Η μαγνητοφώνηση – ηχογράφηση συνομιλιών είναι το αγαπημένο «χόμπι» των Ελλήνων, κυρίως όταν πρόκειται για την πολιτική. Είμαστε η χώρα της «κασέτας» και αυτό αποτελεί πολιτική «κληρονομιά» δεκαετιών… Από τους αξέχαστους Γρυλλάκη και Μαυρίκη τις δεκαετίες 80’ και 90’, μέχρι και στις ημέρες μας, όταν εμφανίστηκε ο υπερκοριός της ΕΥΠ και έκανε «θραύση», πολυεπίπεδη και ομολογουμένως θεαματική.
Γράφει ο Νώντας Βλάχος
Αν ανατρέξει κάποιος στο πρόσφατο παρελθόν, μπορεί να φέρει στη μνήμη του τις ηχογραφήσεις του Γιάνη Βαρουφάκη μέσα στο Εurogroup, πράξη που όταν έγινε γνωστή, άφησε εμβρόντητους όλους τους Ευρωπαίους αξιωματούχους. Είναι στο dna, στην πολιτική κουλτούρα που έχει διαμορφωθεί στη χώρα μας, να χρησιμοποιείται κατά κόρον η «κασέτα», είτε μέσω νόμιμης είτε μέσω παράνομης καταγραφής, για να στοχευθούν πολιτικοί αντίπαλοι και να δημιουργηθούν ουσιαστικές συνθήκες πολιτικής υπονόμευσής τους.
Κατ’ αρχάς, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε το εξής: το γεγονός ότι τα ελληνικά πολιτικά δρώμενα είναι «διαποτισμένα» με τόνους μαγνητοφωνημένο υλικού, δεν είναι διόλου τιμητικό. Πακέτα με κασέτες διακινούνταν επί χρόνια σε ΜΜΕ, επίδοξοι πρακτορίσκοι πουλούσαν «εκδούλευση» και φακέλωμα πολιτικών αντιπάλων. Ένα τρανό σύστημα που στηριζόταν στις υποκλοπές συνομιλιών, παρήγαγε εξουσία, εκβίαζε, έστελνε τα δέοντα μηνύματα στα υποψήφια θύματά του.
ΜΜΕ και πολιτικοί «θιασώτες» ενός συστήματος που αποτελεί τη «χρυσή» εφεδρεία για χτυπήματα κάτω από τη μέση, ενίοτε για να προασπίσει τιμή και υπολήψεις αλλά στην πλειονότητα των περιπτώσεων για να εκτοξεύσει «λάσπη».
Απαραίτητη υποσημείωση που έχει όμως τη σημασία της. Οι ηχρογραφήσεις-μαγνητοφωνήσεις δεν είναι μοναδικό πολιτικό φαινόμενο, ελληνικής παραγωγής. Συμβαίνει και αλλού, όπως για παράδειγμα στις ΗΠΑ με το περιβόητο σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ που οδήγησε τον τότε Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον στην παραίτηση. Τα ΜΜΕ των ΗΠΑ (η Washington Post κυρίως) είχαν διερευνήσει σε βάθος το σκάνδαλο, όμως το τελευταίο «ξεσκεπάστηκε» πλήρως, όταν ο Λευκός Οίκος αναγκάστηκε να δώσει στη δημοσιότητα τις ηχογραφημένες συνομιλίες του Ρίτσαρντ Νίξον με συνεργάτες του. Ο Νίξον είχε τη συνήθεια να μαγνητοφωνεί τις συνομιλίες του και σε μια από αυτές φαίνεται να δίνει το οκ για την επιχείρηση διάρρηξης στα γραφεία των Δημοκρατικών στο Γουότεργκεϊτ.
Η δημοσιοποίηση της εν λόγω μαγνητοφώνησης συνετέλεσε τα μέγιστα προκειμένου να εκθρονιστεί ο πανίσχυρος Νίξον από τον προεδρικό θώκο των ΗΠΑ.
Και πάλι στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας…
Στην Ελλάδα, παρόλο που οι μαγνητοφωνήσεις ιδιωτικών συνομιλιών βρίσκονται σε… περίοπτη θέση, δεν έχει προκύψει ανάλογος πολιτικός σεισμός από το περιεχόμενό τους. Δεν έχει «πέσει» κυβέρνηση ή πρωθυπουργός από μια κασέτα, παρά τις ομολογουμένως φιλότιμες προσπάθειες που έχουν γίνει γι’ αυτό!
Οι μαγνητοφωνήσεις βρίσκονται, ωστόσο, και πάλι στην ημερήσια διάταξη της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας. Η συνομιλία του Νίκου Παππά με τον επιχειρηματία Μιωνή, η οποία σύμφωνα με τον πρώτο, παρανόμως εγγράφηκε, αποτελεί εκ των βασικών θεμάτων της ελληνικής πολιτικής ατζέντας.
Το βαρύ φορτίο της «ηθικής υπεροχής»
Ο πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ έκανε την αυτοκριτική του για τα όσα ελέχθησαν στη εν λόγω συνομιλία, μιλώντας για λάθη ύφους και ουσίας. Πράγματι τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, κουβαλούν το «φορτίο» της καθημερινής επιβεβαίωσης της ηθικής υπεροχής της Αριστεράς, τόσο στο «φαίνεσθαι» και στο «επικοινωνείν» όσο και στην ουσία.
Η ηθική υπεροχή είναι κάτι που «καλλιέργησε», δόμησε σταθερά ο ΣΥΡΙΖΑ από τα χρόνια που ήταν στην αντιπολίτευση και ευλόγως αποτελεί πολιτική «παρακαταθήκη» που οφείλει να μην παραβιάζει.
Τώρα, αν τα όσα συζήτησε ο Νίκος Παππάς με τον επιχειρηματία, εμπεριέχουν οσμή σκανδάλου, αυτό δεν δύναται να απαντηθεί αυθαιρέτως και με επιπόλαια πολιτική σκέψη.
Όπως και δεν μπορεί η χώρα, επί καθημερινής βάσης και ενώ «τρέχουν» μια σειρά από μείζονα ζητήματα, να ασχολείται με τις κόντρες πολιτικών και δημοσιογράφων (Παραπολιτικά-Καμμένος), που τις λύνουν και πάλι στο «πεδίο» των ηχογραφημένων συνομιλιών οι οποίες και δημοσιοποιούνται.
Ασφαλώς και δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός, ότι από κάποιες συνομιλίες, όντως προκύπτουν πολιτικές αυθαιρεσίες και λογικές κατάχρησης της εξουσίας. Ωστόσο και αυτό δεν πρέπει να μας διαφεύγει, υπάρχει έντονο και το στοιχείο της προσωπικής κόντρας του εκάστοτε ΜΜΕ και του εκδότη επιχειρηματία με τον πολιτικό.
Καμία πολιτική αυθαιρεσία δεν πρέπει να νομιμοποιείται, ούτε βεβαίως να «βαφτίζονται» όλοι οι διάλογοι, νομίμως ή παρανόμως κτηθέντες, ως σκάνδαλα.
Στην Ελλάδα, τη χώρα της κασέτας, οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί και με ανοιχτά μάτια και αυτιά.