Οστεοπόρωση ονομάζεται η ελάττωση της οστικής μάζας, χωρίς να υπάρχει διαταραχή της χημικής σύστασης του οστού. H φυσιολογική αποδόμηση του οστού δεν ακολουθείται από αντίστοιχη αναδόμηση, με αποτέλεσμα την ελάττωση της οστικής μάζας.
Υπάρχουν διάφορα αίτια που προκαλούν οστεοπόρωση. H δημιουργία οστικής μάζας σε κάθε άτομο έχει σχέση με γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
H βαθμιαία απώλεια της οστικής μάζας αρχίζει από την ηλικία περίπου των 50 ετών και για τα δύο φύλα. Στις γυναίκες, ωστόσο, ο βαθμός απώλειας είναι πολύ μεγαλύτερος και ιδιαίτερα στα 10-15 χρόνια που ακολουθούν την εμμηνόπαυση. Στη γεροντική ηλικία υπολογίζεται ότι έχει πια χαθεί περίπου το 50% της οστικής μάζας στις γυναίκες και το 35% στους άνδρες. Μετά από ορισμένο ποσοστό απώλειας οστικής μάζας είναι εύκολη η πρόκληση καταγμάτων στα οστά. Το κατώτερο αυτό όριο της οστικής μάζας καλείται καταγματικός ουδός. Με διάφορες μεθόδους έχει υπολογιστεί ότι η απώλεια του 15% της οστικής μάζας καθιστά τα οστά πολύ πιο εύθραυστα, βρίσκονται δηλαδή στο κρίσιμο όριο του καταγματικου ουδού.
Παράγοντες κινδύνου για την οστεοπόρωση
- Φύλο: Οι άνδρες έχουν 30% περισσότερη οστική μάζα από τις γυναίκες και προσβάλλονται σπανιότερα.
- Υπερπαραθυρεοειδισμός: H παραθορμόνη, επιδρώντας στα οστά, στο ήπαρ και στους νεφρούς, αυξάνει το ασβέστιο του αίματος και, διεγείροντας τους οστεοκλάστες, προκαλεί οστεολυτικές εξεργασίες στα οστά.
- Κάπνισμα: Το κάπνισμα δρα άμεσα στους οστεοβλάστες, περιορίζοντας την οστεοβλαστική δραστηριότητα.
- Καθιστική ζωή: H έλλειψη σωματικής άσκησης περιορίζει την οστική μάζα. Είναι γνωστό ότι σε κατακεκλιμένους ασθενείς αυξάνεται κατά τρεις φορές η οστική απορρόφηση.
- Aλκοόλ: H κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ μειώνει την απορρόφηση του ασβεστίου, προκαλεί ηπατοπάθειες και δρα τοξικά στους οστεοβλάστες.
- Διαιτητικοί παράγοντες: Οι δίαιτες (συνήθως για την απώλεια βάρους) που περιορίζουν τη χρήση γαλακτοκομικών προϊόντων μπορεί να προκαλέσουν οστεοπόρωση εξαιτίας του ότι δεν καλύπτουν τις ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε ασβέστιο.