Ξεκινώ ζητώντας συγνώμη για το μεγάλο μέγεθος του άρθρου μου που αφορά σε ένα πολύ ΜΕΓΑΛΟ αλλά και παραμελημένο θέμα που αφορά στις προτροπές του να χαμηλώνουμε τον πήχη για να υπάρχει μια «πλαστή ισότητα» η οποία μειώνει τους άριστους αλλά κάνει «ευτυχισμένους» τους μέτριους…
Γράφει ο Γιώργος Πιπερόπουλος
Όπως όλοι γνωρίζουμε στα σχολεία τους «άριστους» μαθητές και τις μαθήτριες ανέκαθεν κάποιοι συμμαθητές τους υποβάθμιζαν και τους υποβαθμίζουν με χαρακτηρισμούς βαθμό-λαγνείας ή αποκαλώντας τους «φυτά» και «κοράκια».
Η αλήθεια είναι ότι η «πρωτιά» αναδεικνύει τους ζηλιάρηδες με το «σύμπλεγμα της αλεπούς» που… «όσα δεν φτάνει τα κάνει κρεμαστάρια» αλλά και την ιδιαιτερότητα της προσωπικότητας που γεύεται «την πίκρα της …μοναξιάς» καθώς στερείται χαρές της καθημερινότητας στην προσπάθεια να ξεπεράσει αυτήν την ίδια την ισοπεδωτική καθημερινότητα!..
Τα χρόνια στο σχολείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο, όπως αργότερα στο πανεπιστήμιο αποτελούν μια πράξη στο καθημερινά εξελισσόμενο, πολύχρονο δράμα της ζωής όπου ισχύουν οι ίδιοι κανόνες: οι πολλοί μένουν στην αφάνεια και αρκούνται στην αναγνώριση που τους προσφέρει ένας περιχαρακωμένος κύκλος επιδόσεων, φίλων και θαυμαστών, μερικοί ξεφεύγουν από την αφάνεια, δεσπόζουν στο κέντρο της ομάδας απολαμβάνοντας όσα προσκομίζει η διαπίστωση ότι είναι «Χρυσές μετριότητες…» Ελάχιστοι είναι εκείνοι που θέτουν ως στόχο την κορυφή, που θέλουν να διαπρέψουν, να ξεχωρίσουν, να πρωτεύσουν όντας έτοιμοι να υποστούν τις μύριες θυσίες, ταλαιπωρίες, πικρίες και στερήσεις ακόμη και την «καλοπροαίρετη» σκωπτική προσέγγιση των υπολοίπων συμμαθητών που έμμεσα τους προωθεί στην ψηλότερη κορφή του συμβολικού Όλυμπου διαφοροποιώντας τους από την ομάδα…
Κάθε φορά που συνομιλούσα στο παρελθόν ως ενεργός πανεπιστημιακός δάσκαλος και συνεχίζω και τώρα ως συνταξιούχος πλέον, αλλά με προσωπική επιλογή όχι απόμαχος, να συνομιλώ με παιδιά που «πρωτεύουν» διαπιστώνω ότι έχουν έντονο μέσα τους, πέρα από έναν υψηλό δείκτη νοημοσύνης, και τα θεμελιακά κίνητρα της ανάγκης για αναγνώριση, για διάκριση και επιτυχία!..
