρόσφατη επιχείρηση στην Αχαΐα, η Dogs Voice διέσωσε περίπου 30 ζώα μέσα σε μία νύχτα, χάρη σε μια «αλυσίδα» πολιτών που πρόσφεραν βαν, φορτηγά, και ανθρώπινα χέρια.
Όπως λέει η κ. Τσόπελα:
«Στις φωτιές, ο ένας είναι το στήριγμα του άλλου — άνθρωπος και ζώο. Κάθε βοήθεια, είτε φιλοξενία, είτε μεταφορικό μέσο, είτε εργασία, είναι πολύτιμη».
Η σωτηρία των ζώων σε πυρκαγιές δεν είναι μόνο θέμα ανθρωπιάς, αλλά και σωστής προετοιμασίας. Με απλά βήματα — λύνοντας δεσμά, ανοίγοντας περάσματα, έχοντας σχέδιο εκκένωσης — μπορούμε να αυξήσουμε δραματικά τις πιθανότητες επιβίωσης τους. Η φωτιά δεν περιμένει· ούτε πρέπει να περιμένουμε κι εμείς για να δράσουμε