Το 2013, η Κύπρος βρισκόταν στη μέση μιας οικονομικής κρίσης που απείλησε το νησιωτικό κράτος με χρεωκοπία για πάντα
Η Κυπριακή κυβέρνηση δεν κατάφερε να αναδιαρθρώσει τον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών της χώρας και οι επενδύσεις τους στην Ελλάδα τους άφησαν χωρίς πόρους.
Τότε η κυβέρνηση εισήγαγε την Κυπριακή Υπηκοότητα μέσω Επενδυτικού Προγράμματος, το οποίο στόχευε στην προσέλκυση πλούσιων επενδυτών σε μια προσπάθεια να διασώσουν την οικονομική τους κατάσταση. Τα αποτελέσματα ήταν εξαιρετικά επιτυχημένα και το σχέδιο παρήγαγε περίπου 7 δισεκατομμύρια ευρώ, σώζοντας τη χώρα από την αναπόφευκτη οικονομική καταστροφή.
Ενώ δεν ήταν έκπληξη ότι η Κύπρος σχεδίαζε να αποσύρει 26 από αυτά τα διαβατήρια, ήταν μάλλον χαστούκι για τους επενδυτές οι οποίοι είχαν πιστέψει και είχαν τοποθετήσει τα χρήματά τους στη χώρα που αγωνιζόταν.
Γιατί αισθάνεται η Κύπρος την ανάγκη λήψης τέτοιων δραστικών μέτρων για τον περιορισμό αυτού του προγράμματος διαβατηρίων; Και γιατί είναι ζωτικής σημασίας να μαζέψει την αντίδρασή της η κυβέρνηση, προτού θέσει για άλλη μια φορά σε κίνδυνο την οικονομική της κατάσταση και τη διεθνή της φήμη;
Όλα ξεκίνησαν με ένα εκρηκτικό άρθρο της Κυπριακής εφημερίδας Πολίτης, το οποίο έλεγε ότι το σχέδιο “μετρητά για διαβατήριο” είχε ως αποτέλεσμα σκανδαλώδη πρόσωπα να παίρνουν υπηκοότητα, πρόσωπα που δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις για διαβατήριο.
Ο Πολίτης ξεχώρισε τον πρώην Μαλαισιανό χρηματοδότη Jho Low, τον υποτιθέμενο εγκέφαλο πίσω από το σκάνδαλο 1MDB κατά το οποία καταχράστηκαν δισεκατομμύρια από ένα κρατικό ταμείο.
Το άρθρο, με τις εκρηκτικές του κατηγορίες, προσέλκυσε τα παγκόσμια μέσα μαζικής ενημέρωσης και μέσα σε λίγες ώρες οι λειτουργοί της Κυπριακής κυβέρνησης είχαν στηθεί στον τοίχο, υποσχόμενοι να ξανακοιτάξουν το σχέδιο και να καταργήσουν τυχόν διαβατήρια που χορηγήθηκαν “λανθασμένα”.
Η άρση των διαβατηρίων εκείνων που δεν πληρούσαν τα κριτήρια, εκείνων που είχαν τότε ποινικό μητρώο ή αυτών που χρησιμοποίησαν την υπηκοότητά τους για επενδυτικά προγράμματα είναι ασφαλώς έγκυρη. Παρόλα αυτά, αυτές οι δραστικές ενέργειες δεν πρέπει να γίνονται γρήγορα και πρέπει να ακολουθηθεί η σωστή διαδικασία για να εκτιμηθεί εάν είναι αναγκαία η ανάκληση ή αν κάποιες αξιώσεις είναι υπερβολικές.
Ένα σημαντικό παράδειγμα των γεγονότων στα μέσα μαζικής ενημέρωσης που προκαλούν στρεβλώσεις είναι αυτό με τον άνθρωπο που ξεκίνησε το σκάνδαλο: τον Jho Low.
Αν και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης παρουσιάζουν τον Μαλαισιανό μεγιστάνα ως “φυγόδικο εγκληματία”, το γεγονός είναι ότι ο Low δεν έχει ακόμη δικαστεί, ούτε έχει καταδικαστεί σε καμία χώρα του κόσμου και παραμένει αθώος μέχρι να αποδειχθεί το αντίθετο.
Επιπλέον, πρόσφατα, του έχει χορηγηθεί άσυλο από χώρα που ενεργεί σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου των Ηνωμένων Εθνών και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Η ανώνυμη χώρα πιστεύει ότι ο Low είναι θύμα πολιτικής δίωξης και θα δικαστεί δίκαια όταν επιστρέψει στη Μαλαισία.
Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η ανάκληση της Κυπριακής Υπηκοότητας του Low λόγω πολιτικών πιέσεων αποτελεί θεμελιώδη παραβίαση των υποχρεώσεων της Κύπρου στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τις οποίες δεσμεύει η ΟΔΑΔ και η ΕΣΑΔ, δεδομένου του σημερινού καθεστώτος ασύλου του κ. Low.
Πέρα από αυτό, ο Low όχι μόνο πληρούσε τα κριτήρια που απαιτούνται για την απόκτηση Κυπριακού διαβατηρίου, αλλά έλαβε την υπηκοότητα το 2015, πριν γνωστοποιηθεί καν οποιαδήποτε επίσημη δράση του 1MDB.
Και το κεράσι στην τούρτα; Σε αντίθεση με όσα δήλωσε έγραψε ο Πολίτης, το διαβατήριο του Low δεν εκδόθηκε εντός δύο ημερών. Ο πρώην υπουργός Εσωτερικών, Σωκράτης Χάσικος, ξεκαθάρισε ότι ο Low υπέβαλε αίτηση για υπηκοότητα δυόμισι μήνες πριν από την απόκτηση του διαβατηρίου του και ότι οι σχετικές υπηρεσίες διεξήγαγαν μια έρευνα σχετικά με το ιστορικό του με την Ιντερπόλ, την αστυνομία της Κύπρου και την τράπεζα μέσω της οποίας έκανε την επένδυσή του.
Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα μιας περίπτωσης που δείχνει ξεκάθαρα πως τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μπορούν να χτίσουν κάτι, αλλά αν κάποιος ψάξει λίγο βαθύτερα αμέσως γεννιούνται πολλά ερωτήματα.
Έτσι λοιπόν, ενώ η επανεξέταση και η αναθεώρηση των διαβατηρίων είναι απαραίτητη, η Κύπρος θα πρέπει να προσέξει πώς θα χειριστεί αυτές τις εξελίξεις και να προχωρήσει με προσοχή… για να μην υπερβάλει στην απάντησή της, να μην διακινδυνεύσει την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να μην εξαφανίσει τους επενδυτές και τελικά να μην κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.