Γονείς και παιδιά συχνά με ρωτούσαν και με ρωτούν «ο προικισμένος μαθητής, αυτός/αυτή που σήμερα πρωτεύει σε εξετάσεις στο σχολείο ή σε πανελλήνια κλίμακα και αύριο θα εξελιχθεί σε μεγάλο επιστήμονα ή επιτυχημένο επιχειρηματία ή τεχνίτη, ο δημιουργικά προικισμένος έφηβος, τελικά είναι ένα άτομο το οποίο «γεννιέται με έμφυτο πόθο για επιτυχία ή γίνεται;»
Χωρίς να με γοητεύουν οι «δελφικοί χρησμοί» απαντώ στερεότυπα: «και γεννιέται…και γίνεται!…»
Στη μορφοποίηση της συμπεριφοράς μας εμπλέκονται τρείς αλληλένδετοι παράγοντες: ο βιολογικός, ο ψυχολογικός και ο κοινωνιολογικός. Στο βαθμό που την ατομική μας συμπεριφορά την περιορίζουν, την επηρεάζουν και την διαμορφώνουν συγκεκριμένες βίο-ψυχό-κοινωνικές διεργασίες μοιάζουμε σαν άτομα…Με αλλά λόγια καλοί, μέτριοι αλλά και κακοί, μαθητές έχουν κοινό τον πυρήνα της υπαρξιακής τους ταυτότητας, είναι όλοι τους παιδιά μας, είναι το καθένα τους μια ανεπανάληπτη μονάδα!
Η διαμάχη ανάμεσα στους υποστηρικτές της κληρονομικότητας και του περιβάλλοντος στο θέμα της ποιοτικής και ποσοστιαίας σημασίας του ενός από τους δυο παράγοντες στην τελική διαμόρφωση, στην απόληξη που αποτελεί και επίδοση κάθε καλού, μέτριου ή κακού μαθητή είναι, σχεδόν, πανάρχαια. Γονείς, εκπαιδευτικοί και επιστήμονες της συμπεριφοράς προβληματιζόμαστε, ο καθένας για τους δικούς του λόγους με το θέμα.
Η αναδυομένη σε διεθνή κλίμακα θεώρηση των δυο παραγόντων, της κληρονομικότητας και του περιβάλλοντος, ως αλληλοεπιδρώντων και όχι ως προσθετικών για τη διαμόρφωση της συμπεριφοράς κάθε ατόμου, μολονότι μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «Μακεδονική Λύση του Γόρδιου δεσμού» προσφέρει την απαιτούμενη σφαιρική, συνθετική άποψη για την ορθολογιστική αντικειμενική ανάλυση και αξιολόγηση της ατομικής ανθρώπινης συμπεριφοράς που χαρακτηρίζεται ως ΤΑΛΕΝΤΟ…
Ξεπερνώντας την ικανή δόση καλοπροαίρετης ειρωνείας που εμπεριέχει, πιστεύω ότι δίνει την απαραίτητη διάσταση στην συνεχιζόμενη επιστημονική διαμάχη των υποστηρικτών της κληρονομικότητας και του περιβάλλοντος η άποψη του Άλμπερτ Αϊνστάιν που δήλωσε «Μεγαλοφυΐα είναι το άθροισμα δυο και μονό παραγόντων όπου το 1 τοις εκατό είναι η ευφυΐα και το 99 τοις εκατό …ιδρώτας!»
Στο χώρο της Παιδείας στις επιστήμες, στις Τέχνες, στο Εμπόριο, στα Σπορ αναμφίβολα βοηθά το να γεννηθεί κανείς με ταλέντο, αλλά αυτό από μόνο του δεν φτάνει. Και αντίστροφα, καμιά κοινωνική διάκριση, μέσο ή μεροληψία, ακόμη και η κατάχρηση δεν μπορούν τελικά να αντικαταστήσουν το ΤΑΛΕΝΤΟ όταν αυτό λείπει. Με άλλα λόγια ο πρώτος μαθητής, ο μεσαίος μαθητής όπως και ο τελευταίος ΚΑΙ γεννιέται Και γίνεται!…
Ουσιαστικά, όμως, η ζωή του καθένα μας, από την αρχή ως το τέλος μας, αποτελεί μια ξέχωρη κουκίδα μέσα στα εκατομμύρια άλλων που στο σύνολό τους συνθέτουν «το μωσαϊκό», την προσωπογραφία ενός λαού. Ερχόμαστε στον κόσμο φορτωμένοι με κληρονομικές προδιαθέσεις που μας επιφύλαξε η φύση καθώς διάλεξε στη γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο μερικά από τα χαρακτηριστικά του κάθε γονιού μας και δημιουργούμε βιώματα επηρεασμένοι από το κοινωνικό, το ψυχολογικό, το οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε, δρούμε και ωριμάζουμε.
