Όλες οι προβλέψεις, εγχώριων και διεθνών οργανισμών, συγκλίνουν στο ότι η ελληνική οικονομία θα «υποφέρει» το 2020, εξαιτίας του shut down που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού και αναμένεται να δείξει σημάδια ανάκαμψης το 2021. Με δεδομένο ότι για την τρέχουσα χρονιά, η κατάσταση διαφαίνεται πως είναι μη αναστρέψιμη, καθώς η χώρα θα βρεθεί σε «καθεστώς» ύφεσης που μπορεί να φτάσει και το 9% (αναθεωρημένη έκθεση της Κομισιόν), το μέγα ερώτημα που τίθεται, σχετίζεται με τις προϋποθέσεις ανάκαμψης το 2021.
Γράφει ο Νώντας Βλάχος
Οι προβλέψεις οργανισμών και φορέων για την πορεία της ελληνικής οικονομίας το 2021, αν και με απόκλιση μεταξύ τους, αποτυπώνουν ξεκάθαρα «ρότα» ανάκαμψης, που ενδεχομένως να φτάσει στα επίπεδα του 6%. Με βάση και μόνο τις εκθέσεις και δη τους αριθμούς που τις συνοδεύουν, η ελληνική οικονομία δεν βρίσκεται σε δυσχερέστερη θέση σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως του Νότου, που επλήγησαν από την πανδημία του κορωνοϊού. Ιταλία, Ισπανία, ακόμη και η Γαλλία θα καταγράψουν μεγαλύτερες απώλειες και θα συρρικνωθούν περισσότερο από την ελληνική εντός του 2020.
Είναι όμως η ελληνική οικονομία συγκρίσιμη τόσο σε μέγεθος όσο κυρίως και σε ποιοτικά χαρακτηριστικά με τις παραπάνω χώρες; Ασφαλώς και όχι. Στην προκειμένη περίπτωση, όμως , το κορυφαίο ερώτημα που «πηγάζει» από την ανάλυση των δεδομένων, είναι αν και πότε η εγχώρια οικονομία μπορεί να αποτινάξει από πάνω της, τον υφεσιακό «χιτώνα» και να βαδίσει σε μονοπάτια ανάπτυξης; Και φυσικά ποιο θα είναι το κόστος για την πραγματική οικονομία και τη κοινωνία, προκειμένου να επιτευχθεί ο εν λόγω στόχος. Διότι καλοί οι αριθμοί και η ευημερία τους, ωστόσο αυτό που προέχει και δεν πρέπει να ξεχαστεί, όπως έγινε εν μέρει στα μνημονιακά χρόνια, είναι οι πολίτες.
Χωρίς το «βαρύ χαρτί» του τουρισμού
Η ελληνική οικονομία βρίσκεται μπροστά σ’ ένα «φαινόμενο» που δεν είχε αντιμετωπίσει στο παρελθόν. Βασικοί πυλώνες της όπως είναι ο τουρισμός, που «παράγουν» ένα σημαντικό τμήμα του ελληνικού ΑΕΠ, χτυπήθηκαν βάναυσα από την πανδημία του κορωνοϊού. Το «χαρτί» του τουρισμού που ανέκαθεν έδινε ουσιαστική ώθηση στην ελληνική οικονομία, δεν βρίσκεται πάνω στο τραπέζι και εξ΄ αντικειμένου το οικονομικό επιτελείο δε δύναται να το χρησιμοποιήσει άμεσα.
Την ώρα, λοιπόν, που τα μέτρα που ελήφθησαν μετά το τέλος της καραντίνας (επιδόματα, κτλ), «εξασθενούν», έχοντας κάνει τον οικονομικό και καταναλωτικό τους κύκλο, η ελληνική οικονομία δε διαθέτει τον πολλαπλασιαστή ισχύος, τα σημαντικά έσοδα που προέκυπταν από τον τουρισμό, για να τα «επενδύσει» στο εγχείρημα της ανάκαμψης.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και οι ιθύνοντες του οικονομικού επιτελείου εμφανίζονται καθησυχαστικοί, επιμένοντας στην εξής ρητορική: πως το 2020 αποτελεί μια κακή παρένθεση για την ελληνική οικονομία και το 2021 θα αποτελέσει τη χρονιά ανάκαμψης.
Δε συμμερίζονται όλοι την αισιοδοξία της κυβέρνησης. Μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα πρόσφατα «ανάσανε» από τη λαίλαπα των μνημονίων, ευρισκόμενη επί χρόνια σε βαθιά ύφεση που προκάλεσε δομικές ρωγμές στον κοινωνικό της ιστό. Μόλις την τελευταία τριετία, όταν αποτίναξε από πάνω της τον ζυγό των μνημονίων, επανήλθε σε ρυθμούς ανάπτυξης, παρήγαγε πλεονάσματα και αύξησε σημαντικά το ΑΕΠ της. Η πανδημία του κορωνοϊού και οι απώλειες που προκάλεσε στην εγχώρια οικονομία, είναι πιθανόν να σβήσουν μονοκονδυλιά τα παραπάνω επιτεύγματα, που με τόσο κόπο «έχτισε» η ελληνική κοινωνία.
Κι αν η κυβέρνηση λογίζει το 2020 ως κακή παρένθεση και το διατυμπανίζει διεθνώς, τότε οφείλει να περιμένει πως την ίδια συλλογιστική επί της πορείας της ελληνικής οικονομίας, θα συμμερίζονται και οι Βρυξέλλες. Λόγω των συνθηκών που διαμορφώθηκαν από την πανδημία, η ΕΕ έβαλε σε αναστολή προσωρινού χαρακτήρα, τον στόχο πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% που καλείται να «πιάσει» η ελληνική οικονομία.
Επιστροφή στην κανονικότητα με το ανάλογο… τίμημα
Μιας, λοιπόν, και το 2021 λογίζεται ως χρονιά επαναφοράς στην… κανονικότητα, τότε η Ελλάδα θα κληθεί να εκπληρώσει και τον υψηλό στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5%. Με δεδομένες τις δυσχερείς οικονομικές συνθήκες που διαμορφώνονται το 2020, η Αθήνα έχει μπροστά της να ανέβει ένα «Γολγοθά». Το ζητούμενο είναι αν και πάλι οι «πολίτες» θα κληθούν να κουβαλήσουν τον «σταυρό του μαρτυρίου», προκειμένου να ευδοκιμήσουν οι αριθμοί.
Οι αριθμοί δεν αποτελούν πάντα τον αψεγάδιαστο μάρτυρα που αποτυπώνει την ακριβή αλήθεια, ωστόσο είναι αδύνατον να τους κρυφτείς. Με τους ανέργους να πολλαπλασιάζονται με γεωμετρική πρόοδο, τις απώλειες για την ελληνική οικονομία-εντός του 2020-να ξεπερνούν τα 16 δισ. ευρώ και με το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% για το 2021 να προσθέτει άλλα 7 δισ. ευρώ στον λογαριασμό, τα δημοσιονομικά της χώρας στριμώχνονται επικίνδυνα…
Μ’ ό,τι αυτό συνεπάγεται για την «ευημερία» όχι των αριθμών, αλλά των πολιτών.