Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες κατέγραψαν το 2024 τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση από τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, αγγίζοντας τα 2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI), που δημοσιεύθηκε σήμερα. Η άνοδος αυτή αντικατοπτρίζει τη διαρκή ένταση και τις συνεχιζόμενες ένοπλες συγκρούσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η εντυπωσιακή αύξηση των δαπανών, της τάξης του 9,4% σε πραγματικούς όρους σε σχέση με το 2023, σηματοδοτεί το δέκατο συνεχόμενο έτος ανόδου, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να εντοπίζονται στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή.
Unprecedented rise in global military expenditure as European and Middle East spending surges. New #SIPRI data on global #MilitarySpending out now.
Press release ➡️ https://t.co/b3V9tMM6q7
Fact Sheet ➡️ https://t.co/L7ZEDq0Mto#GDAMS2025 #MilitaryExpenditure #DefenseBudget… pic.twitter.com/vtjJHfziVz— SIPRI (@SIPRIorg) April 27, 2025
«Οι γεωπολιτικές εντάσεις έχουν φτάσει σε επίπεδα που δεν έχουμε ξαναδεί εδώ και δεκαετίες», σημείωσε ο Σιάο Λιανγκ, ερευνητής στο πρόγραμμα «Στρατιωτικές Δαπάνες και Παραγωγή Όπλων» του SIPRI. «Η αύξηση των δαπανών είναι η υψηλότερη από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου».
Military spending increased in all world regions, with particularly rapid growth in both #Europe and the #MiddleEast.
New SIPRI data on #MilitarySpending out now ➡️ https://t.co/b3V9tMM6q7#GDAMS2025 #MilitaryExpenditure #DefenseBudget #SIPRI pic.twitter.com/nvYqR2HG0z
— SIPRI (@SIPRIorg) April 28, 2025
Περισσότερες από 100 χώρες αύξησαν τους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς τους την περασμένη χρονιά, κάτι που σύμφωνα με την έκθεση θα έχει βαθιές κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές συνέπειες. Όπως υπογραμμίζει ο κ. Λιανγκ, πολλές κυβερνήσεις εξαναγκάστηκαν να προχωρήσουν σε δύσκολες δημοσιονομικές αποφάσεις, μειώνοντας δαπάνες για άλλους τομείς όπως η διεθνής βοήθεια ή αυξάνοντας τη φορολογία και το δημόσιο χρέος για να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες άμυνας.
Η Ευρώπη στο προσκήνιο
Η Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, σημείωσε εντυπωσιακή άνοδο 17% στις στρατιωτικές της δαπάνες, φθάνοντας τα 693 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Ρωσία διέθεσε 149 δισεκατομμύρια δολάρια για την ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεών της, σημειώνοντας αύξηση 38% σε σχέση με το προηγούμενο έτος – σχεδόν διπλάσιο ποσό από αυτό που δαπανούσε το 2015.
🇺🇸 The United States spent $997 billion on its military in 2024. 🇨🇳 China followed with an estimated $314 billion.
New SIPRI data on #MilitarySpending out now ➡️ https://t.co/b3V9tMM6q7#SIPRI #MilitarySpending #DefenseBudget #MilitaryBudget #GDAMS2025 #Milex #GlobalSecurity pic.twitter.com/cS7lGpSmWi
— SIPRI (@SIPRIorg) April 28, 2025
Η Ουκρανία, παρά το ότι βρίσκεται σε συνθήκες πολέμου μετά τη ρωσική εισβολή το 2022, αύξησε τον στρατιωτικό της προϋπολογισμό κατά 2,9%, φθάνοντας τα 64,7 δισεκατομμύρια δολάρια. Αν και το ποσό αυτό υπολείπεται σημαντικά των ρωσικών δαπανών, το Κίεβο αφιέρωσε το 34% του ΑΕΠ του στην άμυνα, καταγράφοντας το υψηλότερο ποσοστό στρατιωτικών δαπανών σε σχέση με το ΑΕΠ παγκοσμίως.
Η Γερμανία, από την πλευρά της, σημείωσε εντυπωσιακή αύξηση 28% στις αμυντικές της δαπάνες, φτάνοντας τα 88,5 δισεκατομμύρια δολάρια, και ξεπέρασε την Ινδία για να καταλάβει την τέταρτη θέση παγκοσμίως. Όπως τόνισε ο Σιάο Λιανγκ, αυτή είναι η πρώτη φορά από την επανένωση της χώρας που η Γερμανία αναδεικνύεται σε ηγέτιδα δύναμη στις στρατιωτικές δαπάνες στην κεντρική και δυτική Ευρώπη.
Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ σε τροχιά επανεξοπλισμού
Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέμειναν στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης, δαπανώντας 997 δισεκατομμύρια δολάρια για την άμυνα – ποσό που αντιστοιχεί στο 37% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών και στο 66% αυτών των χωρών μελών του NATO. Ο αμυντικός προϋπολογισμός των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 5,7% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Οι 32 χώρες μέλη του NATO αύξησαν συνολικά τις δαπάνες τους, με 18 από αυτές να πετυχαίνουν τον στόχο του 2% του ΑΕΠ για την άμυνα – αριθμός ρεκόρ από την ίδρυση της συμμαχίας. Ο ερευνητής του SIPRI επισημαίνει ότι τα επόμενα χρόνια αναμένονται μαζικές επενδύσεις σε προγράμματα εξοπλισμών, καθώς οι γεωπολιτικές προκλήσεις εντείνονται.
Μέση Ανατολή: Δραματικές αυξήσεις και μειώσεις
Στη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ σημείωσε τη μεγαλύτερη αύξηση στρατιωτικών δαπανών από τον πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967. Συγκεκριμένα, το 2024 οι δαπάνες άμυνας εκτινάχθηκαν κατά 65%, φθάνοντας τα 46,5 δισεκατομμύρια δολάρια, στο πλαίσιο του συνεχιζόμενου πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας.
Αντίθετα, το Ιράν μείωσε τις στρατιωτικές του δαπάνες κατά 10%, στα 7,9 δισεκατομμύρια δολάρια, παρά την εμπλοκή του σε περιφερειακές συγκρούσεις. Το SIPRI επισημαίνει πως οι οικονομικές κυρώσεις έχουν περιορίσει σημαντικά τη δυνατότητα της Τεχεράνης να αυξήσει τον αμυντικό της προϋπολογισμό.
Η Κίνα ενισχύει τον στρατό της
Η Κίνα διατήρησε τη δεύτερη θέση παγκοσμίως, επενδύοντας 314 δισεκατομμύρια δολάρια – αύξηση 7% σε σχέση με το 2023. Το Πεκίνο συνεχίζει να εκσυγχρονίζει τον στρατό του, να ενισχύει τις δυνατότητές του στον κυβερνοχώρο και να επεκτείνει το πυρηνικό του οπλοστάσιο. Στην Ασία και την Ωκεανία, οι κινεζικές στρατιωτικές δαπάνες αντιστοιχούν στο 50% των συνολικών δαπανών της περιοχής.
Η τάση επανεξοπλισμού και ενίσχυσης των στρατιωτικών δυνάμεων φαίνεται πως θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια, καθώς οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες εντείνονται και νέες προκλήσεις προβάλλουν στον ορίζοντα.