Στην υπαρξιακή ψυχολογία η ζωή αποτελεί μια παρένθεση που στοχεύει στην αναίρεση του προκαθορισμένου τέλους, στο να μετριάσει την άδικη μοίρα κάθε ζωντανού οργανισμού, με την παρεμβολή μιας σειράς νοημάτων και πράξεων που ελπίζουμε ότι θα απαλύνουν το σοκ της ανυπαρξίας.
Από τη στιγμή που γεννιόμαστε βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το θάνατο, από τη στιγμή που ανατέλλει στο στερέωμα των ανθρώπινων υπάρξεων η προσωπική μας ύπαρξη αρχίζει και η διαδρομή, ο αγώνας της δημιουργίας και της συντέλεσης έργου πριν την αναπόφευκτη για όλους μας Δύση…
Στο μέτρο που για την καθαρά οντολογική μας ύπαρξη πασχίζουμε να γεμίσουμε με νοήματα την παρένθεση της προσωπικής μας ζωής δημιουργούμε την προσωπική μας ιστορία διευρύνοντας τους κύκλους των γνωριμιών, δημιουργώντας καριέρες και κοινωνικές δραστηριότητες, συσσωρεύοντας υλικά αγαθά και απολαμβάνοντας την αναγνώριση.
Οι κοινωνίες (με εξαίρεση τις ουτοπίες όπως το κλασικό έργο την ΠΟΛΙΤΕΙΑ του Πλάτωνα) και ιδιαίτερα η ψευδεπίγραφη, και όχι αυθεντική Σοσιαλδημοκρατία που μας ισοπεδώνει στον χαμηλότερο κοινό παρονομαστή για αποφυγή δημιουργίας συμπλεγμάτων «κατωτερότητας» στους λιγότερο προικισμένους ελαχιστοποιεί και τις προσφορές σε ολάκερο το κοινωνικό σύστημα των πραγματικά προικισμένων και ταλαντούχων!..
Πριν μερικές δεκαετίες στην Αμερική είχε επικρατήσει η άποψη να δίνεται μεγαλύτερη σημασία στον μαθητή και στην μαθήτρια που έχει αξιόλογες επιδόσεις σε συνδυασμό με πολλές κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες και ΟΧΙ στον μαθητή που περιχαρακώνει τον εαυτό του αποκλειστικά στην επιτυχία «πρωτιάς» σε βαθμούς…
Πιστεύω, και ελπίζω να μην παρεξηγηθεί η θέση μου ως «ελιτίστικη» ότι αυτή η τάση χρειάζεται να υιοθετηθεί από παιδιά και δασκάλους στο σύγχρονο ελληνικό παιδαγωγικό σύστημα γιατί έτσι θα προβληθεί διεθνώς η Πατρίδα μας Ελλάδα που κάποτε έδωσε επιστημονικές γνώσεις και Πολιτισμό στην Ανθρωπότητα.
Φυσικά ποτέ δεν θα λείψουν από ανάμεσά μας «φυτά και κοράκια» που ανέκαθεν βημάτιζαν και συνεχίζουν να βηματίζουν στους ήχους εκείνου το διαφορετικού τυμπανιστή και σε αυτά τα παιδιά οφείλουμε εμείς ως σώφρονες παιδαγωγοί, «δάσκαλοι» ΟΛΩΝ των βαθμίδων και μαζί μας στελέχη του κοινωνικό-οικονομικού συστήματος, να τους αμείβουμε για τον κόπο και τις θυσίες τους που στην ολοκλήρωσή τους ευνοούν θετικά όλο το κοινωνικό σύστημα, ΟΛΟΥΣ ΕΜΑΣ…
